PISA Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin Doküman Analizi İle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 50 - 66, 29.06.2020

Ömer Şahin , Murat Başgül

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de PISA sınavı ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimlerini ortaya koymaktır. Çalışmanın amacı doğrultusunda 2003-2018 yılları arasında yürütülmüş olan toplam 109 lisansüstü tez incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Veri analiz yöntemi olarak nitel veri analiz tekniklerinden olan betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. PISA üzerine yapılan tezlerin incelenmesinde; araştırmacılar tarafından ilgili literatürden yararlanılarak geliştirilen Yayın İnceleme Formu kullanılmıştır. Yayın inceleme formu; araştırmanın künyesi, araştırmanın alanı, konusu, yöntemi, veri toplama araçları, örneklemi, veri analiz teknikleri gibi alt başlıklardan oluşmaktadır. Araştırma bulgularına göre PISA ile ilgili en fazla tezin 2015 yılında yapıldığı ve üniversite bazında en çok tezin Hacettepe Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nde yayınlandığı görülmektedir. Tezler araştırma konularına göre incelendiğinde en çok matematik okuryazarlığı ve matematik okuryazarlığını etkileyen faktörlerin ele alındığı ve daha çok nicel araştırma yöntemlerinin benimsendiği anlaşılmıştır. En çok tercih edilen veri toplama aracının ikincil veri toplama araçları olduğu ve tezlerde genel olarak nicel veri analiz yöntemlerinin kullanıldığı görülmüştür. Çalışma sonunda gelecek araştırmalar için önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

PISA, eğilim, Doküman analizi

Kaynakça

• Not: Bu araştırma kapsamında incelenen çalışmalar kaynaklarda * işaretiyle belirtilmiştir. Açıkgül, K. ve Aslaner, R. (2014). Bilgisayar destekli öğretim ve matematik öğretmen adayları: Bir literatür incelemesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü Dergisi, 1(1), 41-51. Akaydın, Ş. ve Çeçen, M. A. (2015). A content analysis on articles related to reading skills. Egitim ve Bilim, 40(178), 183-198. Akarsu, S. (2009). Özyeterlik, motivasyon ve PISA 2003 matematik okuryazarlığı üzerine uluslararası bir karşılaştırma: Türkiye ve Finlandiya (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. *Aksu, G. (2018). PISA başarısını tahmin etmede kullanılan veri madenciliği yöntemlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. *Atalay, K. (2010). PISA 2006 öğrenci anketinde yer alan tutum maddelerinin değişen madde fonksiyonu açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. *Ayan, C. (2011). PISA 2009 fen okuryazarlığı alt testinin değişen madde fonksiyonu açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Aydın, A., Sarıer, Y. ve Uysal, Ş. (2012). Sosyoekonomik ve sosyokültürel değişkenler açısından PISA matematik sonuçlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 37(164). Chang, Y. H., Chang, C. Y. ve Tseng, Y. H. (2010). Trends of science education research: An automatic content analysis. Journal of Science Education and Technology, 19(4), 315–331. Çiltaş, A., Güler, G. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580. Çobanoğlu, R. ve Kasapoğlu, K. (2010). PISA’da Fin başarısının nedenleri ve nasılları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 121-131. *Durman, Ö. (2017). Sürdürülebilir ekonomik büyüme ve nitelikli emek: PISA sınavları üzerine bir değerlendirme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Ağrı. Eraslan, A. (2009). Finlandiya'nın PISA'daki başarısının nedenleri: Türkiye için alınacak dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 238-248. Erbaş, K. C. (2005). Factors affecting scientific literacy of students in Turkey in Programme for International Student Assessment (PISA) (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara, Turkey. Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 140-147. Erdoğan, D. G., Uyanık, G. K. ve Güngören, Ö. C. (2018). Aktif öğrenmeye ilişkin lisansüstü tezlerin yapısal incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 111-125. Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. ve Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199. Günay, R. ve Aydın, H. (2015). Inclinations in studies into multi cultural education in Turkey: a content analysis study. Egitim ve Bilim, 40(178), 1-22. Güven, B. ve Özçelik, Ç.(2017). İlkokul matematik dersine yönelik gerçekleştirilen lisansüstü eğitim tez çalışmalarına ilişkin bir inceleme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 693-714. Güzeller, C. O., Eser, M. T. ve Aksu, G. (2016). Study of the factors affecting the mathematics achievement of Turkish students according to data from the programme for international student assessment (PISA) 2012. International Journal of Progressive Education, 12(2), 223-236. İlhan, A. (2011). Matematik eğitimi araştırmalarında tematik ve metodolojik eğilimler: Uluslararası bir çözümleme (Yüksek lisans tezi). Osman Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İskenderoğlu, T. ve Baki, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 287-301. *Kıbrıslıoğlu, N. (2015). PISA 2012 matematik öğrenme modelinin kültürlere ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi: Türkiye-Çin (Şangay)-Endonezya örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Kurtoğlu, M. ve Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretmenlerin teknoloji kullanımı ile ilgili Türkiye kaynaklı dergilerde yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Journal of Instructional Technologies ve Teacher Education, 2(3), 1-10. Kutluca, T. ve Demirkol, M. (2016). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisinin bibliyometrik analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 108-118. Kutluca, T., Birgin, O. ve Gündüz, S. (2018). Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi'nde yayımlanmış makalelerin içerik analizi bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Journal Of Computer And Mathematics Education 9(2), 390-412. Kutluca, T., Hacıömeroğlu, G. ve Gündüz, S. (2016). Türkiye’de bilgisayar destekli matematik öğretimini temel alan çalışmaların değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1253-1272. Küçükoğlu, A. ve Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47. Milli eğitim Bakanlığı, (MEB) (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Neuman, W. L. (2013). Social research methods: qualitative and quantitative approaches. Pearson Education. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2018). PISA 2015 results in focus. PISA, OECD Publishing. * Özaslan, N. (2017). Türkiye’deki öğrenci başarılarının pısa 2003 - 2012 matematik okuryazarlığı testlerinde yer alan farklı soru türlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep. Özbay, C. (2015). Investigation of Turkish students’ performance in mathematics, reading, and science literacy in PISA 2012 data (Unpublished master’s thesis). Bilkent University, Ankara. Özenç, B. ve Arslanhan, S. (2010). PISA 2009 sonuçlarına ilişkin bir değerlendirme. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Özenç, E. G. ve Özenç, M. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28. *Öztürk, Ö. (2018). Using PISA 2015 data to analyze how the scientific literacy of students from different socioeconomic levels can be predicted by environmental awareness and by environmental optimism (Unpublished doctoral dissertation). Bilkent University, Ankara. Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Tendencies of the researches published in education and science journal: Content analysis. Education and Science, 39(173), 428-449. *Sırgancı, G. (2012). PISA 2006 öğrenci anketi madde yanlılığının sıralı lojistik regresyon ve poly-sıbtest teknikleri ile test edilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Suri, H. ve Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430 *Şengül, A. (2011). Türk öğrencilerinin PISA 2009 okuma becerilerini açıklayan değişkenlerin CHAID analizi ile belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Şenyurt, S. ve Özkan, Y. Ö. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 628-653. Şimşek, N. ve Yaşar, A. (2019). GeoGebra ile ilgili lisansüstü tezlerin tematik ve yöntemsel eğilimleri: bir içerik analizi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi. Advance online publication. doi:10.16949/turkbilmat.450566. Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B. ve Özgürlük, B. (2016). PISA 2015 ulusal raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. *Taştekin, S. (2018). Öğretmenlerin mesleki gelişim uygulamaları açısından PISA’da başarılı bazı ülkeler ile türkiye’nin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale. Tatar, E., Kağızmanlı, T. B. ve Akkaya, A. (2013). Türkiye’deki teknoloji destekli matematik eğitimi araştırmalarının içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 33-45. *Tepehan, T. (2011). Türk öğrencilerinin PISA başarılarının yordanmasında yapay sinir ağı ve lojistik regresyon modeli performanslarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Turhan Türkkan, B. ve Arslan Namlı, N. (2018). Matematik öğretiminde bilgisayar yazılımı kullanmaya yönelik lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Online Journal Of Educational Sciences, 10(4), 38-62. *Usta, H.G. (2014). PISA 2003 ve PISA 2012 Matematik okuryazarlığı üzerine uluslararası bir karşılaştırma: Türkiye ve Finlandiya (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Uyar, Ş. (2011). Türk öğrencilerinın PISA 2009 okuma becerilerini açıklayan değişkenlerin CHAID analizi ile belirlenmesi. (Yüksek lisans tez). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye. Varisoglu, B., Sahin, A. ve Goktas, Y. (2013). Trends in Turkish education studies. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(3), 1776-1781. *Yalçın, S. (2011). Türk öğrencilerin PISA başarı düzeylerinin veri zarflama analizi ile yıllara göre karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yaşar, Ş. ve Papatğa, E. (2015). İlkokul Matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 113-124. Yenilmez, K. ve Sölpük, N. (2014). Matematik dersi öğretim programı ile ilgili tezlerin incelenmesi (2004-2013). Eğitim Ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-42. Yetkiner, A., Acar, Erdol, T. ve Ünlü, Ş. (2019). Content analysis of phd dissertations on curriculum evaluation (1996-2017). Erzincan University Journal of Education Faculty, 21 (1), 247-269. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. * Yıldırım, A. (2017). PISA 2009 okuma becerileri alanındaki maddelerin tek değişkenli ve çok değişkenli eşleştirme yöntemi ile değişen madde fonksiyonlarının incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. *Yücedağ, T. (2010). 2000-2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında türkiye’de yapılan çalışmalarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.