İDLİB’in ORTA DOĞU KONJONKTÜRÜNDEKİ STRATEJİK ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 13 - 28, 15.12.2021

Elvin Abdurahmanlı

Öz

Makalenin giriş kısmında Suriye iç savaşının ortaya çıkışı ve kısa zaman içerisinde küresel güçlerin dâhil olduğu bir bölge haline gelme süreci ve Esad’ın orantısız güç kullanımı analiz edilmiştir. Makalede özellikle BM mülteci sorununa yaklaşımına yer verilmiştir. ‘‘Suriye'de Bulunan Küresel Güçlerin Nedeni’’ isimli başlıkta ise Suriye iç savaşında küresel güçler ele alınarak bu bölgede bulunma nedenleri analiz edilmiştir. İdlib başlığında ise İdlib şehrinin Orta Doğu konjonktüründeki rolü ve stratejik önemi belirtilmiştir. Makalede özellikle İdlib’deki son durum ele alınmış, burada yürütülen Astana ve Soçi süreçleri analiz edilmiştir. İdlib’in stratejik başlığı altında ise bu bölgede bulunan ve hâkim gruplar analize tabi tutulmuştur. Çatışma Paradigmaları ve M4-M5 Karayolu başlığın altında İdlib bölgesinde Türkiye ABD ve Rusya’nın çatışma paradigmaları göz önüne alınarak DYÇ-Düşük Yoğunluklu Çatışma ve YYD-Yüksek Yoğunluklu Diplomasi yöntemleri örneklerle gösterilmiştir. İlaveten de bu başlık altında M4-M5 karayollarının önemi gösterilmiştir. Türkiye’nin İdlib’deki Stratejisi isimli başlıkta İdlib’in Türkiye için önemi ve BM 51. Maddesi, Adana mutabakatı ve Soçi mutabakatı kapsamında bu bölgede olma sebepleri belirtilerek İdlib’deki Türk Silahlı Kuvvetlerinin son durumu analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Soçi Zirvesi, PYD-YPG terör örgütü, M4-M5 Karayolu, Rejim güçleri

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Diaspora Bakanlığı

Kaynakça

• Abdullah M. (2019). İdlib'de son 2 günde 25 bin sivil daha yerinden edildi. 06 01, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/idlibde-son-2-gunde-25-bin-sivil-daha-yerinden-edildi adresinden alındı.
• Anadolu Ajansı. (2020). Dünyadan Esed rejimi ve destekçisi Rusya'nın İdlib'deki saldırılarına tepkiler. 05 28, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dunyadan-esed-rejimi-ve-destekcisi-rusyanin-idlibdeki-saldirilarina-tepkiler/1748044 adresinden alındı.
• Anadolu Ajansı İnternet Sayfası. (2018). TSK İdlib'de son ateşkes gözlem noktasını kurdu. 06 08, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tsk-idlibde-son-ateskes-gozlem-noktasini-kurdu/1147979 adresinden alındı.
• Anadolu Ajansı Resmi İnternet Sayfası. (2019). Fırat Kalkanı Harekatı'nın 3. yıl dönümü. 06 02, 2020 tarihinde https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/firat-kalkani-harekatinin-3-yil-donumu,_zg-I87RcUa2q5uOrnhhZw/6qB7vU5IbUC6U_d5RSFXjQ adresinden alındı.
• Anadolu Ajansı Resmi Sitesi. (2019). Suriye iç savaşı 9. yılına girdi. 05 30, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suriye-ic-savasi-9-yilina-girdi/1417715 adresinden alındı.
• BBC Dünya Haberleri İnternet Sayfası. (2019). Beşar Esad İdlib'i ziyaret etti: 'Buradaki savaş, Suriye'nin tümündeki kaos ve terörü sonlandırmanın anahtarı'. 06 07, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50136573 adresinden alındı.
• BBC New Haber Sitesi. (2020). İdlib'de hangi örgütler var? 06 07, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51355880 adresinden alındı.
• BBC New İnternet Sayfası. (2020). İdlib nerede ve neden önemli? 05 24, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51361192 adresinden alındı.
• BBC News İnternet Sayfası. (2017). İran, Rusya ve Arap basınında Astana görüşmeleri. 06 04, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-38731999 adresinden alındı.
• BBC Resmi İnternet Sayfaso. (2018). Olaylı Soçi konferansından 'Anayasa Komitesi' kararı çıktı. 06 02, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42872573 adresinden alındı.
• Değer A. (2020). İdlib’de büyük savaş artık kaçınılmaz mı? 05 30, 2020 tarihinde https://www.dw.com/tr/idlibde-b%C3%BCy%C3%BCk-sava%C5%9F-art%C4%B1k-ka%C3%A7%C4%B1n%C4%B1lmaz-m%C4%B1/a-52531673 adresinden alındı.
• Fatih M. (2020). İdlib’in Önemi ne? 05 25, 2020 tarihinde https://www.setav.org/5-soru-idlibin-onemi-ne/ adresinden alındı.
• Gündoğmuş, Y. N., & Tosun, M. (2020)Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türkiye'nin yeni bir düzensiz göç dalgasını tek başına göğüslemesi mümkün değildir. 06 07, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogan-turkiyenin-yeni-bir-duzensiz-goc-dalgasini-tek-basina-goguslemesi-mumkun-degildir/1718077 adresinden alındı.
• İnsan Hakları İzleme Örgütü-Human Rights Watch. (2017). Suriye 2017 yılı raporu. New York: human rights watch.
• Işık, M. (2019). Güvenli Bölge Nedir? Türkiye İçin Neden Önemlidir? 06 04, 2020 tarihinde https://www.sde.org.tr/mithat-isik/genel/guvenli-bolge-nedir-turkiye-icin-neden-onemlidir-kose-yazisi-10213 adresinden alındı.
• Kako, A. (2020). İdlib'de yaşananlar. 06 30, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/10-soruda-idlibde-yasananlar/1723992 adresinden alındı.
• Kako, A., & Koparan, Ö. (2020). Zeytin Dalı Harekatı'nın ikinci yıl dönümü. 06 04, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/zeytin-dali-harekatinin-ikinci-yil-donumu/1707348 adresinden alındı.
• Karacaoğlu, B., & Tok, L. (2018). 10 soruda İdlib'in önemi. 05 24, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/10-soruda-idlibin-onemi-/1248040 adresinden alındı.
• Kömürcü, M. C. (2018). Suriye'de neden iç savaş çıktı? 06 03, 2020 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/suriye-de-neden-ic-savas-cikti--molatik-300/ adresinden alındı.
• Köse, T. (2020). İdlib’de Türkiye ve Rusya’nın Pozisyonu. Aylık Siyaset Toplum ve Ekonomi Dergisi,4(44)15-20.
• Marcus, J. (2015). Rusya Suriye'de ne amaçlıyor? 06 06, 2020 tarihinde BBC News İnternet Sayfası: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150916_suriye_rusya-jonathan_marcus_analiz adresinden alındı.
• Milliye Gazetesi İnternet Sayfası. (2020). İdlib'de zırhlı ambulans aracına saldırı. 06 06, 2020 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/gundem/son-dakika-haberler-idlibde-zirhli-ambulans-aracina-saldiri-1-askerimiz-sehit-oldu-6228309 adresinden alındı.
• Misto, M., Koparan, Ö., & Kako, A. (2019). ABD'nin Suriye'deki konuşlanma şekli değişiyor. 06 06, 2020 tarihinde Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdnin-suriyedeki-konuslanma-sekli-degisiyor/1639956 adresinden alındı.
• Musa, E., & Karacaoğlu, M. B. (2020). İdlib'de ılımlı muhalifler, stratejik önemdeki Serakib ilçesini rejim güçlerinden geri aldı. 05 29, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ilimli-muhalifler-idlibin-stratejik-onemdeki-serakib-ilcesini-geri-aldi/1746263 adresinden alındı.
• Özçelik, N. (2020). Türkiye’nin İdlib’deki Askeri Stratejisi. Aylık Siyaset Toplum ve Ekonomi Dergisi, 4(44)27-35.
• Sarp Ö. (2020). NATO zirvesinde Akar'ın çantasında 'İdlib dosyası' da yer alacak. 05 29, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/politika/nato-zirvesinde-akarin-cantasinda-idlib-dosyasi-da-yer-alacak/1731065 adresinden alındı.
• Sputnik News İnternet Sayfası. (2018). Suriye'deki silahlı üç muhalif grup 'Ulusal Özgürleştirme Cephesi'ne katılarak silahlı muhalifler arasında en büyük grubu oluşturdu. 06 06, 2020 tarihinde https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201808011034563668-suriye-uc-muhalif-grup-yeni-bir-olusum-altinda-birlesti/ adresinden alındı.
• STAR haber Resmi İnternet Sayfası. (2020). Soçi Mutabakatı nedir? Soçi Mutabakatı maddeleri neler? 06 04, 2020 tarihinde https://www.star.com.tr/guncel/soci-mutabakati-nedir-soci-mutabakati-maddeleri-nelerdir-haber-1518696/ adresinden alındı.
• Süleyman, H., & Karacaoğlu, B. (2017). Han Şeyhun kimyasal silah katliamının 100. günü. 06 02, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/han-seyhun-kimyasal-silah-katliaminin-100-gunu/860618 adresinden alındı.
• Temizer, S. (2019). Esed rejimi Suriye'de 216 kez kimyasal silah kullandı. 06 05, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/esed-rejimi-suriyede-216-kez-kimyasal-silah-kullandi/1442930 adresinden alındı.
• TRT Haber İnternet Sayfası. (2020). İdlib'in stratejik önemi. 05 24, 2020 tarihinde https://www.trthaber.com/haber/gundem/rejim-hedefleri-sabaha-kadar-vuruldu-iste-yeni-goruntuler-463715.html adresinden alındı.
• Türkoğlu, S. (2015). Suriye, Rusya için neden önemli? 06 06, 2020 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2015/dunya/suriye-rusya-icin-neden-onemli-952597/ adresinden alındı.
• Ulutaş, U., Yeşiltaş, M., & Acun, C. (2017). Halep Sonrası SETA Analiz/Ortadoğu, 27.
• UNHC-BM Mülteci Örgütü Resmi Sitesi. (2018). Suriye’de artan insani yardım ihtiyacı UNHCR’yi alarma geçirdi. 06 07, 2020 tarihinde https://www.unhcr.org/tr/19326-unhcr-alarm-escalating-syria-humanitarian-needs.html adresinden alındı.
• United Nations Secretary-General. (2020). Note to Correspondents: In response to questions on the Russian-Turkish agreement for a ceasefire in Idlib. 06 06, 2020 tarihinde https://www.un.org/sg/en/content/sg/note-correspondents/2020-03-05/note-correspondents-response-questions-the-russian-turkish-agreement-for-ceasefire-idlib adresinden alındı.