Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı İle İlgili Yapılan Çalışmaların Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 103 - 115, 29.06.2020

Nurgül Erbağcı , Özlem Kaf

Öz

Günümüzde eğitim programlarının uygulama sürecindeki eksikliklerini belirlemek ve bu programları güncelleştirmek için birçok araştırma yürütülmektedir. Bu çalışmada ise 2005 – 2019 yılları arasında Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı ile ilgili yapılan araştırmaların, araştırmanın hazırlandığı üniversiteler, makaleyi hazırlayan yazar sayısı, araştırmalarda kullanılan yöntemler, veri toplamada kullanılan araçlar ve araştırmaya dâhil edilen çalışma grubu\ örneklem, araştırmaların ele aldıkları program ögeleri, üzerinde çalışılan öğretim programı ve sınıf düzeyi gibi değişkenler açısından dağılımının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda online tarama yapılarak ölçütlere uyan 32 makale ve 20 teze ulaşılmıştır. Bu makale ve tezlerden elde edilen araştırma verileri, betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonunda, analiz edilen makale ve tezlerde çoğunlukla nicel araştırma yöntemi uygulandığı ve veri toplama aracı olarak ise anket kullanıldığı; çalışma grubu\ örnekleminin öğretmenlerden oluşturulduğu; eğitim programının tüm ögelerinin birlikte ele alındığı; 2005 ve 2009 Hayat Bilgisi Öğretim Programları üzerinde çalışıldığı; 1. 2. ve 3. sınıf düzeylerini birlikte ele aldığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi öğretim programı, Hayat bilgisi dersi

Kaynakça

• Akaydın, B. B., ve Kaya, S. (2015). Türkiye’de ilkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler alanında yapılan ve ulusal indeksli dergilerde yayınlanan araştırmalara yönelik bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 251-264.
• Arık, R. S., ve Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayınlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Antalya.
• Bektaş, M., ve Karadağ, B. (2013). Hayat bilgisi öğretimi alanında yapılan lisansüstü tezlerinin eğilimleri ve değerlendirilmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 113-129.
• Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö., ve Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168).
• Bobbitt, J. F. (2017). Eğitim programı (M. E. Rüzgar, Çev.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cansız Aktaş, M. (2013). Yeni matematik öğretim programları ile ilgili araştırmalar için 5n-1k: Lisansüstü tezler. Millî Eğitim Dergisi, 43(197), 209-227.
• Chang, Y. H., Chang, C. Y., and Tseng, Y. H. (2010). Trends of science education research: An automatic content analysis. Journal of Science Education and Technology, 19(4), 315–331.
• Chen, W., and Hirschheim, R. (2004). A paradigmatic and methodological examination of information systems research from 1991 to 2001. Information System Journal, 14, 197-235.
• Coşkun, M. K. (2011). Kavram öğretimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Demir, M. K. ve Ekici, B. (2015). Hayat bilgisi eğitimi alanındaki tezlerin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(5), 47-65.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dönmez, B., ve Gündoğdu, K. (2016). 2000-2016 yılları arasında Türkçe öğretim programları alanında yayımlanan makale ve tezlerin analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4).
• Gültekin, M. (2017). Program geliştirmeye ilişkin temel kavramlar. B. Oral ve T. Yazar (Ed.). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme içinde (s. 1-37). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güven, S., ve Ayyayla Püsküllü, M. (2017). Hayat bilgisi ders kitapları ile ilgili yapılan çalışmaların içerik analizi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 3(2), 75-86.
• Kabapınar, Y. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler (4-5. sınıf) Programları'ndaki ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 9(2), 776-791.
• Kara, A. ve Akdağ, M. (2017), Program değerlendirme modelleri. B. Oral ve T. Yazar (Ed.). Eğitimde Program Geliştirme ve Değerlendirme içinde (s. 469-489). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karakuş, F. (2010). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programında yer alan alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 457-488.
• Koç, E. S. (2016). Türkiye de İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesine Yönelik Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2005–2014). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Küçükoğlu, A. ve Ozan C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 2013(12).
• MEB. (2017). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
• Ozan, C., ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
• Özenç, M., ve Özenç, E. G. (2013). Sınıf öğretmenleri ile yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin yöntem bölümü açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi (ss. 126-149). Yüzüncü yıl üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 6(2), 126-149.
• Öztürk, N., Yalvaç, H. G., ve Demir, R. (2013). İlköğretim 4-5. Sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programlarındaki ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 25-36.
• Polat, H. (2017). Türkiye’de 2005-2017 tarihleri arasında hayat bilgisi dersi ile ilgili yapılmış lisansüstü çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Electronic Turkish Studies, 12(33).
• Şahin, D., Calp, Ş., Bulut, P., ve Kuşdemir, Y. (2013). Sınıf öğretmenliği eğitimi bilim dalında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli kriterlere göre incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(3), 187-205.
• Wiles, J. ve Bondi, J. (1979). Curriculum development: A guide to practice. Ohio: Bell and Howell Company.
• Yaşar, Ş., ve Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2).
• Yenilmez, K., ve Sölpük, N. (2014). Matematik dersi öğretim programı ile ilgili tezlerin incelenmesi (2004-2013). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-42.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, S. (1998). Okula dayalı program geliştirme. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 4(4), 513-525.
• www.istatistik.yok.gov.tr