Duygu Durumlarının Farklılaştığı Resimli Çocuk Kitaplarına Yönelik Okuyucu Tepkilerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 726 - 745, 30.11.2020

Seyit Ateş , Nurhan Aktaş

https://doi.org/10.31592/aeusbed.742584

Cited By: 3

Öz

Resimli çocuk kitapları çocukların kişisel ve akademik gelişimleri için tartışılmaz öneme sahip olmakla birlikte, çocukların kendilerini ve dünyayı anlamalarında ve ifade etmelerinde onlara yardımcı olan önemli bir araçtır. Çocuk kitapları aracılığıyla çocuk, kendi yaşadığı sorunları ve buna eşlik eden duyguları da daha rahat ifade edebilmektedir. Okuyucu karşılaştığı kitapların niteliğine ve onlarla etkileşim biçimine bağlı olarak hissettiği duygunun, içinde bulunduğu duruma uygun olup olmadığını değerlendirebilmektedir. Bununla birlikte okuyucu, duyguları ile düşünceleri ve hatta davranışları arasında ilişkiler olabileceğine yönelik bir anlayış da geliştirebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, duygu durumların farklılaştığı resimli çocuk kitaplarında çocukların bu kitaplara yönelik tepkilerini incelemektir. Çalışma, betimsel araştırma modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Ankara’da bir özel okulda ikinci sınıfa devam eden 28 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, farklı sayıda duygu durumuna yer verdiği belirlenen üç resimli çocuk kitabından ve katılımcıların bu kitaplara yönelik tepkilerinin alınmasına yönelik hazırlanan formlardan yararlanılmıştır. Bu çerçevede, seçilen resimli çocuk kitapları katılımcılarla paylaşılmış, ardından öğrencilerin kitapla ilgili sorulara cevap vermeleri istenmiştir. Katılımcıların sorulara verdikleri cevaplar betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcıların duygu durumlarının farklılaştığı kitaplarda yer alan duygu durumlarını anladıkları ve tepki açısından orta düzeyde duygusal tepkiler verdikleri; okur ve metin merkezli tepkilerin dağılımının ise birbirine yakın olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Resimli çocuk kitapları, duygu, okur- tepki teorisi

Kaynakça

• Akyol, H. (2011). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Aslan, C. (2007). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi. Eğitim Araştırmaları, 27, 15-29.
• Ateş, S. (2011). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğrenme-öğretme sürecinin anlama öğretimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ateş, S. (2013). İlkokulda peritextual okumadan metinlerarası okumaya resimli hikâye kitabı okuma süreci. International Journal of Human Science, 10, 1567-1585.
• Ateş, S., Akbay, F., Yıldırım, K. ve Çetinkaya F.Ç. (2017). The effects of storytelling and story reading on first grade students’ story comprehension and retelling skills. 20 th European Conference on Literacy, (3-6 July) Madrid, Spain (Oral Presentation).
• Barthes, R. (1975). The pleasure of the text (R. Miller, Trans.). NY: Hill and Wang
• Büyüköztürk, S., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem-A.
• Craig, S., Hull, K., Haggart A. ve Crowder, E. (2001). Storytelling: Addressing the literacy needs of diverse learners. Teaching Exceptional Children. 33(5), 46-51.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (Second edition). New Jersey: Pearson Education, Inc.
• De Beaugrande, R. A. D. ve Dressier W. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman Group Company.
• Dignazio, J.A. (1997). An examination of the critical reading of fifth graders who have been presented with either a single version or parallel versions of a story episode. Unpublished Doctoral Dissertation, Temple University.
• Dunst, C.J., Simkus, A. ve Hamby, D.W. (2012). Children’s story retelling as a literacy and language enhancement strategy. Center for Early Literacy Learning Reiews, 5 (2), 1-14.
• Dymock, S. (2007). Comprehension strategy instruction: teaching narrative text structure. The Reading Teacher, 61, 161-167.
• Gaber-Katz, E. (1996). The use of story in critical literacy practice. Gender and Educational Journal, 8, 49-60.
• Golden, J.M., ve Gerber, A. (1990). A semiotic perspective of text: The Picture story book event. Journal of Reading Behavior, 22, 203-219.
• Hancock, M. R. (2008). A celebration of literature and response: Children, books, and teachers in K-8 classrooms. Columbus, Ohio: Pearson.
• Hickman, J. (1981). A new perspective on response to literature: Research in an elementary school setting. Research in the Teaching of English, 15, 344-354.
• Hickman, P., Pollard-Durodola, S. ve Vaughn, S. (2004). Storybook reading: Improving vocabulary and comprehension for English-language learner. The Reading Teacher, 57, 720-730.
• House, C. ve Rule, A. (2005). Preschoolers‟ ıdeas of what makes a picture book ıllustration beautiful”. Early Childhood Education Journal, 32 (5), 283-290.
• Isbell, R., Sobol, J., Lindauer, L. ve Lowrance, A. (2004). The effects of storytelling and story reading on the oral language complexity and story comprehension of young children. Early Childhood Education Journal, 32, 157-163.
• Iser, W. (1978). The act of reading: A theory of aesthetic response. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Jalongo, M.P. (2004). Young children and picture books. National Association for the Education of Young Children, Washington DC.
• Justice, L.M., Meier, J. ve Walpole, S. (2005). Learning new words from storybooks: An efficacy study with at-risk kindergartners. Language, Speech And Hearıng Servıces In Schools, 36, 17–32.
• Lavender Nicholas, J. (2007). An exploration of the ımpact of picture book ıllustrations on the comprehension skills and vocabulary development of emergent readers. Graduate Faculty of the Louisiana State University.
• Lipman, M. (2003). Thinking in education (second edition). New York: Cambridge.
• Lynch-Brown, C. ve Tomlinson, C.M. (1999). Essentials of children’s literature (Third edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Martin, W. (1956). Storytelling fort he gifted child. The Reading Teacher, 9, 226-230.
• Miller, S. ve Pennycuff, L. (2008). The power of story: Using storytelling to improve literacy learning. Journal of Cross-Disciplinary Perspectives in Education,1(1), 36-43.
• Morrow, L M., Pressley, M., Smith, J. K. ve Smith, M. (1997). The effect of a literature-based program integrated into literacy and science instruction with children from diverse backgrounds. Reading Research Quarterly, 32 (1 ), 54-76.
• Özdemir, E. (2017). O iyi kitaplar olmasaydı (3. Basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Pantaleo, S. (2007). Scieszka’s the Stinky Cheese Man: A tossed salad of parodic reversions. Children’s Literature in Education, 38 (4), 277–295.
• Peck, J. (1989). Using storytelling to promote language and literacy development. The Reading Teacher, 43 (2), 138-141.
• Poulet, G. (1980). Criticism and the experience of interiority. In J. P. Tompkins (Ed.), Reader-response criticism: From formalism to post-structuralism (pp.41-49). Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Reese, C. (1996). Story development using wordless picture books. The Reading Teacher, 50, 172-175.
• Riley, J. ve Burrell, A. (2007). Assessing children’s oral storytelling in their first year of school. International Journal of Early Years Education, 15 (2), 181-196.
• Rosenblatt, L.M. (1978). The reader, the text, the poem: The transactional theory of the literary work. Carbondale: Southern Illinois University Press.
• Rosenblatt, L. M. (1994). The reader, the text, the poem: The transactional theory of the literary work. Carbondale: Southern Illinois University Press.
• Rosenblatt, L. M. (1999). Literature as exploration. NY: The Modern Language Association of America.
• Serafini, F. (2005). Voices in the park, voices in the classroom: Readers responding to postmodern picturebooks. Reading Research and Instruction, 44 (3), 47-64.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök.
• Sipe L.R. (2010). Learning from illustrations in picturebooks. Leitura em Revista Catedra UNESCO de Leitura PUC-Rio, 1, 71-84.
• Sipe, L. R. (1993). Using transformations of educational stories: Making the reading-writing connection. The Reading Teacher, 47, 18-26.
• Sipe, L. R. (1996). The construction of literary understanding by first and second graders in response to Picture strybook readalouds. Unpublished doctoral dissertation, Ohio State University.
• Sipe, L. R. (2008). Storytime: Young children’s literary understanding in the classroom. NY: Teachers College Press.
• Sipe, L. R. ve Brightman, A. (2005). Young children’s visual meaning-making during readalouds of Picture storybooks. National Reading Conference Yearbook, 54, 349-361.
• Sipe, L. R. ve Brightman, A. (2006). Teacher scaffolding of first-graders’ literary understanding during readalouds of fairytale variants. National Reading Conference Yearbook, 55, 276–292.
• Squire, J. ve Squire, J.R. (1955). Responses to a short story. The Reading Teacher Journal, 9, 30-35.
• Temple, C., Martinez, M. ve Yokota, J. (2006). Children’s books in children’s hands: An introduction to their literature. NY: Pearson.
• Tuğrul, B. ve Feyman, N. (2006). Okul öncesi çocukları için hazırlanmış resimli öykü kitaplarında kullanılan temalar. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu- Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (s. 387-392). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Ulusoy, M. (2016). Resimli çocuk kitapları ve okur-tepki teorisi. İlköğretim Online, 15(2), 487-497.
• Üstün, E. (2007). Okul öncesi çocukların okuma yazma becerilerinin gelişimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Veziroğlu, M. ve Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının M. E. B. Okul Öncesi Eğitim Programı‟ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (163), 226-238.
• Yekeler A. D. ve Ulusoy, M. (2017). İlkokul öğrencilerinin bilgi verici resimli çocuk kitaplarına yönelik tepkileri. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 20-39.
• Yuran, S., Ateş, S. ve Çetinkaya, F.Ç. (2017). Resimli çocuk kitapları, dijital hikâyeler ve okur tepkileri. 1. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu, 24-26 Nisan, Antalya.
• Wall, H. (2000). How do authors do it? Using literature in a writer’s workshop. The New Advocate, 13(2), 157-170.
• Wolfenbarger, C.D. ve Sipe, L.R. (2007). A unique visual and literary art form: Recent research on picturebooks. Language Arts, 83, 273-280.
• Wollman-Bonilla, J. ve Werchadlo, B. (1995). Literature response journals in a first-grade classroom. Language Arts, 72, 562-570.