MESLEKİ TAMAMLANMIŞLIK ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE UYARLAMASI

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 11, 25.06.2025

Özlem Acar Bulut , Makbule Kalı Soyer

Öz

Mesleki tamamlanmışlık hedef çerçeveli bir kavramdır ve bireylerin kariyer hedeflerine ulaşmak için kendilerini nasıl organize ettikleri ile ilgilidir. Kavramın ölçülebilmesine olanak sağlayan herhangi bir ölçme aracı da literatürde bulunmamaktadır. Buradan yola çıkarak bu çalışma Mesleki Tamamlanmışlık Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin test edilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, herhangi bir işte çalışan yaşları 24 ile 55 (n=31.7) arasında değişen toplam 321 (227 kadın ve 94 erkek) bireyden oluşmaktadır. Ölçeğin psikometrik özelliklerini belirlemek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi ölçüt bağıntılı geçerlik ve korelasyon analizinden faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen sonuçlar ölçeğin 16 maddeli ve dört boyutlu orijinal faktör yapısıyla paralel olduğunu ve modelin iyi uyuma sahip olduğunu göstermiştir. Ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliğini belirlemek için İş Tatmini Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda Mesleki Tamamlanmışlık Ölçeği ile İş Tatmini Ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .77 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre Mesleki Tamamlanmışlık Ölçeği’nin bireylerin mesleki tatminlerini ölçmede kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Tamamlanmışlık , İyi Oluş , Geçerlik , Güvenirlik.

Turkish Adaptation of the Professional Fulfillment Scale

Öz

Professional fulfillment is a goal-framed concept and is related to how individuals organize themselves to achieve their career goals. There is no measurement tool in our literature that allows the concept to be measured. Based on this, this study was conducted to adapt the Professional Fulfillment Scale to Turkish and to test its psychometric properties. The study group consisted of a total of 321 individuals (227 female and 4 male) working in any job, aged between 24 and 55. Confirmatory factor analysis, criterion-related validity and correlation analysis were used to determine the psychometric properties of the scale. The results obtained as a result of the analyses showed that the scale was parallel to the original factor structure of 16 items and four dimensions and that the model had a good fit. The Job Satisfaction Scale was used to determine the criterion-related validity of the scale. As a result of the correlation analysis, a positive and significant relationship was determined between the Occupational Completion Scale and the Job Satisfaction Scale. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was calculated as .77. According to the findings, The Professional Fulfillment Scale is a valid and reliable measurement tool that may be used to measure the occupational satisfaction of individuals.

Kaynakça

• Austin, J. T., & Vancouver, J. B. (1996). Goal constructs in psychology: Structure, process, and content. Psychological Bulletin, 120(3), 338–375.
• Başol, O., & Çömlekçi, M. F. (2020). İş tatmini ölçeğinin uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(2), 17-31.
• Brunstein, J. C., Schultheiss, O. C., & Grässman, R. (1998). Personal goals and emotional well-being: The moderating role of motive dispositions. Journal of Personality and Social Psychology, 75(2), 494–508.
• Carver, C. S., & Scheier, M. F. (1982). Control theory: A useful conceptual framework for personality-social, clinical, and health psychology. Personality Bulletin, 92, 111-135.
• Durak-Batıgün, A. & Şahin, N. H. (2012). İş stresi ve sağlık psikolojisi araştırmaları için iki ölçek: A-tipi kişilik ve iş doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
• Elliot, A. J., & Fryer, J. (2008). The goal construct in psychology. In J. Shah & W. Gardner (Eds.), Handbook of Motivation Science (pp. 235-250). The Guilford Press.
• Freund, A. M., & Baltes, P. B. (2002). Life–management strategies of selection, optimization, and compensation: Measurement by self–report and construct validity. Journal of Personality and Social Psychology, 82(4), 642–662. Gollwitzer, P. M., & Moskowitz, G. B. (1996). Goal effects on thought and behavior. In E. T. Higgins & A. W. Kruglanski (Eds.), Social psychology: Handbook of basic principles (pp. 361-399). Guilford Press.
• Greenhaus, J. H., Callanan, G. A., & Godshalk, V. M. (2010). Career management (4th ed.). SAGE Publications, Inc.
• Hoe, S. L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modeling technique. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(1), 76-83.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4. Baskı). The Guilford Press.
• Klug, H. J. P., & Maier, G. W. (2014). Linking Goal Progress and Subjective Well-Being: A Meta-analysis. Journal of Happiness Studies, 16(1), 37–65.
• Kuzgun, Y., Aydemir Sevim, S., & Hamamcı, Z. (1999). Mesleki Doyum Ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(11), 14-18.
• Linley, P. A., Nielsen, K. M., Wood, A. M., Gillett, R., & Biswas-Diener, R. (2010). Using signature strengths in pursuit of goals: Effects on goal progress, need satisfaction, and well-being, and implications for coaching psychologists. International Coaching Psychology Review, 5(1), 8-17.
• Locke E., A.ve Latham, G., P.(2002, Bulding a practically useful theory of goal setting and task motivation. The American Psychologist, 57, 9.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
• Myrseth, K. O. R. & Fishbach, A. (2009). Self-control: a function of knowing when and how to exercise restraint. Current Directions in Psychological Science, 18, 247-252.
• Nurmi, J. E., Salmela-Aro, K., & Koivisto, P. (2002). Goal importance and related achievement beliefs and emotions during the transition from vocational school to work: Antecedents and consequences. Journal of Vocational Behavior, 60, 241-261.
• Oliveira Silva, L. C. (2015). The importance of achieving what you value: A career goal framework of professional fulfillment. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Universidade de Brasília.
• Oliveira-Silva, L. C., Porto, J. B. & Arnold, J. (2019). Professional fulfillment: Concept and instrument proposition. Psico-USF 24(1), 27-39.
• Öncel, A. (1998). Üniversite öğretim elemanlarının meslek doyum düzeylerine ilişkin bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Schultheiss, O. C., Jones, N. M., Davis, A. Q., & Kley, C. (2008). The role of implicit motivation in hot and cold goal pursuit: Effects on goal progress, goal rumination, and depressive symptoms. Journal of Research in Personality, 42, 971-987.
• Schwartz, S. H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A., Verkasalo, M., Lönnqvist, J. E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, O., & Konty, M. (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of Personality and Social Psychology, 103, 663-688.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama SPSS ve LISREL uygulamaları. Anı Yayıncılık.
• Sheldon, K. M., & Elliot, A. J. (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well-being: The self-concordance model. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 546-557.
• Sheldon, K. M., & Kasser, T. (1998). Pursuing Personal Goals: Skills Enable Progress, but Not all Progress is Beneficial. Personality and Social Psychology Bulletin, 24(12), 1319–1331.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları). Ekinoks Yayıncılık.
• Trockel, M., Bohman, B., Lesure, E., Hamidi, M. S., Welle, D., Roberts, L., & Shanafelt, T. (2017). A brief instrument to assess both burnout and professional fulfillment in physicians: reliability and validity, including correlation with self-reported medical errors, in a sample of resident and practicing physicians. Academic Psychiatry, 42(1), 11–24.
• Wang, J., & Wang, X. (2012). Structural equation modeling: Applications using Mplus. Higher Education Press.
• Wiese, B. S., & Freund, A. M. (2005). Goal progress makes one happy, or does it? Longitudinal findings from the work domain. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78, 287–304.
• Yalin-Ucar, M., ve Bağatarhan, T.(2022). The teacher job satisfaction scale-Turkish form: Psychometric properties and construct validity. International Online Journal of Educational Sciences, 14(4), 945-956.