The Use of Social Media and Ethical Dilemmas in Disaster: The Case of Earthquake in İzmir, Seferihisar

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 249 - 269, 30.11.2021

Ertuğrul Usta , Mustafa Yükseler

https://doi.org/10.35341/afet.981246

Cited By: 24

Öz

The increase in the numbers of disasters in the 21st century requires integrated disaster management and interdisciplinary studies. The media, as one of these disciplines, plays an important role in raising awareness and sharing information. Since the last century, developments in web technologies have created social media that offers different opportunities than the traditional media. Along with the positive effects of using the social media during disasters, such as its interactive nature and active interaction with the public, it can also have negative effects that can lead to ethical problems. After the earthquake in Izmir, Seferihisar, on October 30, 2020, the shares and news content on social media platforms were evaluated for our study, on the basis of national and international texts on media and ethics. The result of the evaluation was that traditional and social media’s news content can be created by ignoring the ethically sensitive nature of the news, as well as ignoring the personal rights of the people being involved, such as the right of privacy and protection of personal data after disasters or emergencies; and the way they spread without any filters, thus making the disaster management more difficult. For this reason, regulatory preparations such as creating a disaster media management plan, developing guidelines specific for the use of media in disaster or emergency situations, improving the awareness of the public on the use of media tools in crisis, and preparing the infrastructure for upcoming situation as such would be of great importance.

Anahtar Kelimeler

Communication in Disasters, Social Media, Ethic, İzmir Seferihisar Earthquake

Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı ve Etik İkilemler: İzmir Seferihisar Depremi Örneği

Öz

21. yüzyılda afetlerin sayısındaki artışlar, bütünleşik afet yönetimini ve disiplinlerarası çalışmaları gerektirmektedir. Bu disiplinlerden biri olan medyanın farkındalık oluşturma ve bilgi paylaşımı gibi yükümlülükleri bulunmaktadır. Son yüzyıl itibariyle web teknolojilerindeki gelişmeler, geleneksel medyadan farklı olanaklar sunan sosyal medyayı ortaya çıkarmıştır. Sosyal medyanın interaktif yapısı ve kamuoyuyla etkileşimi, dayanışma ve yardımlaşma ortamları sağlaması gibi afetlerdeki olumlu etkileriyle birlikte etik problemlere yol açabilen olumsuz etkileri de olabilmektedir. Çalışmamızda, 30 Ekim 2020 tarihinde İzmir Seferihisar açıklarında meydana gelen deprem sonrası, sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlar ve haber içerikleri, medya ve etik konularında düzenlenen ulusal ve uluslararası metinler baz alınarak değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda, afet ve acil durumlar sonrasında geleneksel ve sosyal medya paylaşım ve haber içeriklerinin hukuksal boyutta özel hayatın gizliliği, kişisel verilerin korunması gibi kişisel hakların yanında, etik boyutta haber öznesinin hassas durumu göz ardı edilerek oluşturulabildiği, herhangi bir süzgeçten geçmeden yayılarak afetin yönetimini zorlaştırabildiği görülmektedir. Bu sebeple, afet müdahale planlamaları içerisinde bu alana yönelik afet medya yönetimi planı oluşturulması, afet ve acil durumlarda medya kullanımına özgü rehber ilke ve kılavuzlar geliştirilmesi, halkın kriz durumlarında medya araçları kullanımı konusundaki farkındalık seviyesinin geliştirilmesi, mevzuat altyapısının hazırlanması gibi düzenleyici hazırlıkların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afetlerde İletişim, Sosyal MEdya, Etik, İzmir Seferihisar Depremi

Kaynakça

• Akdağ, M ve Taşdemir, E. (2006). Krizden Çıkmanın Yolları: Etkin Bir Kriz İletişimi. Selçuk İletişim, 4(2), 141-157. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/177980
• Alexander, D. E. (2014). Social Media in Disaster Risk Reduction and Crisis Management. Sci Eng Ethics 20, 717-733. DOI 10.1007/s11948-013-9502-z
• Baechler, N. C. (2018). Afet Risk ve Zarar Azaltmada İletişim Stratejisinin Rolü. 2ND International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management içinde, Sakarya. https://www.ishad.info/PastConferences/ISHAD2018/ISHAD2018/papers/A1.1-ISHAD2018ID140.pdf
• Baltaş, A. (2015). Akılsız Duyguların Cezasını Kararlar Çeker, Akıllı İnsanlar Neden Yanlış Kararlar Verir? Remzi Kitapevi.
• Bird, D., Ling, M., & Haynes, K. (2012). Flooding Facebook- the use of social media during the Queensland and Victorian floods. Australian Journal of Emergency Management, 27(1), 27–33.
• Boyd, D. M. & Ellison, N.B. (2008). Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship. Journal ıf Computer- Mediated Communication, 13, 210-230. doi:10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x
• Coombs, W. T. (2015). Ongoing Crisis Communication Planning, Managing, and Responding. SAGE Publications.
• Crowe, A. (2011). The social media manifesto: a comprehensive review of the impact of social media on emergency management. Journal of Business Continuity & Emergemcy Planning, 5(1): 409-420.
• Çakır, C. (2017). Sosyal Medyada Kişilik Hakları İhlalleri ve Koruma Yolları. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 155-193.
• Dufty, N. (2012). Using Social Media to Build Community Disaster Resilience. The Australian Journal of Emergency Management, 27(1), 40-45. https://knowledge.aidr.org.au/media/2501/ajem-27-01-11.pdf
• Erol, G. (2009). Medya ve etik: İnternet haberciliğinde nesnellik, etik ilkelerin içeriği, uygulamadaki sorunlar ve televizyon haberciliği ile karşılaştırılması, Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve Etik Sempozyumu, 07-09 Ekim 2009, Elazığ.
• Fraustino, J., Liu, B. F. & Jin, Y. (2012). Social Media Use during Disasters Final Report to Human Factors/Behavioral Sciences Division, Science and Technology Directorate, U.S. Department of Homeland Security. https://www.start.umd.edu/sites/default/files/files/publications/START_SocialMediaUseduringDisasters_LitReview.pdf
• Fraustino, J. Liu, B. F. & Jin, Y. (2018). Social Media Use during Disasters. L. Austin & Y. Jin (Eds.) Social media and crisis communication (pp. 283-295). Routledge.
• Gao H., Wang X., Barbier G., Liu H. (2011) Promoting Coordination for Disaster Relief – From Crowdsourcing to Coordination. In: Salerno J., Yang S.J., Nau D., Chai SK. (eds) Social Computing, Behavioral-Cultural Modeling and Prediction. SBP 2011. Lecture Notes in Computer Science, vol 6589. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-19656-0_29
• Houston, J. B., Hawthorne, J., Perreault, M. F., Park, E. H., Hode, M. G., Halliwell, M. R., … Griffith, S. A. (2014). Social Media and Disasters: Functional Framework for Social Media Use in Disaster Planning, Response, And Research. Disasters, 39(1), 1-22. doi:10.1111/disa.12092
• Kapur, G. B., Bezek, S. & Dyal, J. (Eds.). (2016). Effective Communication during Disaster Making Use Of Technology, Media, and Human Resources. Apple Academic Press Inc.
• Karaman, Z. T. (2017). Afet Yönetimine Giriş ve Türkiye’de Örgütlenme. Z. T. Karaman ve A. Altay (Eds.), Bütünleşik Afet Yönetimi (s. 1-39) içinde. İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Lobb, A., Mock, N., & Hutchinson, P. L. (2012). Traditional and Social Media Covarage and Charitable Giving Following the 2010 Earthquake in Haiti. Prehospital and Disaster Medicine, 27(4), 319-324, DOI: 10.1017/S1049023X12000908
• Lovari, A. & Bowen, S. A. (2019). Social Media in Disaster Communication: A Case Study of Strategies, Barriers, and Ethical İmplications. Journal of Public Affairs, e1967. DOI:10.1002/pa.1967
• Merchant, R. M., Elmer, S. & Lurie, N. (2011). Integrating Social Media into Emergency-Praparedness Efforts. N Engl J Med, 365, 289-291. DOI: 10.1056/NEJMp1103591
• Nalbantoğlu, S. (2018). Bir Temel Hak Olarak Unutulma Hakkı. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (35), 583-605. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/taad/issue/52647/693627
• Orsburn, E. M. (2012). Social media business equation: Using online connections to grow your bottom line. Course Technology PTR.
• Öztürk, Ş. (2015). Sosyal Medyada Etik Sorunlar. Selçuk İletişim, 9(1), 287-311. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19031/201143
• Peary, B. D. M., Shaw, R. & Takeuchi, Y. (2012). Utilization of social Media in the East Japan Earthquake and Tsunami and its Effectiveness. Journal of Natural Disaster Science, 34(1), 3-18. DOI:10.2328/jnds.34.3
• Postman, J. (2008). SocialCorp: Social media goes corporate. New Riders.
• Qadir, J., Ali, A., Rasool, R., Zwitter, A., Sathiaseelan, A. & Crowcroft, J. (2016). Crisis Analytics: Big Data-Driven Crisis Response. Journal of International Humanitarian Action, 1(12). DOI 10.1186/s41018-016-0013-9
• Rodriquez, H., Diaz, W., Santos, J. M. & Aguirre, B. E. (2007). Communicating Risk and Unceartainty: Science, Technology, and Disaster at The Crossroads. H. Rodrıguez, E. L. Quarantelli & R. R. Dynes (Eds.), Handbook of Disaster Research (pp. 476-489). Springer.
• Sarıoğlu, E. B. (2020). Yalan Haber, “Post-Truth” Kavramı ve Medya Üçlemesi: Geçmişten Günümüze Gündem Belirleyen Örnekler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 377-397. Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/issue/53155/642988
• Tenikler, G. (2012). Afet Yönetiminde Etik Sorumluluk. G. Ürcan Editör (Yay. haz.) Etik içinde (s. 249-282). İzmir: İde Yönetişim-Yayıncılık.
• Toker, H. (2017). Doğal Afetler, İletişim ve Medya. Z. Toprak Karaman ve A. Altay (Eds.), Bütünleşik Afet Yönetimi içinde (s. 253-278). İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Türkel, N. (2010). Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/10603/270741.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• UNICEF. (2019). Afet ve acil durumlarda psikososyal destek hizmetleri saha çalışanları için el kitabı. Ankara: UNICEF Türkiye Temsilciliği.
• URL 1, https://cred.be/sites/default/files/CRED-Disaster-Report-Human-Cost2000-2019.pdf (Last Accessed: 20. 05. 2021)
• URL 2, https://wearesocial.com/uk/blog/2020/01/digital-2020-3-8-billion-people-use-social-media (Last Accessed: 08.05.2021)
• URL 3, https://mashable.com/2010/01/20/social-media-lessons-haiti/ (Last Accessed:15.01.2021)
• URL 4, https://www.balblawyers.com/images/BoggsJuly10reprint.pdf (Last Accessed: 23.05.2021)
• URL 5, https://www.sdr.gov/docs/SDRGrandChallengesforDisasterReduction.pdf (Last Accessed: 21.06.2021)
• URL 6, https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Son Erişim: 12.12.2020)
• URL 7, https://www.emdat.be/publications?page=1 (Last Accessed: 10.05.2021)
• URL 8, https://www.pewinternet.org/wp-content/uploads/sites/9/media/Files/Reports/2013/PIP_Social_networking_sites_update_PDF.pdf (Last Accessed: 20.12.2020)
• URL 9, https://wearesocial.com/uk/blog/2021/01/digital-2021-the-latest-insights-into-the-state-of-digital/ (Last Accessed: 02.11.2021)
• URL 10, https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey?rq=turkey (Last Accessed: 07.07.2021)
• URL 11, https://crystalwashington.com/the-role-of-social-media-during-natural-disasters/ (Last Accessed: 10.01.2021)
• URL 12, https://www.afad.gov.tr/elazigda-meydana-gelen-68-buyuklugundeki-deprem-hakkinda (Son Erişim: 16. 12. 2020)
• URL 13, https://www.afad.gov.tr/izmir-seferihisar-depremi--duyuru-1-30102020---1620 (Son Erişim: 16.12.2020)
• URL 14, https://www.ipkb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/Afetlerde-Psikolojik-ilkyardim-1.pdf (Son Erişim: 20.07.2021)
• URL 15, https://interagencystandingcommittee.org/system/files/iasc_mhpss_guidelines_turkish.pdf (Son Erişim: 06.07.2021)
• URL 16, https://www.hayatadestek.org/wp-content/uploads/2016/12/icrc-davranis-kurallari.pdf (Son Erişim: 06.07.2021)
• URL 17, https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf (Son Erişim: 07.07.2021)
• URL 18, https://www.unicef.org/turkey/media/3966/file/%C3%87OCUK%20HAKLARI%20VE%20GAZETEC%C4%B0L%C4%B0K%20UYGULAMALARI%20HAK%20TEMELL%C4%B0%20PERSPEKT%C4%B0F.pdf (Son Erişim: 07.07.2021)
• URL 19, https://childhub.org/sites/default/files/library/attachments/63_153_EN_original.pdf (Last Accessed: 08.07.2021)
• URL 20, https://spherestandards.org/wp-content/uploads/Sphere-Handbook-2018-EN.pdf (Son Erişim: 07.07.2021)
• URL 21, https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/0F0E79A7DB1530EFC1256F3200543BB2-EMA_Psychology_Disasters.pdf (Last Accessed: 08.07.2021)
• URL 22, https://www.ifj.org/fileadmin/user_upload/Global_Charter_of_Ethics_EN.pdf (Last Accessed: 08.07.2021)
• URL 23, https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html (Son Erişim: 08.07.2021)
• URL 24, https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/medya-ve-cesitlilik-kilavuzu.html (Son Erişim: 08.07.2021)
• URL 25, https://www.unicef.org/eca/media/ethical-guidelines (Last Accessed: 10.07.2021)
• URL 26, https://izmir.afad.gov.tr/kurumlar/izmir.afad/TAMP_Izmir-2021_Revize.pdf (Son Erişim: 10.11.2021)
• URL 27, https://www.afad.gov.tr/izmir-seferihisar-depremi-duyuru-81-26112020---2100 (Son Erişim: 17. 12. 2020)
• URL 28, https://www.afad.gov.tr/duyurular (Son Erişim: 18.12.2020)
• URL 29, https://www.afad.gov.tr/izmir-seferihisar-depremi-duyuru-67-04112020---2240, (Son Erişim: 17.12.2020)
• URL 30, https://tr.sputniknews.com/columnists/202011161043232166-turkiyede-medya-deprem-haberciliginde-iyi-bir-sinav-verebildi-mi/ (Son Erişim: 20.03.2021)
• URL 31, https://www.stgm.org.tr/cocuklar-icin-degil-cocuklarla-calisma-anlayisini-yayginlastirmak-gerek (Son Erişim: 20.03.2021)
• URL 32, https://www.newslabturkey.org/deprem-doneminde-sorumlu-ve-etik-habercilik/ (Son Erişim: 14.01.2021)
• Zincir, O. ve Yazıcı, S. (2013). Kriz Yönetimi ve Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 49, 65-82. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5714