Multi-disaster Resilience Assessment of Marmara Region’s Industry with Technical Trips and Interviews

Yıl 2023, , 1348 - 1367, 31.12.2023

Derya Deniz

https://doi.org/10.35341/afet.1377594

Öz

One of the most important reasons why frequent earthquakes and floods in our country cause great economic losses is industrial activities in risky areas. For this reason, it is of great importance to accurately predict the multiple disaster risk of our industrial facilities, which are important for our country, and to be prepared and take precautions before disasters. For this purpose, in this study, field studies and technical interviews were organized in Istanbul and Kocaeli on industrial facilities in the Marmara Region, and the general situation of the industry's multi-disaster resilience, especially under earthquakes and floods, was examined. As a result of this study, it has been determined that the most critical factors affecting the general disaster resilience of the Marmara industry are the location of the industry and the severity of disaster hazard it is exposed to, the industrial sector, the disaster damage sensitivity of the industrial facility, the continuity of the services on which the industry depends, and the disaster awareness of industrial owners. Additionally, the significant uncertainties associated with these factors are found to be important and should be considered in disaster resilience assessments. Along with these findings, this study also offered suggestions on issues that need to be investigated. This study, which addresses the possible disaster impacts in the Marmara industry from a multi-dimensional perspective with technical visits to factories and interviews with different stakeholders on industries, sheds light on multi-disaster resilience assessments for our industries and is one of the pioneering studies for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Flood, Earthquake, Industrial Structures, Disaster Risk, Disaster Resilience

Proje Numarası

TÜBİTAK 221M819 nolu proje

Marmara Bölgesi Sanayisinin Çoklu Afet Dirençliliğinin Teknik Gezi ve Görüşmeler ile Değerlendirilmesi

Öz

Ülkemizde sıklıkla olan deprem ve sel afetlerinin, büyük ekonomik kayıplara yol açmasının en önemli nedenlerinden biri riskli alanlardaki sanayi faaliyetleridir. Bu nedenle ülkemiz için önem taşıyan sanayi tesislerimizin çoklu afet riskini doğru tahmin etmek ve afetler öncesi hazırlıklı olup önlem almak büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada Marmara Bölgesi’ndeki sanayi tesisleri üzerine İstanbul ve Kocaeli’nde saha çalışmaları ve teknik görüşmeler düzenlenmiş ve sanayinin deprem ve sel başta olmak üzere çoklu afet dirençliliğinin genel durumu incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda, Marmara sanayisinin genel afet dirençliliğini etkileyen en kritik faktörlerin sanayinin konumu ile maruz kaldığı afet tehlike şiddeti, sanayi sektörü, sanayi tesisinin afet hasar hassasiyeti, sanayinin bağımlı olduğu hizmetlerin sürekliliği, sanayi sahiplerinin afet farkındalığı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, bu faktörlerle ilgili belirsizliklerin önemli olduğu ve afet dirençlilik değerlendirilmelerinde düşünülmesi gerektiği görülmüştür. Bu bulgularla birlikte, bu çalışma araştırılması gereken hususlar üzerine öneriler de sunmuştur. Fabrikalara tertiplenen teknik geziler ve sanayiler üzerine farklı paydaşlarla yapılan görüşmeler ile, Marmara sanayisindeki olası afet etkilerini çok yönlü ele alan bu çalışma, sanayilerimiz için çoklu afet dirençlilik tespitlerine ışık tutmakta ve Türkiye için yapılan öncü çalışmalardan biri olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet Riski, Afet Dirençliliği, Deprem, Sanayi Yapıları, Sel

Etik Beyan

Bu çalışmada kamuya açık bilgiler üzerine teknik görüşmeler yapılmış olup, gerekli etik kuralları takip edilmiştir. Görüşmelerden önce Özyeğin Üniversite'sinin etik kurulundan onay alınmıştır. Gönüllülük esaslı katılım için onay alındıktan sonra paydaşlarla görüşmeler yapılmıştır.

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

TÜBİTAK 221M819 nolu proje

Teşekkür

Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 221M819 nolu proje kapsamında desteklenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular ve öneriler, yazarın yaptığı teknik gezi ve görüşmelerden çıkardığı kendi bulguları olup, TÜBİTAK’ın veya başka bir kurumun fikirlerini yansıtmamaktadır. Makalenin yazarı, verilen proje desteği için TÜBİTAK'a ve gezi ile görüşmelerde not tutarak yardımcı olan öğrenci ekibine teşekkürlerini sunmaktadır.

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) (2019), İstanbul İl Afet Risk Azaltma Planı (IRAP).
• Can, A. (2014). Türkiye’de sel sigortasının geliştirilmesine yönelik öneriler, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• Bekiroğlu, D. (2006). Prefabrike yapıların depreme dayanıklı tasarımı, onarım ve güçlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ceylan, A., Alan, I., Ugurlu, A. (2007). Causes and effects of flood hazards in Turkey. International congress of river basin management, pp 22-24.
• Danış, H. Ve Görgün, M. (2005). Marmara depremi ve tüpraş yangını. Deprem Sempozyumu, Kocaeli, pp 1362-1369.
• Dünya Bankası (2020). Resilient industries in Japan: lessons learned in Japan on enhancing competitive industries in the face of disasters caused by natural hazards. Washington, D.C.
• Erdik, M. (2001). Report on 1999 Kocaeli and Düzce (Turkey) earthquakes. Structural control for ivil and infrastructure engineering: World Scientific ,149-186. https://doi.org/10.1142/9789812811707_0018
• Eren, C. Ve Luş, H. (2015). A risk based PML estimation method for single-storey reinforced concrete industrial buildings and its impact on earthquake insurance rates. Bull Earthquake Eng, 13, 2169–2195. https://doi.org/10.1007/s10518-014-9712-z
• Ersoy, U., Özcebe, G., Tankut, T. (2000). Observed precast building damages in 1999 Marmara and Duzce earthquakes. 10. Prefabrikasyon Sempozyumu, İstanbul.
• Eyidoğan, H. (2007). Marmara bölgesinin ve İstanbul kentinin deprem tehlikesi üzerine bir derleme. TMMOB Afet Sempozyumu, Mattek Matbaacılık, Ankara, pp 15-29.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA) (2013a). Multi-hazard loss estimation methodology, flood model, HAZUS technical manual. Department of Homeland Security, Emergency Preparedness and Response Directorate, Mitigation Division, Washington, D.C.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA). (2013b). Multi-hazard loss estimation methodology, earthquake model, Hazus-MH 2.1 technical manual. Department of Homeland Security, Emergency Preparedness and Response Directorate, Mitigation Division, Washington, D.C.
• Gülbaz, S., Kazezyılmaz-Alhan, C. M., Bahçeçi, A., Boyraz, U. (2019). Flood modeling of Ayamama river watershed in Istanbul, Turkey. Journal of Hydrologic Engineering, 24(1), 05018026. https://doi.org/10.1061/(ASCE)HE.1943-5584.0001730
• Huizinga, J., de Moel, H., Szewczyk, W. (2017). Global flood depth-damage functions: methodology and the database with guidelines (No. JRC105688). Joint Research Centre. https://dx.doi.org/10.2760/16510 İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (2021). 11 Ağustos 2021 Bati Karadeniz sel felaketi ön değerlendirme raporu.
• Kadıoğlu, M. (2008). Sel, heyelan ve çığ için risk yönetimi. In: Kadıoğlu M. ve Özdamar E. (ed) Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2. Ankara, pp 251-276.
• Keleşoğlu, M. K., Temur, R., Gülbaz, S., Memisoglu Apaydin, N., Kazezyılmaz-Alhan, C. M., Bozbey, I. (2023). Site assessment and evaluation of the structural damages after the flood disaster in the Western Black Sea Basin on August 11, 2021. Natural Hazards, 116(1), 587-618. http://doi.org/10.1007/s11069-022-05690-4
• Koç, G. Ve Thieken, A. H. (2018). The relevance of flood hazards and impacts in Turkey: what can be learned from different disaster loss databases?. Natural Hazards, 91, 375-408. https://doi.org/10.1007/s11069-017-3134-6
• Kömüşcü, A. Ü., Çelik, S., Ceylan, A. (2011). 8-12 Eylül 2009 tarihlerinde Marmara Bölgesi’nde meydana gelen sel olayının yağış analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(2), 209-220. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000125
• Merz, B., Kreibich, H., Schwarze, R., Thieken, A. (2010). Review article “assessment of economic flood damage”. Natural Hazards and Earth System Sciences, 10(8), 1697. https://doi.org/10.5194/nhess-10-1697-2010
• Ölmez, H. N., ve Deniz, D. (2023). Assembly-based flood repair cost and time models for industrial buildings in Turkey. Reliability Engineering & System Safety, 238, 109444. https://doi.org/10.1016/j.ress.2023.109444
• Palancı, M., Şenel, S. M., Kalkan, A. (2017). Assessment of one story existing precast industrial buildings in Turkey based on fragility curves. Bulletin of Earthquake Engineering, 15(1), 271–89. https://link.springer.com/article/10.1007/s10518-016-9956-x
• Risk Management Solutions (RMS) (2000). Kocaeli, Turkey earthquake event report.
• Sağbaş, G., Sheikhi Garjan, R., Sarikaya, K., Deniz, D. (2023). Field reconnaissance on seismic performance and functionality of Turkish industrial facilities affected by the 2023 Kahramanmaras earthquake sequence. Bulletin of Earthquake Engineering. https://doi.org/10.1007/s10518-023-01741-8
• Sağlam Kobi (2019). Türkiye`deki KOBİ`lerin Afet Direnci Araştırma Raporu https://www.saglamkobi.com/files/uploads/turkiyedeki-kobilerin-afet-direnci-arastirma-raporu-2019.pdf.
• Şeşetyan, K., Demircioğlu Tümsa, M. B., Akıncı, A. (2019). Evaluation of the seismic hazard in the Marmara Region (Turkey) based on updated databases. Geosciences, 9(12), 489. https://doi.org/10.3390/geosciences9120489
• Sezen, H. Ve Whittaker, A. S. (2006). Seismic performance of industrial facilities affected by the 1999 Turkey earthquake. ASCE Journal of Performance of Constructed Facilities, 20(1), 28–36. https://doi.org/10.1061/(ASCE)0887-3828(2006)20:1(28)
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)(1998). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)(2007). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)(2018). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Türkiye Deprem Yönetmeliği (TDY)(1975). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası (Petrol-İş) (2011). Dünya ve Türkiye’deki kimya sektörü- kriz sonrası yapısal ve güncel eğilimler.
• URL 1, Emergency Events Database (EM-DAT), https://www.emdat.be (Son Erişim: 01.09.2023).
• URL 2, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/istanbulda-selin-yasandigi-ilcelerde-buyuk-hasar-olustu/2984711 (Son Erişim: 15.09.2023)
• URL 3, https://sigortamedya.com.tr/yanan-fabrikalarin-sadece-yuzde-40i-sigortali/ (Son Erişim: 21.12.2023)
• URL 4, Türkçe bilim terimleri sözlüğü, http://terim.tuba.gov.tr (Son Erişim: 01.06.2023).
• URL 5, https://www.ekonomim.com/sehirler/marmara-bolgesi-turk-sanayisinin-kalbi-haberi-707151 (Son Erişim: 07.09.2023)
• URL 6, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (SYGM), https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/(Son Erişim: 01.09.2023)
• Yeşilyurt, A., Zülfikar, A. C., Tüzün, C. (2021). Seismic vulnerability assessment of precast RC industrial buildings in Turkey. Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 141, 106539. https://doi.org/10.1016/j.soildyn.2020.106539