KEKİK OLARAK ADLANDIRILAN BAZI BİTKİ CİNSLERİNİN TOHUMLARINDA FARKLI ÇİMLENDİRME YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 1, 91 - 101, 01.03.2011

ERAY Hayta OLCAY Arabacı

Öz

Bu çalışma, 2007-2008 yılları arasında Beydere Tohum Sertifikasyon Test Müdürlüğü'ne ait laboratuarda yürütülmüştür. Çalışmada farklı cinslere dahil 5 farklı kekik türü (Origanum onites L., Satureja cuneifolia Ten., Thymbra spicata L. var. spicata, Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus ve Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil.) tohumlarında 3 farklı sıcaklık (15oC, 20oC, 20-30oC) etkisi altında kontrol, değişik süre ve sıcaklıklarda soğuk ve sıcak ön işlem, değişik dozlarda KNO3, NaCl ve GA3 uygulamaları, soğuk katlama, soğukta bekletme ve sıcak su uygulaması olmak üzere 16 farklı ön işlem uygulanmıştır. Farklı kekik türlerinin tohumlarında en yüksek çimlenme oranı; Origanum onites L. tohumlarında %70,66'lık bir değerle 20oC sıcaklıkta 1. uygulamadan (kontrol), Satureja cuneifolia Ten. tohumlarında %78,66'lık bir değerle 20-30oC sıcaklıkta 14. uygulamadan (soğuk katlama; 4 hafta +1oC), Thymbra spicata L. var. spicata tohumlarında %36'lık bir değerle 15oC sıcaklıkta 1. uygulamadan (kontrol), Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus tohumlarında %58,35'lik bir değerle 20oC sıcaklıkta 3. uygulamadan (soğuk ön işlem; 5 dakika süreli -20oC) ve Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. tohumlarında %80'lik bir değerle 20oC sıcaklıkta 4. uygulamadan (Sıcak ön işlem; 5 dakika süreli +90oC) elde edilmiştir. Kekik türlerinin tohumlarında GA3 uygulaması (24 saatlik 50 ppm, 100 ppm, 500 ppm ve 1000 ppm) ve sıcak su (65 C'lik suda 24 saat bekletme) uygulamalarında 3 farklı sıcaklık ortamında da çimlenme olmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çimlenme, Origanum, Satureja, Thymbra, Thymus, Coridothymus

Determining Different Germination Techniques on the Seeds of Some Plant Genus Named As Thyme

Öz

This study is conducted between 2007-2008 at the laboratory of Beydere Seed Certification and Test Center. In this study, seeds of five different thyme genus belong to different varieties ( L.,Satureja cuneifolia Ten., L. var. , Boiss. et Hohen and Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. have been tested with 16 different pre-processing methods such as; control under 3 different temperatures (15 C, 20 C, 20-30 C), cold and warm pre-processing with various temperatures and durations, KNO , NaCl and GA applications with different dosage, cold stratification, cold waiting and warm water application. The highest germination rate of L.seeds is 70,66 % and obtained from the first application (control) under 20 C temperature. The highest germination rate of Satureja cuneifolia Ten. is 78,66 % and obtained from the 14 application (cold stratification; 4 weeks, +1 C) under 20-30 C temperature. The highest germination rates of L. var. is 36 % and obtained from the first application (control) under 15 C temperature. The highest germination rates of Boiss. et Hohen is 58,35 % and obtained from the 3 application (cold pre-processing; 5-minute duration, -20 C) under 20 C. The germination rate of (L.) Reichb. fil. is 80 % obtained from application (warm pre-processing; 5-minute duration, +90 C) under 20 C. The seeds of five different genus in different varieties did not germinate under the following applications with all 3 different temperatures: 50 ppm GA for 24 hours, 100 ppm GA for 24 hours, 500 ppm GA for 24 hours, 1000 ppm GA for 24 hours and warm water (keeping in 65 C water for 24 hours).

Anahtar Kelimeler

Germination, Origanum, Satureja, Thymbra, Thymus, Coridothymus

Kaynakça

• Açıkgöz, N., M.G. Akkaş, A. Moghaddam, K.Özcan. 1994. TARİST: PC`ler için veri tabanı esaslı Türkçe istatistik paketi. Islahı Bildirileri, 264-267, İzmir. 25-29 Nisan, Bitki
• Arslan, N., M. Turan. 1987. Farklı muamelelerin güzel avratotu ( çimlenmesine etkisi. Ziraat Mühendisliği Dergisi, (199-201) : 18-20.
• L.) tohumlarının morphology of the seeds of herbaceous ornamental plants. Seed Science and Technology, 8 : 523-573.
• Aydın, S. 1996. Kekik ( Origanum onites L.) yağaltı suyunun
• farmakolojisi. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri
• Enstitüsü Doktora Tezi, 229s. Eskişehir.
• Başer, K.H.C. 1998. Tıbbi ve aromatik bitkilerin endüstriyel kullanımı. Anadolu Üniversitesi, Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi Bülteni, (13-14), 19- 44, Eskişehir.
• Başer, K.H.C. 2001. Her derde deva bir bitki kekik. Bilim ve Teknik Dergisi, 402, s.74-77.
• Bewley, J.D., M. Black. 1982. Physiology and biochemistry of seeds. In relation to germination in two volumes. Viability, dormancy and environmental control. Springer-Verlag, 1 : 1-14, 2 : 60-125, Berlin.
• Bewley, J.D. 1997. Seed germination and dormancy. The Plant Cell, Vol.9, 1055-1066.
• Candal, H. 1995. Bazı adaçayı ( Salvia ssp .) türlerinde çimlendirme yöntemleri üzerinde araştırma. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 47 s., İzmir. Caniş, K. 2006.
• Origanum husnucan-baseri (Lamiaceae)'de
• tohum çimlenmesinin araştırılması.
• Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans
• Tezi, 39 s.,Antalya.
• Carpenter, W.J. 1989. Salvia splendens seed pregermination
• and priming for rapid and uniform emergence. Journal
• of theAmerican Society for Horticultural Science, 114 : 247-250.
• Couladis, M., O. Tazakou, E. Verykokidou, C. Harvala. 2003. Screening of some Greek aromatic plant for antioxidant activity. Phytotherapy Research, 17, 194- 195.
• Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol. 7, p. 36-463.
• Davis, P.H. 1988. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol. 10, Edinburgh Univ. Press UK, 819 p.
• Dortunç, T. 1990. Uçucu yağların antibakteriyel ve antifungal etkileri üzerinde araştırmalar. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 70 s., İstanbul.
• Duman, H., Z. Aytaç, M. Ekici, F.A. Karavelioğulları, A. Dönmez,A. Duran. 1995. Three new species (Labiatae) from Turkey. Flora Mediterranea, 5, p:226.
• Duman, H., A. Güner, N. Özhatay, T. Ekim, K.H.C. Başer. 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press, vol.11, 207-208, Edinburgh.
• Ellis, R.H., T.D. Hong, E.H. Roberts, 1985. Handbook of seed technology for genebank. Vol : I-II. IBGR, Rome.
• Er, C. 1994. Tütün, ilaç ve baharat bitkileri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,Yayın No : 1359, 233 s.
• Finch, W.E., D. Gray, G.M. Dickson, 1991. Germination responses of seven bedding plant species to environmental conditions and gibberallic acid. Seed Science and Technology, 19 : 487-494.
• Forbes, J.C., R.D.Watson. 1992. Plants in agriculture. Cambridge University Pres., 110-129. Cambridge.
• Kaşka, N., M.Yılmaz. 1974. Bahçe bitkileri yetiştirme tekniği. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:79, 101-150.
• Kıvanç, M., A. Akgül. 1988.Escherichia Coli 'nin değişik sıcaklıklarda çoğalması üzerine farklı dozlardaki karabaş kekiğin (Thymbra spicata L. var.spicata ) engelleyici etkisi. Doğa Botanik Dergisi, (12, 3), 248- 253.
• Kızıl, S., F. Uyar. 2005. Antibacterial activities of some essential oils againist plant pathogens.Asian Journal of Plant Science, (4, 3), 225-228.
• Koparal,A.T., M. Zeytinoğlu. 2003. Effects of carvacrol on a human non-small cell lung cancer (NSCLC) cell line, A549. Cytotechnology, 43, 149-154.
• Oberczian, G., J. Bernath. 1988. The germination of L. and officinalis temperature and light. From Horticultural Abstracts, 1989, 59, 4231.
• L. seeds affected by
• Ortiz, P., I. Fernandez. 1992. Microscopic study of honey and apiary pollen from the province of Seville. Departmento de Biologia Vegetal, Ecologia Facultad de Biologia,Apdo, Spain.
• Özgüven, M., F. Aksu, H.S.Z Aksu. 1987. moench,
• L. uçucu yağların antibakteriyel etkileri. vulgaris
• Ankem Dergisi. 1 (3) : 270-275. L. ve
• Özgüven, M., S.Tansı. 1998. In situ conservation of aromatic plant in southeastern Turkey wild species. The Proceedings of International Symposium on in Situ Conservation of Plant Genetic Diversity, 177-183.
• Özgüven, M., S. Sekin, B. Gürbüz, N. Şekeroğlu, F. Ayanoğlu, S. Ekren, S. 2005. Tütün, tıbbi ve aromatik bitkiler üretimi ve ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisleri VI. Teknik Kongresi Bildiri Kitabı, 1.Cilt, s. 481-501.
• Sağdıç, O., G. Özkan, M. Özcan, H. Özçelik. 2004.
• L. ekstraktının antioksidan ve Origanum sipyleum
• antibakteriyal aktivitesi. Türkiye 8. Gıda Kongresi,
• Bildiri Özetleri Kitabı, Poster No: P33, Bursa.
• Seçmen, Ö., Y. Gemici, G. Görk, L. Bekat, E. Leblebici. 1995. Tohumlu bitkiler sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, No:116, 276.
• Şehirali, S. 1989. Tohumluk ve teknolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Yayınları, 18-39, 234-308, 330 s.,Ankara.
• Şenel, E. 2005. Bazı endemik bitki tohumlarının çimlenme şartlarının ve toplam fenolik madde içeriklerinin belirlenmesi üzerine araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 52 s., Samsun.
• Thanos, C.A., C.C. Kadis, F. Skarou. 1995. Ecophysiology of germination in the aromatic plants thyme, savory and oregano. Seed Science Research 5, 161-170.
• Ulukapı, K., S. Demiral, A.N. Onus, S. Ülger. 2008. Bazı VivoveIn Vitrokoşullarda çimlenme üzerine etkilerinin araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 123-129.
• Ünal, O., M. Gökceoğlu, Ş.F. Topcuoğlu. 2004. Antalya endemiğiOriganum çelikle çoğaltılması üzerinde araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 135-147, Antalya.
• Ünlü, A. 1995.Thymbra spicata var. spicata ve Satureja thymbraL. kekiklerinden elde edilen uçucu yağların toprak ve mikroorganizmalarına ve toprağın antifitopatojen potansiyeline etkileri. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 76 s.,Antalya.
• Yentür, S. 1995. Bitki anatomisi. İstanbul Üniveristesi Yayınları, 3808.
• Yücel, E., 1996. Türkiye'nin ekonomik değere sahip bazı bitkilerinin tohum çimlenme özellikleri üzerine bir araştırma, Anadolu Üniv., Fen Fak. Dergisi., 2, p:35- 47. Salvia Origanum
• Origanumtürlerinde dışarıdan GA uygulamalarınınIn 3 Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 14.06.2011 101
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.