The Importance of Determining the Exact Time of Death in Non-Complicit Multiple-Perpetrator Homicide Cases and Its Evaluation under Article 82/1-e, second part of the Turkish Penal Code

Year 2025, Volume: 83 Issue: 3, 575 - 600, 15.10.2025

Selahattin Samet Bilge

https://doi.org/10.30915/abd.1742939

Abstract

Although there are different views regarding the point from which the right to life falls under the protection of criminal law, it is impossible to encounter a contemporary legal system that does not protect the right to life. Homicide offenses are protected within the category of crimes against life under various hypotheses. The material element of these offenses is a living human being. In the absence of the material element, the offense cannot be committed, and the hypothesis of an impossible crime (reato impossibile) applies. Therefore, the most crucial point for determining the existence of the material element (oggetto materiale del reato) is the “determination of the moment of death”. The procedures and principles regarding the determination of the moment of death are regulated under Article 86/2 of the Criminal Procedure Code (CPC).
If death occurs before the perpetrator commits the act, the act does not constitute a crime; however, if conditions are met, it may amount to an insult to the memory of the deceased. If the perpetrator’s act is committed not on a deceased person but on a living individual, criminal liability for these offenses is determined according to the perpetrator’s culpability. The issue is the legal determination of when a person is considered dead. Additionally, in scenarios where multiple perpetrators act to commit a killing, it is important to establish which perpetrator’s act caused the death. Accordingly, in cases where multiple perpetrators act at different times with intent to kill, the key question is whether the last perpetrator’s act was committed on a deceased or a living person. In the first hypothesis, where the subsequent perpetrator’s act is committed on a deceased person, there is no legal issue; the act does not constitute homicide, and there is no need to invoke the principle of “in dubio pro reo” (doubt must benefit the accused) in this regard. The second hypothesis concerns the situation where the act of the subsequent perpetrator occurs on a person who is not yet dead following the initial perpetrator’s act aimed at killing. If the victim is still alive, the legal debate focuses on whether the last perpetrator’s act constitutes simple homicide (Article 81 of the Turkish Penal Code - TPC) or qualified homicide (Article 82/1-e of the TPC). This raises another issue: if it is accepted that the subsequent perpetrator committed the act under unjust provocation, and the victim, as a result of the first perpetrator’s act, has become a person "physically or mentally unable to defend themselves," does the application of the provisions on unjust provocation and qualified circumstances for the second perpetrator—within the framework of mistake of fact—align with or contradict these conditions?

Keywords

homicide crimes , unjust provocation , mistake of fact , determining the exact time of death , postmortem interval.

İştirak İradesi Olmaksızın Birden Çok Kimsenin Karıştığı Öldürme Suçlarında Ölüm Anının Tespitinin Önemi ve Suçun Nitelikli Bir Hali (TCK m. 82/1-e, ikinci kısım) Özelinde Değerlendirilmesi

Abstract

Yaşam hakkının hangi noktadan itibaren ceza hukukunun himayesi dahilinde olacağına dair farklı kabuller olsa dahi, yaşam hakkının himaye edilmediği bir çağdaş hukuk düzenine rastlanılması mümkün değildir. Öldürme suçları, farklı hipotezlerde, hayata karşı suçlar içinde himaye edilmektedir. Bu suçların maddi konusu, yaşayan insandır. Maddi konunun yokluğu halinde işlenemez suç hipotezi (reato impossibile) geçerli olur. Bu nedenle maddi konunun (oggetto materiale del reato) varlığının tespiti açısından “ölüm anının tespiti” en önemli noktadır. Ölüm anının tespiti konusundaki usul ve esaslar ise CMK m. 86/2’de hükme bağlanmıştır.
Ölüm, eğer failin fiilini gerçekleştirmeden evvel meydana gelmiş ise fiil suç oluşturmaz ancak şartları varsa ölünün hatırasını tahkir söz konusu olabilir. Eğer failin fiili, ölü üzerinde değil de yaşayan bir kimse üzerinde gerçekleştiyse bu halde failin kusurluluğuna göre bu suçlardan ceza sorumluluğu tayin edilir. Mesele, bir kimsenin ne zaman ölü kabul edileceğinin hukuken tespiti meselesidir. Buna ek olarak, birden çok kimsenin öldürme fiilini gerçekleştirmek üzere harekete geçtiği hipotezlerde; ölüm neticesinin hangi failin eserinin olduğunun tespiti önem arz etmektedir. Böylelikle; birden çok failin, birbirinden ayrı zamanlarda, öldürme kastıyla hareket ettiği hallerde son failin fiilini ölü bir kimse üzerinde mi yoksa ölü olmayan bir kimse üzerinde mi gerçekleştirdiği en önemli sorunu oluşturmaktadır. Birinci hipotezde, yani sonraki failin fiilini ölmüş bir kimse üzerinde gerçekleştirmesi halinde ortada bir mesele yoktur, fiili öldürme suçunu oluşturmaz, öyle ki bu hususta “şüpheden sanık yararlanır” ilkesine başvurmaya bile gerek yoktur. İkinci hipotez, ilk failin öldürmeye yönelik fiilinden sonra, fiili gerçekleştiren diğer failin fiilinin; henüz ölü olmayan kimse üzerinde cereyan etmesi halidir. Bu hipotezde mağdur henüz ölmediyse, son fiili meydana getiren failin fiilinin hukuken basit öldürme mi (TCK m. 81) yoksa nitelikli öldürme mi (TCK m. 82/1-e) olarak nitelendirileceği tartışmasıdır. Buradan bir diğer mesele daha doğmaktadır: daha sonradan gelen failin, fiilini, haksız tahrik altında işlediği kabul edilmişse ve de önceki failin fiilinin eseri olarak mağdur “…beden veya ruh bakımından savunamayacak durumda bulunan kişi” haline gelmiş kişi ise ikinci fail bakımından uygulanan haksız tahrik ve nitelikli hal hükümlerinin hata hükümleri çerçevesinde değerlendirilip bu hususlarla bağdaşıp/bağdaşamayacağı sorunudur.

Keywords

öldürme suçları , haksız tahrik , fiil üzerinde hata , ölüm anının tespiti , postmortem interval

References

• Antolisei, Francesco. Manuale di Diritto Penale (Parte Speciale – I-). Milano: Giuffrè, 1966.
• Byrd, Jason H., ve James L. Castner. Forensic Entomology: The Utility of Arthropods in Legal Investigations. Boca Raton: CRC Press, 2010.
• Çetin, İbrahim. Haksız Tahrik. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Dönmezer, Sulhi. Kişilere ve Mala Karşı Cürümler. İstanbul: Beta, 1981.
• Dülger, Murat Volkan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Erem, Faruk. Adam Öldürme ve Müessir Fiil. Ankara: Sevinç Matbaası, 1957.
• Fiandaca, Giovanni ve Enzo Musco. Diritto Penale (Parte Generale). Bologna: Zanichelli, 1989.
• Gallo, Ettore. “Delitti Aggravati Dall’evento e Delitti Di Attentato.” Evoluzione e Riforma Del Diritto e Della Procedura Penale, ed. M. C. Bassiouni, A. R. Latagliata, ve A. M. Stile, Studi in Onore di Giuliano Vassalli, 357–404. Milano: Giuffrè, 1991.
• Güngör, Devrim. Ceza Hukukunda Fiil Üzerinde Hata. Ankara: Yetkin Yayınları: 2007.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. Kişilere Karşı Suçlar. Ankara: US-A Yayıncılık, 2022.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: US-A Yayıncılık, 2024.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: US-A Yayıncılık, 2022.
• Hakeri, Hakan. Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler. Ankara: Astana Yayınları, 2020.
• Hancı, Hamit. “Adli Entomoloji.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 49 (2003): 400–405.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Köksal, Atacan. Ceza Hukukunda Suça Etki Eden Nedenler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Lamb, David. Death, Brain Death and Ethics. New York: Routledge, 2021.
• Maggiore, Giuseppe. Diritto Penale (Parte Generale V. I, Tomo Secondo). Bologna: Zanichelli, 1955.
• Mantovani, Ferrando. Diritto Penale (Parte Generale). Padova: Cedam, 1979.
• Mantovani, Ferrando. “I Delitti Contro L’Essere Umano.” Evoluzione e Riforma Del Diritto e Della Procedura Penale, ed. by M. C. Bassiouni, A. R. Latagliata, ve A. M. Stile, Studi in Onore di Giuliano Vassalli, 405–469. Milano: Giuffrè, 1991.
• Manzini, Vincenzo. Istituzioni di Diritto Penale Italiano (Parte Generale – I). Padova: Cedam, 1958.
• Nuvolone, Pietro. Il Sistema Del Diritto Penale. Padova: Cedam, 1975.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, Serkan Meraklı, Pınar Bacaksız ve İsa Başbüyük. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, ve Pınar Bacaksız. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Özcengiz, Dilek. “Beyin Ölümünün Hukuki Boyutu.” Türk Yoğun Bakım Dergisi 21, özel sayı 1 (2023): 37–39.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Pagliaro, Antonio. Principi di Diritto Penale (Parte Generale). 2nd ed. Milano: Giuffrè, 1980.
• Toroslu, Nevzat ve Metin Feyzioğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2017.
• Turan, Ersin, ve Cengiz Otacı. Genel Hükümlerle Bağlantılı Olarak Kasten Öldürme Suçları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Yurtcan, Erdener. Ceza Yargılaması Hukuku. Ankara: Alfa Yayınları, 2002.
• Zafer, Hamide. Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK M.1-75. İstanbul: Beta Yayınları, 2021.