Afet ve Acil Durumlarda Gönüllülüğü Etkileyen Sosyal Psikolojik Değişkenler

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 795 - 816, 30.11.2024

İlknur Tayınmak

https://doi.org/10.35341/afet.1462691

Öz

Afet ve acil durumlar, bireylerin ve toplumların fiziksel sağlığını ve psikolojik iyilik halini olumsuz etkileyen durumlardır. Afet ve acil durumlara müdahale, resmi kurum ve kuruluşlara bağlı personeller tarafından yürütüldüğü gibi gönüllüler de bu sürecin önemli bir parçasıdır. Gönüllüler afet öncesi, afet sırası ve sonrasında insan kaynağı, materyal ihtiyaçların temini ve dağıtımı, sosyal ve psikolojik destek sağlamada aktif bir rol üstlenmektedir. Bu makalede genelde gönüllülüğü, spesifik olarak ise afet ve acil durumlarda gönüllülüğü etkileyen sosyal psikolojik değişkenleri ele almak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sosyal kimlik, topluluk hissi, birlik ve dayanışma, sosyal adalet, sosyal eşitlik, empati, sosyalleşme ihtiyacı, benlik saygısı, bireysel gelişim kavramları ve kuramları ele alınmıştır. Bu kavramlar ve kuramlar, gönüllülük motivasyonunu etkileme potansiyeli çerçevesinde incelenmiş ve çeşitli araştırma bulguları sunulmuştur. Bu bağlamda “gönüllü kimliği”nin, Sivil Toplum Kuruluşu veya aynı topluluğun üyesi olma duygusunun, birlik ve dayanışma temelli destek motivasyonlarının gönüllüğü arttırıcı etkisi ele alınmıştır. Bunun yanı sıra yürütülen araştırmalar, bireylerin sosyal eşitlik ve adalet istencinin ve empati duygusunun da gönüllükle yakın ilişkili olduğunu göstermektedir. Gönüllülük aynı zamanda bireylerin benlik saygısını ve kişisel gelişim duygularını artırmaya yarayan bir deneyim sunmaktadır. Son olarak bu kuram ve kavramlardan yararlanarak afet ve acil durumlarda gönüllülük motivasyonunu artırmaya dair öneriler sunulmuştur. Bu kapsamda eğitim sisteminde hak, eşitlik ve adalet, birlik ve dayanışma kavramlarına daha fazla yer verilmesi, bireylerin gönüllülük faaliyetlerinin desteklenerek kişisel gelişim duygularının beslenmesi ve empati becerisinin arttırılması için çalışmalar yürütülmesi önerilmiştir. Bu derleme makalenin, Türkçe alan yazındaki eksikliği gidermenin yanı sıra afetlerde gönüllülüğü arttırmak için çeşitli çözüm yolları sunması açısından araştırma ve uygulamalara katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet ve Acil Durum, Dayanışma, Empati, Gönüllülük, Sosyal Kimlik, Sosyal Psikoloji

Teşekkür

Bu derleme makaleyi inceleyerek verdikleri geribildirimlerden dolayı, afetlerde yardımlaşma ve dayanışma stratejileri üzerine çalışan Dr. Öğr. Üyesi Selin TEKİN ve Karabük Üniversitesi Psikoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Sevim ADALI'ya teşekkür ederim.

Social Psychological Variables Affecting Volunteering in Disaster and Emergencies

Öz

Disasters and emergencies are situations that negatively affect the physical health as well as the psychological well-being of individuals and societies. Response to disasters and emergencies is carried out by the personnel of official institutions and organizations, and volunteers are also an important part of this process. Volunteers participate actively in many activities, such as human resources, supply and distribution of material needs, and providing social and psychological support before, during and after disasters. When the Turkish literature is examined, it is seen that there is a very limited number of studies on psychological variables affecting volunteer motivation. This article aims to address the social psychological variables affecting volunteering in general and volunteering in disaster and emergency situations in particular and to present them holistically. For this purpose, the concepts and theories of social identity, sense of community, unity and solidarity, social justice, social equality, empathy, need for socialization, self-esteem, and individual development are discussed. These concepts and theories were examined regarding their potential to influence volunteering motivation and various research findings were presented. In this context, the effect of "volunteer identity", the feeling of being a member of a Civil Society Organization or the same community, and the motivations for support based on unity and solidarity in volunteering are discussed. In addition, research shows that individuals' desire for social equality and justice and their sense of empathy are closely related to volunteering. Volunteering also offers an experience that helps individuals increase their self-esteem and personal growth. These concepts are examined in terms of their potential to influence motivation to volunteer, and various research findings are presented. Finally, possible ways to increase volunteer motivation in disasters and emergencies are discussed using these theories and concepts. In this context, it is suggested that the concepts of rights, equality and justice, unity and solidarity should be given more space in the education system, and studies should be carried out to support individuals' volunteering activities to nurture their sense of personal development and increase their empathy skills. This review article can contribute to research and practice in providing various solutions to increase volunteerism in disasters and fill the gap in the Turkish literature.

Anahtar Kelimeler

Disaster And Emergencies, Empathy, Social Identity, Social Psychology, Solidarity, Volunteering

Kaynakça

• Acar, K., Mor, H., Karakaş, F., Baynaz, K. ve Mor, A. (2023). Takım ve bireysel sporcuların empatik eğilimleri ile prososyal-antisosyal davranışları arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 28(2), 150-159. DOI: 10.53434/gbesbd.1211102
• Adra, A., Li, M. ve Baumert, A. (2020). What they think of us: Meta‐beliefs and solidarity based collective action among the advantaged. European Journal of Social Psychology, 50(6), 1292-1305. DOI: 10.1002/ejsp.2675
• Akman, P. (2008). Effects of motives, volunteer role identity and sense of community on sustained volunteering. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesi.
• Albuja, A. F., Franco, M. G. ve Smith, R. (2023). How Black is biracial? Black people’s empathy toward Black/White biracial people following racial discrimination in the United States. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 29(3), 372–384. DOI: 10.1037/cdp0000586
• Alomar, R. S., Alshamlan, N. A., Alamer, N. A. vd. (2021). What are the barriers and facilitators of volunteering among healthcare students during the COVID-19 pandemic? A Saudi based cross-sectional study. BMJ Open, 11(2). DOI: 10. 1136/bmjopen-2020-042910
• Alper, N. (2004). Ben İnsanım ilköğretim için insan hakları eğitimi dizisinin Başkent Üniversitesi Kolej Ayseabla okullarında uygulanması. Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• Aslan, H. (2021). Çocuk refahı alanında gönüllü katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi: Bir karma yöntem araştırması. Doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Atçı, D., Yenipınar, U. ve Unur, K. (2014). Gönüllü olma nedenleri: Mersin 2013-XVII. Akdeniz oyunları örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3).
• Atsumi, T. ve Goltz, J. D. (2014). Fifteen years of disaster volunteers in Japan: A longitudinal fieldwork assessment of a disaster non-profit organization. International Journal of Mass Emergencies & Disasters, 32(1), 220-240.
• Ay, H. (2021). Yerel yönetimlerde inovatif yaklaşımlar: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde sosyal inovasyon, katılımcılık, gönüllülük ve gönüllü itfaiyecilik. Yüksek lisans tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İbn Haldun Üniversitesi.
• Aydemir, A. (2021). Afet yönetim sisteminin incelenmesinde gönüllülük hizmetleri ve bazı sivil toplum kuruluşları. Afet ve Risk Dergisi, 4(2), 387-394. DOI: 10.35341/afet.986933 Basch, M. F. (1983). Empathic understanding: A review of the concept and some theoretical considerations. Journal of the American Psychoanalytic Association, 31, 101-126. DOI: 10.1177/00030651830310010
• Bas-Sarmiento, P., Fernández-Gutiérrez, M., Baena-Baños, M. ve Romero-Sánchez, J. M. (2017). Efficacy of empathy training in nursing students: A quasi-experimental study. Nurse Education Today, 59, 59-65. DOI: 10.1016/j.nedt.2017.08.012
• Batson, C. D., Batson, J. G., Slingsby, J. K., Harrell, K. L., Peekna, H. M. ve Todd, R. M. (1991). Empathic joy and the empathy-altruism hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 61(3), 413–426. https://doi.org/10.1037/0022-3514.61.3.413 Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (2011). 2011 Dünyada Gönüllülüğün Durumu Raporu, Türkiye: Art press.
• Bowe, M., Gray, D., Stevenson, C., McNamara, N. vd. (2020). A social cure in the community: A mixed‐method exploration of the role of social identity in the experiences and well‐being of community volunteers. European Journal of Social Psychology, 50(7), 1523-1539. DOI: 10.1002/ejsp.2706
• Brankovic, M., Zezelj, I. ve Turjacanin, V. (2020). How knowing others makes us more inclusive: Social identity inclusiveness mediates the effects of contact on out‐group acceptance. Journal of Theoretical Social Psychology, 4(3), 95-106. DOI: 10.1002/jts5.60
• Brown, K. M., Hoye, R. ve Nicholson, M. (2012). Self-esteem, selfefficacy, and social connectedness as mediators of the relationship between volunteering and well-being. Journal of Social Service Research, 38, 468-483. DOI: 10.1080/01488376.2012.687706
• Büyük, K., İşlek, S. M., Çakmak, M. N. ve Tiltay, M. A. (2016). Yöneticilerin ve çalışanların bakış açısıyla sivil toplum kuruluşlarında gönüllülerin motivasyonları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 303-323.
• Gür, C. G. ve Yılmaz, F. (2020). The effects of mindfulness-based empathy training on empathy and aged discrimination in nursing students: A randomised controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 39, 1-7. DOI: 10.1016/j.ctcp.2020.101140
• Cantrell, C. C. (2020). An integrative model of mental illness identity development: Volunteerism as a supplement to treatment for depression, self-esteem, and psychological well-being. Doktora tezi, Boston Massachusetts Üniversitesi.
• Chan, W., Chui, C. H. K., Cheung, J. C. S., Lum, T. Y. S. ve Lu, S. (2021). Associations between volunteering and mental health during COVID-19 among Chinese older adults. Journal of Gerontological Social Work, 64(6), 599-612. DOI: 10.1080/01634372.2021.1904079
• Chung, Y. W., Im, S. ve Kim, J. E. (2021). Can empathy help individuals and society? Through the lens of volunteering and mental health. Healthcare, 9(1406). DOI: 10.3390/healthcare9111406
• Clary, E. G., Snyder, M., Ridge, R. D., Copeland, J., Stukas, A. A., Haugen, J. ve Miene, P. (1998). Understanding and assessing the motivations of volunteers: A functional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 74(6). DOI: 10.1037/0022-3514.74.6.1516
• Çalışır, R. (2023). Afetlere müdahale amacıyla kurulan sivil toplum kuruluşlarında görevli gönüllülerin motivasyonlarının değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bezmialem Vakıf Üniversitesi.
• Daimon, H. ve Atsumi, T. (2018). Simulating disaster volunteerism in Japan:“pay it forward” as a strategy for extending the post-disaster altruistic community. Natural Hazards, 93, 699-713. DOI: 10.1007/s11069-018-3309-9
• Dari, T., Fox, C., Laux, J. M. ve Speedlin Gonzalez, S. (2023). The Development and Validation of the Community-Based Participatory Research Knowledge Self-Assessment Scale (CBPR-KSAS): A Rasch Analysis. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 56(1), 64-79. DOI: 10.1080/07481756.2022.2034478
• Davis, A. N., Martin-Cuellar, A. ve Luce, H. (2019). Life events and prosocial behaviors among young adults: Considering the roles of perspective taking and empathic concern. The Journal of Genetic Psychology, 180(4–5), 205–216. DOI: 10.1080/00221325.2019.1632785
• Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2012). Öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin ve özgeci davranışlarının mesleki benlik saygısı açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(23), 65-82.
• Doğru, S. (2020). AFAD Gönüllülük Sisteminin Etkin Müdahale Açısından Analizi. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Doğru, S. (2024). Afet risk algısının afet gönüllüsü olma tutumuyla ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 1185-1193. DOI: 10.37989/gumussagbil.1459390
• Doğrul, Ü. (2019). İşlevsel yaklaşım ile gönüllülük motivasyonlarının incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7, 77-100.
• Doyumğaç, İ., Tanhan, A. ve Kıymaz, M. S., (2021). Understanding the most important facilitators and barriers for online education during COVID-19 through online photovoice methodology. International Journal of Higher Education, 10(1), 166-190. DOI: 10.5430/ijhe.v10n1p166
• Drury, J., Carter, H., Cocking, C., Ntontis, E., Tekin Guven, S. ve Amlôt, R. (2019). Facilitating collective psychosocial resilience in the public in emergencies: Twelve recommendations based on the social identity approach. Frontiers in Public Health, 7. DOI: 10.3389/fpubh.2019.00141
• Drury, J., Cocking, C. ve Reicher, S. (2009). Everyone for themselves? A comparative study of crowd solidarity among emergency survivors. British Journal of Social Psychology, 48(3), 487-506. DOI: 10.1348/014466608X357893
• Ersoy, E. G. ve Köşger, F. (2016). Empati: Tanımı ve önemi. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 9-17. DOI: 10.20515/otd.33993
• Faddegon, K., Scheepers, D. ve Ellemers, N. (2008). If we have the will, there will be a way: Regulatory focus as a group identity. European Journal of Social Psychology, 38(5), 880-895. DOI: 10.1002/ejsp.483
• Fattori, F., Pozzi, M., Marzana, D. ve Mannarini, T. (2015). A proposal for an integrated model of prosocial behavior and collective action as the expression of global citizenship. European Journal of Social Psychology, 45(7), 907-917. DOI: 10.1002/ejsp.2154
• Finkelstein, M. A. (2008). Volunteer satisfaction and volunteer action: A functional approach. Social Behavior and Personality, 36(1), 9-18. DOI: 10.2224/sbp.2008.36.1.9
• Gökmenoğlu, T. ve Doğan, N. (2022). Öğretmenleri Covıd-19 salgını sırasında toplum için çalışmaya motive eden nedir? Vefa sosyal destek grupları örneği. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2691-2712. DOI: 10.37669 milliegitim.892325
• Gray, D. ve Stevenson, C. (2020). How can ‘we’help? Exploring the role of shared social identity in the experiences and benefits of volunteering. Journal of Community & Applied Social Psychology, 30(4), 341-353. DOI: 10.1002/casp.2448
• Gunessee, S., Subramanian, N., Roscoe, S. ve Ramanathan, J. (2018). The social preferences of local citizens and spontaneous volunteerism during disaster relief operations. International Journal of Production Research, 56(21), 6793–6808. DOI: 10.1080/00207543.2017.1414330
• Gurdogan, E. P., Uslusoy, E. C., Kurt, S. ve Yasak, K. (2016). Comparison of the self esteem and communication skills at the 1st and senior year nursing students. International Journal of Caring Sciences, 9(2), 496-502.
• Güler, M. (2019). Ortak iç-grup kimliği, gruplararası temas ve algılanan tehditlerin Suriyeli bireylere yardım etme niyeti üzerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 916-938. DOI: 10.15869/itobiad.497145
• Güntert, S. T., Neufeind, M. ve Wehner, T. (2015). Motives for event volunteering: Extending the functional approach. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 44(4), 686-707. DOI: 10.1177/0899764014527797
• Hasgül, E. (2018). Empati eğitim programının huzurevi çalışanlarının empati becerileri ve yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumları üzerine etkisi: Kastamonu, Tosya Örneği. Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• Hogg, M. A. ve Abrams, D. (1998). Social identifications: A social psychology of intergrouprelations and group processes. Londra: Routledge.
• Hui, B. P., Ng, J. C., Berzaghi, E., Cunningham-Amos, L. A. ve Kogan, A. (2020). Rewards of kindness? A meta-analysis of the link between prosociality and well-being. Psychological Bulletin, 146(12), 1084-1116. DOI: 10.1037/bul0000298
• Johnson, W. R., Artino Jr, A. R. ve Durning, S. J. (2023). Using the think aloud protocol in health professions education: An interview method for exploring thought processes: AMEE Guide No. 151. Medical teacher, 45(9), 937-948. DOI: 10.1080/0142159X.2022.2155123
• Jongenelis, M. I., Jackson, B., Newton, R. U. ve Pettigrew, S. (2022). Longitudinal associations between formal volunteering and well-being among retired older people: Follow-up results from a randomized controlled trial. Aging & Mental Health, 26(2), 368–375. DOI: 10.1080/13607863.2021.1884845
• Juhl, J., Wildschut, T., Sedikides, C., Diebel, T., Cheung, W. Y. ve Vingerhoets, A. J. (2020). Nostalgia proneness and empathy: Generality, underlying mechanism, and implications for prosocial behavior. Journal of Personality, 88(3), 485–500. DOI: 10.1111/jopy.12505
• Karaot, N. (2021). "İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi" dersi öğretim programı ve ders kitaplarına bakmak: Dördüncü sınıf öğrenci düzeyine uygun mu? Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
• Kaya, M. (2013). Türk Kamu Yönetiminde Gönüllülük ve Afet Yönetimi. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atılım Üniversitesi.
• Kaya, O. ve Mamatoğlu, N. (2017). Sosyal kimlik sosyal adalet algısı ve kolektif eyleme katılım tutumu arasındaki ilişkiler. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1670-1682.
• Kaya, O .ve Mamatoğlu, N. (2022). Kimlik işlevleri ile kolektif eylem arasında sosyal adaletin düzenleyici rolü. Current Research and Reviews in Psychology and Psychiatry, 2(2), 136-156. DOI: 10.24289/ijsser.330198
• Klein, N. (2017). Prosocial behavior increases perceptions of meaning in life. The Journal of Positive Psychology, 12(4), 354-361. DOI: 10.1080/17439760.2016.1209541
• Kutlaca, M., Radke, H. R. ve Becker, J. C. (2022). The impact of including advantaged groups in collective action against social inequality on politicized identification of observers from disadvantaged and advantaged groups. Political Psychology, 43(2), 297-315. DOI: 10.1111/pops.12755
• Lindsjö, C., Sjögren Forss, K., Kumlien, C. ve Rämgård, M. (2021). Health promotion focusing on migrant women through a community based participatory research approach. BMC Women's Health, 21, 1-12. DOI: 10.1186/s12905-021-01506-y
• Louis, W. R., Thomas, E., Chapman, C. M., Achia, T., Wibisono, S., Mirnajafi, Z. ve Droogendyk, L. (2019). Emerging research on intergroup prosociality: Group members' charitable giving, positive contact, allyship, and solidarity with others. Social and Personality Psychology Compass, 13(3). DOI: 10.1111/spc3.12436
• Lu, H. (2021). Exposure to victim portrayals: The role of multiple emotions in influencing collective action intentions for environmental justice. Journal of Environmental Studies and Sciences, 11(4), 548-560. . DOI: 10.1007/s13412-020-00660-3
• Maesham, T. G. ve Barnett, G. B. (2008). Environmental volunteering: Motivations, modes and outcomes. Australian Geographer, 39(4), 537-552. DOI: 10.1080/00049180802419237
• Marjanovic, Z., Struthers, C. W. ve Greenglass, E. R. (2012). Who helps natural disaster victims? Assessment of trait and situational predictors. Analyses of Social Issues and Public Policy, 12(1), 245-267. DOI: 10.1111/j.1530-2415.2011.01262.x
• Mellor, D., Hayashi, Y., Firth, L., Stokes, M., Chambers, S. ve Cummins, R. (2008). Volunteering and well being: Do self-esteem, optimism, and perceived control mediate the relationship? Journal of Social Service Research, 34(4), 61-70. DOI: 10.1080/01488370802162483
• Mendiola, A. A., Hechanova, M. R., Yabut, H. J. ve Louis, W. R. (2018). Volunteerism in times of disasters: Applying the social identity model of collective action. IAJBS 23.Yıllık Dünya Forumu Tutanakları: Belçika.
• Nichol, B., Wilson, R., Rodrigues, A. ve Haighton, C. (2024). Exploring the effects of volunteering on the social, mental, and physical health and well-being of volunteers: an umbrella review. Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 35(1), 97-128. DOI: 10.1007/s11266-023-00573-z
• Özbey, S. ve Köyceğiz Gözeler, M. (2020). A study on the effect of the social skill education on the academic self respect and problem solving skills of the pre-school children. International e-Journal of Educational Studies, 4(8), 176-189. DOI: 10.31458/iejes.727590
• Padilla-Walker, L. M., Millett, M. A. ve Memmott-Elison, M. K. (2020). Can helping others strengthen teens? Character strengths as mediators between prosocial behavior and adolescents’ internalizing symptoms. Journal of Adolescence, 79, 70-80. DOI: 10.1016/j.adolescence.2020.01.001
• Penner, L. A. (2004). Volunteerism and social problems: Making things better or worse? Journal of Social Issues, 60(3), 645-666. DOI: 10.1111/j.0022-4537.2004.00377.x
• Pozzi, M., Passini, S., Chayinska, M., Morselli, D., Ellena, A. M., Włodarczyk, A. ve Pistoni, C. (2022). ‘Coming together to awaken our democracy’: Examining precursors of emergent social identity and collective action among activists and non‐activists in the 2019–2020 ‘Chile despertó’protests. Journal of Community & Applied Social Psychology, 32(5), 830-845. DOI: 10.1002/casp.2598
• Russell, G. M. (2011). Motives of heterosexual allies in collective action for equality. Journal of Social Issues, 67(2), 376-393. DOI: 10.1111/j.1540-4560.2011.01703.x
• Russell, A. R., Nyame-Mensah, A., De Wit, A. ve Handy, F. (2019). Volunteering and wellbeing among ageing adults: A longitudinal analysis. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and NonprofitOrganizations, 30, 115-128. DOI: 10.1007/s11266-018-0041-8
• Shaluf, I. M., Ahmadun, F. ve Said, A. M. (2003). A review of disaster and crisis. Disaster Prevention and Management, 12 (1), 24–32. DOI: 10.1108/09653560310463829
• Spataro, P., Calabro, M. ve Longobardi, E. (2020). Prosocial behaviour mediates the relation between empathy and aggression in primary school children. European Journal of Developmental Psychology, 17(5), 727–745. DOI: 10.1080/17405629.2020.1731467
• Stukas, A. A., Hoye, R., Nicholson, M., Brown, K. M. ve Aisbett, L. (2016). Motivations to volunteer and their associations with volunteers’ well-being. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 45(1), 112-132. DOI: 10.1177/0899764014561122
• Sveen, S., Anthun, K. S., Batt-Rawden, K. B. ve Tingvold, L. (2022). Volunteering: A tool for social inclusion and promoting the well-being of refugees? A qualitative study. Societies, 13(1). DOI: 10.3390/soc13010012
• Tajfel, H. ve Turner, J. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. The social psychology of intergroup relations içinde (s. 33-47). Monterey, CA: Brooks/Cole.
• Tanhan, A. (2020). COVID-19 sürecinde Online Seslifoto (OSF) yöntemiyle biyopsikososyal manevi ve ekonomik meseleleri ve genel iyi oluş düzeyini ele almak: OSF’nin Türkçeye uyarlanması. Turkish Studies, 15(4), 1029-1086. DOI: 10.7827/TurkishStudies.44451
• Taylor, L. K. ve McKeown, S. (2021). Adolescent outgroup helping, collective action, and political activism in a setting of protracted conflict. International Journal of Intercultural Relations, 85, 37-46. DOI: 10.1016/j.ijintrel.2021.09.001
• Tekin, S. ve Drury, J. (2023). How do those affected by a disaster organize to meet their needs for justice? Campaign strategies and partial victories following the Grenfell Tower fire. Journal of Social and Political Psychology, 11(1), 92-109. DOI: 10.5964/jspp.8567
• Tekin, S., Sager, M., Bushey, A., Deng, Y. ve Uluğ, Ö. M. (2021). How do people support each other in emergencies? A qualitative exploration of altruistic and prosocial behaviours during the COVID‐19 pandemic. Analyses of Social Issues and Public Policy, 21(1), 1113-1140. DOI: 10.1111/asap.12277
• Thomas, E. F., Mavor, K. I. ve McGarty, C. (2012). Social identities facilitate and encapsulate action relevant constructs: A test of the social identity model of collective action. Group Processes & Intergroup Relations, 15(1), 75-88. DOI: 10.1177/1368430211413619
• Thomas, E. F., McGarty, C., Reese, G., Berndsen, M. ve Bliuc, A. M. (2016). Where there is a (collective) will, there are (effective) ways: Integrating individual-and group-level factors in explaining humanitarian collective action. Personality and Social Psychology Bulletin, 42(12), 1678-1692. DOI: 10.1177/0146167216669134
• Thomas, E. F., Zubielevitch, E., Sibley, C. G. ve Osborne, D. (2020). Testing the social identity model of collective action longitudinally and across structurally disadvantaged and advantaged groups. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(6), 823-838. DOI: 10.1177/0146167219879111
• Topuz, A. G. (2022). Üniversite öğrencilerinde affetme: Bilişsel duygu düzenleme, empatik eğilim ve özür dilemenin rolü. Doktora tezi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Mersin Üniversitesi
• Toraman Türk, S. (2023). Nitel araştırmalar ve eylem araştırmaları: Hangi desen ne zaman, neden ve nasıl kullanılır? Sinem Toraman Türk (ed.) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırmalar ve Eylem Araştırmaları: Yaklaşımlar, Yeni Arayışlar ve Uygulamalar içinde (s. 1-20). Pegem Akademi, Ankara,.
• Tsai, A. C., Newstead, T., Lewis, G. ve Chuah, S. H. (2024). Leading volunteer motivation: How leader behaviour can trigger and fulfil volunteers’ motivations. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 35(2), 266-276. DOI: 10.1007/s11266-023-00588-6
• Turhan Türkkan, B. (2017). Sosyomatematiksel konularla bütünleştirilmiş matematik öğretimi: Sosyal adalet ve eşitlik değerlerine ilişkin farkındalık ile problem kurma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması. Doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi
• URL 1, https://www.acev.org/ (Son Erişim: 15.08.2023)
• URL 2, https://www.downturkiye.org/ (Son Erişim: 15.08.2023)
• URL 3, https://www.unicefturk.org/ (Son Erişim: 15.08.2023)
• URL 4, https://www.tpd.com.tr/tr/files/folder/turk-psikologlar-dernegi-saha-gonullu-faaliyetleri-aylik-raporu-11-mart-9-nisan-2023-x263.pdf (Son Erişim: 01.10.2024)
• Uyangör, N. (2007). İlköğretim 7. Sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programının değerlendirilmesi. Doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi
• Van Zomeren, M., Postmes, T. ve Spears, R, (2008). Toward an integrative social identity model of collective action: A quantitative research synthesis of three socio psychological perspectives. Psychological Bulletin, 134(4). DOI: 10.1037/0033-2909.134.4.504
• Van Zomeren, M., Postmes, T., Spears, R. ve Bettache, K. (2011). Can moral convictions motivate the advantaged to challenge social inequality? Extending the social identity model of collective action. Group Processes & Intergroup Relations, 14(5), 735-753. DOI: 10.1177/136843021039563
• Veludo-de-Oliveira, T. M., Pallister, J. G. ve Foxall, G. R. (2015). Unselfish? Understanding the role of altruism, empathy, and beliefs in volunteering commitment. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 27, 373-396. DOI: 10.1080/10495142.2015.1080504
• Vollhardt, J. R. ve Staub, E. (2011). Inclusive altruism born of suffering: The relationship between adversity and prosocial attitudes and behavior toward disadvantaged outgroups. American Journal of Orthopsychiatry, 81, 307–315. DOI: 10.1111/j.1939-0025.2011.01099.x
• Wright, K. M., Ursano, R. J., Bartone, P. T. ve Ingraham, L. H. (1990). The shared experience of catastrophe: An expanded classification of the disaster community. American Journal of Orthopsychiatry, 60(1), 35-42. DOI: 10.1037/h0079199
• Yamamoto, Y., Yoo, S. ve Matsui, Y. (2015). Effects of empathy on fund-raising activities on behalf of victims of the 2011 great east japan earthquake, focusing on the residents in the south kanto area. The Japanese Journal of Psychology, 85(6), 590-595. DOI: 10.4992/jjpsy.85.13330
• Yönten-Balaban, A. ve Çoban İnce, İ. (2015). Gençlerin sivil toplum kuruluşlarındaki gönüllülük faaliyetleri ve gönüllülük algısı: Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 149-169.