Öğretmenlerin Eğitsel Oyunlara Yönelik Tutum ve Problem Çözme Becerisi Kazandırma Yeterliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 728 - 747, 31.07.2025

Hüseyin Çevik , Muhammet Özdemir , Olcay Ozdemır

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1654051

Öz

Bu araştırma, öğretmenlerin eğitsel oyunlara yönelik tutum ve problem çözme becerisi kazandırma yeterliği arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Betimsel tarama modeli ile yürütülen çalışma, Türkiye genelinde çeşitli illerden 364 öğretmenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler, Eğitsel Oyunlara Yönelik Tutum Ölçeği ve Problem Çözme Becerisi Kazandırma Yeterliği Ölçeği ile toplanmış ve analizlerde bağımsız örneklem t-testi, ANOVA, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular, öğretmenlerin eğitsel oyunlara yönelik tutumlarının çok yüksek, problem çözme becerisi kazandırma yeterliklerinin ise yüksek düzeyde olduğunu göstermiştir. Cinsiyet açısından erkek öğretmenlerin problem çözme becerisi kazandırma yeterliklerinin kadın öğretmenlere göre daha yüksek olduğu, ancak eğitsel oyunlara yönelik tutumda cinsiyet bazında anlamlı farklılık bulunmadığı belirlenmiştir. Yaş değişkenine göre genç öğretmenlerin (20-30 ve 31-40 yaş grupları) eğitsel oyunlara yönelik tutumlarının daha yüksek olduğu, ancak yaşın problem çözme becerisi kazandırma yeterlikleri üzerinde anlamlı etkisi olmadığı görülmüştür. Mezuniyet açısından Eğitim Bilimleri Enstitüsü mezunlarının eğitsel oyunlara yönelik tutumlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin eğitsel oyunlara yönelik tutumları diğer sınıf düzeylerinde görev yapan öğretmenlere göre daha olumlu bulunmuş, ancak sınıf düzeyinin problem çözme becerisi kazandırma yeterlikleri üzerinde anlamlı etkisi olmadığı görülmüştür. Eğitsel oyunlara yönelik olumlu tutumlar ile problem çözme becerisi kazandırma yeterlikleri arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Eğitsel oyunlara yönelik tutumların, problem çözme becerisi kazandırma yeterliklerini anlamlı bir şekilde yordadığı belirlenmiştir. Bu bulgular, eğitsel oyunların öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirmek ve öğretmenlerin pedagojik yeterliklerini artırmak için etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Araştırma bulgularına göre eğitsel oyunların, öğretmenlerin pedagojik yeterliklerini desteklediği ve öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirmede etkili bir araç olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen , eğitsel oyuna yönelik tutum , problem çözme becerisi

Kaynakça

• Anderson, J. R., and Barnett, M. (2013). Using video games to support pre-service elementary teachers learning of basic physics principles. Journal of Science Education and Technology, 22(6), 914–926. https://doi.org/10.1007/s10956-013-9438-9
• Annetta, L. A. (2008). Video games in education: Why they should be used and how they are being used. Theory into practice, 47(3), 229-239. https://doi.org/10.1080/00405840802153940
• Aydın, S. (2021). Eğitsel oyunların çocukların problem çözme becerisi ve değer gelişimlerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sakarya.
• Biner, M., Pala, A., Yıldız, M., Cumurcu, R., and Şenel, E. (2016). Examining the effect of educational games on problem solving skills of 10-11 year-old children. Eurasian Education & Literature, 5, 7-15. http://dx.doi.org/10.17740/eas.edu.2016‐V5‐02
• Birsen, Ş. (2017). İlköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde taktiksel oyun yaklaşımının problem çözme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Bottino, R. M., Ferlino, L., Ott, M., and Tavella, M. (2007). Developing strategic and reasoning abilities with computer games at primary school level. Computers & Education, 49(4), 1272-1286. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2006.02.003
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, S. Y., Tsai, J. C., Liu, S. Y., and Chang, C. Y. (2021). The effect of a scientific board game on improving creative problem solving skills. Thinking Skills and Creativity, 41, 100921.
• Connolly, T. M., Boyle, E. A., MacArthur, E., Hainey, T., and Boyle, J. M. (2012). A systematic literature review of empirical evidence on computer games and serious games. Computers & Education, 59(2), 661-686.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Literacy and intrinsic motivation. Daedalus, 115-140.
• Çalışandemir, F. (2016). Oyun ve özellikleri. H. G. Ogelmen (Ed.). Yaşamın ilk yıllarında oyun: Oyuna çok yönlü bakış içinde (ss. 1-15). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Çınar, O., Hatunoğlu, A., ve Hatunoğlu, Y. (2009). Öğretmenlerin problem çözme becerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 215-226.
• Çoban, G. Ş. A., Bozkurt, E., ve Kan, A. (2019). The development of an Attitude Scale for Educational Games: The study of validity and reliability. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(3), 287-302. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22798
• Çoban, O., Köseoğlu, O., Kabakcı, Y., ve Mart, M. F. (2022). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin eğitsel oyunlara yönelik tutumlarının incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 107-116.
• Egenfeldt-Nielsen, S. (2007). Third generation educational use of computer games. Journal of educational Multimedia and Hypermedia, 16(3), 263-281.
• Ertmer, P. A., and Ottenbreit-Leftwich, A. T. (2010). Teacher technology change: How knowledge, confidence, beliefs, and culture intersect. Journal of research on Technology in Education, 42(3), 255-284.
• Felder, R. M., and Silverman, L. K. (1988). Learning and teaching styles in engineering education. Engineering education, 78(7), 674-681.
• Fraenkel, J. R., and Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Garris, R., Ahlers, R., and Driskell, J. E. (2002). Games, motivation, and learning: A research and practice model. Simulation & Gaming, 33(4), 441-467. https://doi.org/10.1177/1046878102238607
• Garson, G. D. (2012). Testing Statistical Assumptions. Asheboro, NC: Statistical Associates Publishing.
• Gee, J. P. (2003). What video games have to teach us about learning and literacy. Computers in entertainment (CIE), 1(1), 20-20. https://doi.org/10.1145/950566.950595
• Gee, J. P. (2008). Learning and games. In Salen, K. (Ed.), The ecology of games: Connecting youth, games, and learning (pp. 21-40). Cambridge, MA: The MIT Press.
• George, D., and Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Gros, B. (2007). Digital games in education: The design of games-based learning environments. Journal of research on technology in education, 40(1), 23-38. https://doi.org/10.1080/15391523.2007.10782494
• Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H., ve Gündüz, D. D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 62-70.
• Haçat, S. ve Topal, M. (2021). Geleneksel çocuk oyunlarının değerler eğitimindeki rolünün sınıf öğretmenlerinin görüşleri açısından değerlendirilmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 558-575.
• Hainey, T., Connolly, T. M., Boyle, E. A., Wilson, A., and Razak, A. (2016). A systematic literature review of games-based learning empirical evidence in primary education. Computers & Education, 102, 202-223.
• Hazar, Z. ve Altun, M. (2018). Investigation of teacher opinions and competencies for educational games. Journal Physics Education Sport Science, 13(1), 52-72. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/498831 adresinden erişildi.
• Huang, W. D., Huang, W. H., and Tschopp, J. (2010). Sustaining iterative game playing processes in DGBL: The relationship between motivational processing and outcome processing. Computers & Education, 55(2), 789-797. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2010.03.011
• Johnson, L., Becker, S. A., Cummins, M., Estrada, V., Freeman, A., and Hall, C. (2016). NMC horizon report: 2016 higher education edition (pp. 1-50). The New Media Consortium.
• Jonassen, D. H. (2011). Supporting problem solving in PBL. Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 5(2), 95-119. https://doi.org/10.7771/1541-5015.1256
• Kailani, S., Newton, R. and Pedersen, S. (2019). Game-Based Learning and Problem-solving Skills: A Systematic Review of the Literature. In J. Theo Bastiaens (Ed.), Proceedings of EdMedia + Innovate Learning (pp. 1127-1137). Karaarslan, D., ve Ergin, D. (2021). Çocuklarda dijital sağlık oyunlarının kullanımı. Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 4(2), 227-237. https://doi.org/10.52538/iduhes.948859
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel yayın dağıtım.
• Kirriemuir J., and McFarlane A. (2004). Literature review in games and learning.[Report], No.8 A. Nesta Futurelab.
• Klemetti, M., O., Taimisto, P. and Karppinen, P. (2009). The attitudes of Finnish school teachers towards commercial educational games. In Design and use of serious games (pp. 97-105). Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9496-5_7
• Kolb, A. Y., and Kolb, D. A. (2010). Learning styles and learning spaces: Enhancing experiential learning in higher education. Academy of Management Learning & Education, 4(2), 193-212. https://doi.org/10.5465/amle.2005.17268566
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2006). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Küçükaydın, M. A. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin Eğitsel Oyuna Yönelik Tutumları. T. Kutluca ve M. N. Cizreliogulları (ed.) 1st International Eurasian Conferences on Educational and Social Studies, (IECES2021), Cyprus Science University, TRNC, Journal of Cumputer and Education Research, 374-379, 22-24 October, Antalya, Turkey
• Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory into practice, 41(4), 226-232. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4104_4
• Oblinger, D. G. (2004). The next generation of educational engagement. Journal of Interactive Media in Education, 2004(1). https://doi.org/10.5334/2004-8-oblinger
• Ocak, G., ve Eğmir, E. (2014). Öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Asian Journal of Instruction (E-AJI), 2(1), 27-45.
• Özgenel, M. ve Bozkurt, B. N. (2020). Öğretmenlerin politik becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-15. https://doi.org/10.46762/mamulebd.731052
• Paunova, E., Terzieva, V., Stoimenova, Y., & Kademova-Katzarova, P. (2014). Teachers’attıtude to educatıonal games ın bulgarıan schools. In edulearn14 Proceedings (pp. 6471-6481). IATED.
• Pellegrini, A. D. (2009). The role of play in human development. Oxford University Press, USA. https://books.google.com.tr/ adresinden erişildi.
• Plass, J. L., Homer, B. D., and Kinzer, C. K. (2015). Foundations of game-based learning. Educational Psychologist, 50(4), 258-283. https://doi.org/10.1080/00461520.2015.1122533
• Plass, J. L., Mayer, R. E., and Homer, B. D. (Eds.). (2020). Handbook of game-based learning. Mit Press.
• Polatcan, İ. (2021). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Eğitsel Oyun Oynatma Becerilerinin Belirlenmesi. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 7(14), 181-193.
• Prensky, M. (2003). Digital game-based learning. Computers in entertainment (CIE), 1(1), 21-21. https://doi.org/10.1145/950566.95059
• Qian, M., and Clark, K. R. (2016). Game-based Learning and 21st century skills: A review of recent research. Computers in Human Behavior, 63, 50-58. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.023
• Schunk, D. H. (2012). Learning theories: An educational perspective. Boston: Pearson.
• Serin, O. (2006). Sınıf öğretmenlerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 80-88.
• Shaffer, D. W., Squire, K. D., Halverson, R., and Gee, J. P. (2005). Video games and the future of learning. Phi Delta Kappan, 87(2), 104-111. https://doi.org/10.1177/003172170508700205
• Smith, P. K., and Pellegrini, A. (2013). Learning through play. In P. Smith (Ed.), The Oxford Handbook of the Development of Play (pp. 24-47). Oxford University Press. https://www.child-encyclopedia.com/pdf/complet/play adresinden erişildi.
• Squire, K. (2006). From Content to Context: Videogames as Designed Experience. Educational Researcher, 35(8), 19-29. https://doi.org/10.3102/0013189X035008019
• Squire, K. (2011). Video Games and Learning: Teaching and Participatory Culture in the Digital Age. Technology, Education--Connections (the TEC Series). New York: Teachers College Press.
• Suryani, H., Setiani, A., and Agustiani, N. (2024). Problem çözme ve eleştirel düşünme yeteneğini geliştirmek için matematik öğretim materyallerinin oyunlaştırılması: uzmanların değerlendirmesi. Eğitim Yönetimi: Teori ve Uygulama, 30 (4), 819–833. https://doi.org/10.53555/kuey.v30i4.666
• Sutton-Smith, B. (2001). The ambiguity of play. (Second Edition). USA: Harvard University Press. https://books.google.com.tr/ adresinden erişildi.
• Şahin, E., ve Tezci, E. (2022). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri üzerinde zekâ oyunlarının etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(50), 601-616.
• Türk Dil Kurumu. (2024). Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2020). Education in the 21st century: The role of game-based learning. Paris, France: UNESCO Publishing.
• Voogt, J., and Roblin, N. P. (2012). A comparative analysis of international frameworks for 21st century competences: Implications for national curriculum policies. Journal of Curriculum Studies, 44(3), 299-321.
• Vos, N., van der Meijden, H., and Denessen, E. (2011). Effects of constructing versus playing an educational game on student motivation and deep learning strategy use. Computers & Education, 56(1), 127–137.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, Y. (2018). Öğretmen problem çözme becerisi kazandırma yeterliği ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik güvenilirlik çalışması. İslami İlimler Araştırmaları Dergisi, (4), 60-77.
• Yiğit, Y. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin öğrencilere problem çözme becerisi kazandırma yeterliği üzerine bir alan araştırması (Türkiye örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (53), 133-163.