The Political Structure of Cilicia in Iron Age

Year 2009, Issue: 3, 119 - 129, 01.06.2009

Mehmet Kurt

Abstract

The plains of Cilicia (Çukurova), which was called Que by the Assyrians, is mentioned as Hume in the Neo-Babylonian sources. The equivalent of Hilakku, which is used for all of the Mountainous Cilicia or at least a part of it n the Assyrian sources, is Pirindu in the Neo-Babylonian texts. Cilicia, consisting of two different regions with completely opposite features; has a geographical dversity with its mountains, rivers, plains and straits. Both the local inscriptions as well as the Assyrian and Neo-Babylonian texts have shown that the geographical diversity had brought a political diversity, too. Thus, an administrational structure with a multiplicity in the local powers and a hierarchy in the political problems was prevalent in the region during the whole Iron Age. Starting from the Neo-Assyrian State, this political organisation, which was provided through the small local kingdoms that were the vassals of the big kingdoms had been applied without any interruption until the occupation of the Macedonian King Alexander the Great.

Keywords

Cilicia, Que, Khilakku, Khume, Pirindu.

Demir Çağında Kilikya’da Politik Yapı

Abstract

Asurluların Que olarak adlandırdıkları Ovalık Kilikya (Çukurova), Yeni Babil kaynaklarında Hume olarak geçmektedir. Asur kaynaklarında Dağlık Kilikya’nın tamamı veya en azından bir bölümü için kullanılan Hilakku’nun Yeni Babil metinlerindeki karşılığı ise Pirindu olmuştur. Birbirine tamamen zıt özelliklere sahip iki bölümden meydana gelen Kilikya; dağları, nehirleri, ovaları ve geçitleriyle coğrafi bir çeşitliliğe sahiptir. Gerek yerli yazıtlar ve gerekse Asur ve Yeni Babil metinleri, burada çok değişik özellikler gösteren coğrafi yapının politik çeşitliliği de beraberinde getirdiğini göstermiştir. Öyle ki, bütün Demir çağı boyunca bölgede yerel güçlerde çokluk ve siyasal sorunlarda hiyerarşinin egemen olduğu bir idarî yapının varlığına şahit olunmaktadır. Büyük kralın vassali durumundaki yerel küçük krallar ile sağlanan bu siyasal teşkilâtlanma, Yeni Asur Devleti döneminden başlamak kaydıyla, Makedonya kralı Büyük İskender’in işgaline kadar kesintisiz uygulanmıştır.

Keywords

Kilikya, Que, Hilakku, Hume, Pirindu

References

• ALBRICHT, W. F. (1950), “Cilicia and Babylonia Under The Chaldaean Kings”, Bullein of the American Schools of Oriental Research, 120,1950, 22-25. Koşay, 1968: 297.
• Davesne vd., 1987: 372 vd.; Zoroğlu 1999, 371; Casabonne-Porcher, 2003: 134. Meydancıkkale için ayrıca bkz. Laroche
• Davesne, 1981: 359; Davesne, 1988: 301-303; Davesne, 1993: 150-151.
• Hititlerin Ugarit, Hattuša ve Alašia (Kıbrıs) arasındaki ilişkilerinde önemli bir liman kenti olan Ura’nın yeri için genellikle
• Silifke ve yakın çevresi düşünülmektedir. Ancak Neriglissar Kroniği’nde askerlerin “tek sıra halinde geçebildikleri dağlardan
• ilerleyerek” Ura’ya ulaşıldığı anlatılır. Bu ifadeye dayanarak Adana ve Silifke arasında bu türden dağlar olmadığı gerekçesiyle,
• Hitit-Ugarit Ura’sı yanında, Demir çağında başka bir Ura’nın olması gerektiği konusunda görüşler de ortaya atılmıştır. Bu
• konuda bkz. Bing, 1987: 66 dn. 8. Ura’nın yeri konusundaki tartışma ve öneriler için ayrıca bkz. Beal, 1992: 65-73; Lemaire,
• : 233; Ünal, 2003: 13-39; Casabonne, 1999b: 81: 2005: 67-81.
• Casabonne, 1999a: 61; 2007: 61.
• ALKIM, U. Bahadır (1960), “Sam’al ile Asitawandawa Arasındaki Yol, Amanus Bölgesi’nin Tarihi Coğrafyaına Dair Araştırmalar”, Belleten, XXIV/95, 349-399.
• ALKIM, U. Bahadır (1965), “The Road from Sam’al to Asitawandawa, Contriutions to the Historical Geography of the Amanus Region”, Anadolu Araştırmaları, II/1-2, 1965, 1-45.
• BEAL, R. H. (1992), “The Location of Cilician Ura”, Anatolian Studies, XVII, 1992, 65-73.
• BING, J. Daniel (1987), A History of Cilicia During the Assyrian Period, Michigan.
• BORGIA, Emanuela-CASABONNE, Olivier-EGETMEYER, Marcus (2002), “Notes Ciliciennes”, Anatolia Antiqua, X, 2002, 177-195.
• CASABONNE, Olivier (1997), “Notes Ciliciennes”, Anatolia Antiqua, V, 1997, 35-43.
• CASABONNE, Olivier (1999a), “Local Powers and Persian Model In Achaemenid Cilicia: A Reassessment”, OLBA, II/1, (Özel Sayı), 1999, 57-61.
• CASABONNE, Olivier (1999b), “Notes Ciliciennes”, Anatolia Antiqua, VII, 1999, 69-81.
• CASABONNE, Olivier-PORCHER, Alexis (2003), “Notes Ciliciennes”, Anatolia Antiqua, XI, 2003, 131-140.
• CASABONNE, Olivier (2005), “Quelques Remarques et Hypothèses sur Ura et la Cilicie Trachée”, Colloquium Anatolicum Anadolu Sohbetleri, IV, 2005, 67-81.
• CASABONNE, Olivier (2007), “Kilikia, Bağımsızlıktan Makedon Fethine”, Arkeoatlas, 6, 2007, 54-61.
• CAVAICNAC, Eugène (1950), Les Hittites, Paris.
• DALLEY, Stephane (1999), “Sennacherib and Tarsus”, Anatolian Studies, 49, 1999, 73-80.
• DAVESNE, Alain.-LEMAIRE, André -LOZACHMEUR, Hélène (1987), “Le Site Archéologie De Meydancıkkale (Turquie): Du Royaume De Pirindu À La Garnison Ptolémaïque”, Comptes Rendus De L’Académie Des Inscription et Belles-Lettres, 1987, 359-382.
• DAVESNE, Alain (1988), “La Campagne 1987 A Meydancıkkale”, X. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt, (23-27 Mayıs 1988), 1988, 301-303.
• DAVESNE, Alain (1993), “Meydancıkkale”, Reallexikon der Assyriologie, 8/1-2, 1993, 150-151.
• DESIDERI, Paolo-JASINK, A. Margherita (1990), Cilicia. Dall’eta di Kizzuwatna alla Conquista Macedona, Torino.
• DİNÇOL, A. Mehmet (1982), “Geç Hititler”, Anadolu Uygarlıkları Asiklopedisi, I, İstanbul 1982, 122-131.
• ERZEN, Afif (1940), Kilikien bis zum Ende der Perserherrschaft, Leipzig.
• FORLANINI, Massimo (2001). “Quelques notes sur la géographie historique de la Cilicie”, in: É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica XIII (Paris 2001), s. 553-564.
• FREU, Jacques (2001), “De l’indépendance à l’annexion: Le Kizzuwatna et le Hatti aux XIVe et XVe siècle avant Notre ére”, in: É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica XIII (Paris 2001), 13-36.
• GARSTANG, John-GURNEY, O. Robert (1959), The Geography of Hittite Empire, London.
• HILD, Friedrich-HELLENKEMPER, Hansgerd (1990), Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini,Verlag Der Österreichischen Akademie Der Weissenschaften, Wien.
• HOUWİNK ten CATE, Philo. H. J. (1961), The Luvian Population Groups of Lycia and Cilicia Aspera During the Hellenistic Period, Leiden.
• İPEK, İsmet-TOSUN, A. Kazım-TEKOĞLU, Recai (1999), “Adana Geç Hitit Heykeli Kurtarma Kazısı 1997 Yılı çalışması Sonuları”, IX. Kurtarma Kazıları Semineri (27-29 Nisan 1998), 1999, Ankara, 173-188.
• JASINK, A. Margherita (1991), “Hittite and Assyrian Routes to Cilicia”, Anatolia Antiqua, I, 1991, 253-259.
• Jean, Éric (2001), “La Cilicie Pluralité et Unité”, in: É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica XIII (Paris 2001), 5-12.
• JOANNÈS, Francis, (1991), “L’Asie Mineure D’après La Documentation Cunéiforme D’Èpoque Néo- Babylonienne”, Anatolia Antiqua/Eski Anadolu, I, s. 262-266.
• KING, Leonard William (1910), “Sennacherib and Ionians”, The Journal of Hellenic Studies, XXX, 1910, 327-335.
• KOŞAY, Hamit Zübeyir (1968), “Kilikya Tarihi (Bibliyografya)”, Belleten, XXXIII, 1968, 297-299.
• LAMBERT, W. G. (1965), “Nebuchadnezzar King of Justice”, Iraq, XXVII, s. 1-11.
• LANDSBERGER, Benno (1948), Sam’al, Karatepe Harabelerinin Keşfiyle İlgili Araştırmalar, Ankara.
• LAROCHE, Emmanuel (1958), “Adana et Danouniens”, Syria, XXXV, 1958, 263-278.
• LEMAIRE, André (1991), “Recherches De Topographie Historique sur Le Pays De Qué (IXe-VIIe siècle a. J.- C.)”, Anatolia Antiqua, I, 1991, 265-275.
• LEMAIRE, André (1993), “Ougarit, Oura et La Cilicie vers la fin du XIIIe s. Av. J.-C.”, Ugarit Forschungen, XXV, 1993, 227-235.
• LEMAIRE, André (2001), “Les Langues Du Royaume De Sam’al aux IXe-VIIIe s. av. J. C. Et Leurs Relations avec Le Royaume De Qué”, in: É. Jean et al. (eds), La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica XIII (Paris 2001), 185-193.
• LUCKENBILL, D. David (1924), The Annals of Sennacherib, Chicago.
• LUCKENBILL, D. David (1968), Ancient Records of Assyria and Babylonia, I-II, New York.
• MACKAY, T. Stilwell (1968), Olba In Rough Cilicia, Submitted to the Faculty of Bryn Mawr Collage in partial fulfillment of the requirements fort he Degree of Doctor of Philosophy.
• NASTER, Paul (1938), L’Asie Mineure et L’Assyrie aux VIIIe siècle av. J. C., D’Après Les Annales des Rois Assyriens, Louvain.
• OLMSTEAD, A. T. (1923), “The Assyrians in Asia Minor”, Anatolian Studies Presented to Sir W. M. Ramsay (Edited by W. H. Buckler, W. M. Calder), 1923, 283-296.
• POSTGATE, J. Nicolas (1973), “Assyrian Texts and Fragments”, Iraq, XXXV, 1973, 13-36.
• RAMSAY, W. Mitchell (2000), Tarsus, (Aziz Pavlus’un Kenti), (Çev. L. Zoroğlu), Ankara.
• SAGGS, H. W. F. (1958), “The Nimrud Letters, 1952-Part-IV”, Iraq, XX, 1958,182-212.
• SHAW, Brent D. (1990), “Bandit Highlands and Lowland Peace: The Montains of Isauria-Cilicia”, Journal of Economic and Social History of the Orient, XXXIII/3, 1990, 238-270.
• SETON-WILLIAMS, M. V. (1954), “Cilician Survey”, Anatolian Studies, IV, 1954, 121-174.
• TEKOĞLU, Recai-LEMAIRE, André (2000), “La Bilingue Royale Louvito-Phénicienne De Çineköy”, Comptes Rendus De L’Académie Des Inscription et Belles-Lettres, 961-1006.
• USSISHKIN, David (1969), “The Date of The Neo-Hittite Enclosure In Karatepe”, Anatolian Studies, XIX, 1969, 121-138.
• ÜNAL, Ahmet (2000), “Çukurova’nın Antik Devirde Taşıdığı İsimler ile Fiziki ve Tarihi Coğrafyası”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana: Köprü Başı (E. Artun-M. Sabri Koz), 2000, İstanbul.
• ÜNAL, Ahmet (2003), “Hititler, Akdeniz ve Liman Kenti Ura”, OLBA, VII, (Özl Sayı), 2003, 13-39.
• ÜNAL, Ahmet (2006), “Hitit İmparatorluğu’nun Yıkılışından Bizans Dönemi’nin Sonuna Kadar Adana ve Çukurova Tarihi”, ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15/3, (Arkeoloji Özel Sayısı), 2006, Adana, 67-102.
• ÜNAL, Ahmet-GİRGİNER, K. Serdar (2007), Kilikya-Çukurova İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemine Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul.
• WISEMAN, Donald John (1956), Chronicles of Chaldaean Kings (626-556 B.C.) In The British Museum, London.
• WISEMAN, Donald John (1991), Nebuchadrezzar and Babylon, Oxford.
• ZOROĞLU, Levent (1994a), “Cilicia Tracheia in the Iron Age: the Khilakku Problem”, Anatolian Iron Ages 3 BIA Monography 16 (The Proceeding of the Third Anatolian Iron Ages Colloquium held at Van, 6-12 August 1990), 1994, 301-306.
• ZOROĞLU, Levent (1994b), “Kelenderis’in İlkçağ Tarihine Ait Notlar”, XI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, I. Cilt, 1994, 437-448.
• ZOROĞLU, Levent (1999), “Kilikya Berenikesi’nin Yeri”, OLBA, II/2, (Özel Sayı), 369-380.