KÂR AMACI GÜTMEYEN KONAKLAMA ISLETMELERINDE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ VE LIDERLIK ILISKISI

Yıl 2013, Sayı: 1, 1 - 20, 30.06.2013

Yılmaz Akgündüz

Öz

Bu çalışmanın amacı kâr amacı gütmeyen konaklama işletmelerinde örgüt kültürü ve liderlik arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amacı başarmak için Ogbanna ve Harris tarafından uyarlanmış örgüt kültürü ölçeği ve liderlik tutum ölçeği ile Bolman ve Deal tarafından geliştirilen karizmatik liderlik ölçeğini içeren bir anket uygulanmıştır. Kuşadası, Didim ve Aydın il merkezindeki kâr amacı gütmeyen konaklama işletmelerinde çalışan 103 işgören örneklem olarak basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilmiştir ve her bir kâr amacı gütmeyen konaklama işletmesinin örgüt kültürü ve yöneticilerin liderlik tarzları bu anket ile ölçülmüştür. Liderlik ve örgüt kültürünün yapısal geçerliliği, açıklayıcı faktör analizleri ile gerçekleştirilmiştir. İçsel tutarlılık, Cronbach’s alpha’da ortaya koyulduğu gibi dört liderlik stilinin ve dört örgüt kültürü türünün her birinde içerik alanında var olan güvenilirlik yeterlidir. Örgüt kültürü ve liderlik arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Korelasyon analizine göre yönlendirici liderlik ile toplumcu kültür arasında; destekleyici liderlik ile katılımcı liderlik arasında anlamlı pozitif yönde; yönlendirici liderlik ile bürokratik kültür arasında ise anlamlı fakat negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca regresyon analizine göre karizmatik liderliğin kar amacı gütmeyen konaklama işletmeleri için en iyi liderlik stili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt Kültürü, Liderlik, Kâr Amacı Gütmeyen Konaklama İşletmeleri

Kaynakça

• Akbaba, A. ve Erenler, E. (2008). Otel İşletmelerinde Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri ve İşletme Performansı İlişkisi. Anatolia:Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1): 21-36.
• Aslan, Ş. (2009). Karizmatik Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Kurumda Çalışma Yılı Ve Ücret Değişkenlerinin Rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 256-275.
• Avcı, U. ve Topaloğlu, C. (2009). Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. KMU İİBF Dergisi, 11(16): 1-20.
• Balkan, İ. (2009). Liderlik Tarzları ile Örgüt Kültürü Türleri Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması TİSK Akademi 2009/1: 138-172.
• Bolman, L.G. ve Deal, T.E. (1990). Leadership Orientations. Retrieved http://www.leebolman.com, (5.10.2011).
• Chen, R.X.Y., Cheung, C., Law R. (2011). A Review of the Literature on Culture in Hotel Management Research: What is the Future?. International Journal of Hospitality Management, 31(1): 52-65.
• Chen, W.J. (2011). Innovation in Hotel Services: Culture and Personality. International Journal of Hospitality Management, 30: 64-72.
• Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1987). Toward A Behavioral Theory of Charismatic Leadership in Organizational Settings. Academy of Management Review, 12: 637–647.
• Çavuş Ş. ve Gürdoğan, A. (2008). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Beş Yıldızlı Bir Otel İşletmesinde Araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1: 18-34.
• Davis, K. (1988). İşletmede İnsan Davranışı, 5.Baskıdan Çeviri, (Çev. Kemal Tosun, Tomris Somay, Fulya Aykar, Can Baysal, Ömer Sadullah ve Semra Yalçın), 3.Baskı, İstanbul, Yön Ajans.
• Deery, M. ve Jago, L. K. (2001). Hotel Management Style: A Study Of Employee Perceptions And Preferences. International Journal of Hospitality Management, 20(4): 325-338.
• Dereli, M. A. (2003). Survey Research Of Leadership Styles Of Elementary School Principals. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Deshpande, R., Farley, J. U. ve Webster, F. E. (1993). Corporate Culture, Customer Orientation, and innovativeness in Japanese Firms: A Quadrad Analysis. Journal of Marketing, 57: 23-27.
• Dess, G.G. ve Picken, J.C. (2000). Changing Roles: Leadership in The 21st Century. Organizational Dynamics, 28(3), 18-33.
• Drucker, P.F. (1990). Managing The Non-Profit Organization, Oxford.
• Erol, M. (2007). Sivil Toplum Kuruluşlarında (STK) Vakıflar ve Vakıflarda Muhasebe Kayıt Sistemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Aralık: 333-348.
• Hodgetts, R. M. (1997). Yönetim Teori, Süreç ve Uygulama, 5. Basımdan Çeviri (Çev. Canan Çetin ve Esin Can Mutlu), İstanbul, Der Yayınları.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations-Software of the Mind, New York, The McGraw-Hill Companies.
• House, R. (1971). A Path-Goal Theory of Leadership. Journal of Contemporary Business, 3: 81–97.
• House, R.J. ve Dessler, G. (1974). The Path-Goal Theory of Leadership: Some Post Hoc and A Priori Tests. Hunt al (eds.) Contingency Approaches to Leadership, Carbondale, IL: Southern Illinois University Press.
• İnal, M.E. ve Biçkes, D.M. (2006). Kâr Amaçsız Kuruluşların Sorunlarının Çözümünde Pazar Yönlülük Teorisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(Ocak-Haziran), 1-21.
• İşcan, Ö. F. ve Timuroğlu, M. (2007). Kürşat, Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 119-135.
• Karatepe, N. (2001). Kâr Amacı Gütmeyen Organizasyonlarda Pazarlama Faaliyetleri ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kemp, S. ve Dwyer, L. (2001). An Examination Of Organisational Culture-The Regent Hotel Sydney. Hospitality Management, 20: 77-93.
• Kinnear, P.R. ve Gray, C.D. (2004). SPSS 12 Made Simple, USA: Taylor & Francis.
• Minett, D., Yaman, H.R., Denizci, B. (2009). Leadership Styles and Ethical Decision-Making in Hospitality Management. International Journal of Hospitality Management, 28(4): 486-493.
• Nunnaly, J. C. (1978). Psychometric Theory, (2nd ed.), NY, McGraw-Hill
• Ogbonna, E. ve Harris, L. C. (2000). Leadership Style, Organizational Culture And Performance: Empirical Evidence From Uk Companies. The International Journal of Human Resource Management, 11(4): 766–788.
• Öztop, İ. (2008). Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürü Tipleri Arasındaki İlişki ve Bu İlişkinin Nitel Performans Üzerine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmit, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Peters, T. ve Waterman R. (1982). In Search of Excellence: Lessons from America’s Best Run Companies New York, Harper and Row.
• Schein, E.H. (1992). Organizational Culture and Leadership, 2. Edition, San Fransisco, Jossey Bass Publishers.
• SCIENCEDIRECT, http://www.sciencedirect.com/science?_ob= ArticleListURL&_method=list&_ArticleListID=1913563307&_st=13&_sort=r&sisrterm=%22hotel%22&searchtype=a&originPage=rslt_list&_acct=C000228598&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=fb062a513fac423306f74e888ea87c49 (5.10.2011).
• Sekaran, U. (2000). Research Methods For Business: A Skill Building Approach, New York, John Wiley & Sons Inc.
• Stogdill, R.M. (1963). Manual for Leadership Description Questionnaire Form XII, Columbus, OH: The Ohio State University Bureau of Business Research.
• Taşkıran, E. (2006). Otel İşletmelerinde Çalışan Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergis, 17(2): 169-183.
• Tepeci, M. (2005). The Dimensions and Impacts of Organizati¬onal Culture on Employee Job Satisfaction and Intent to Remain in the Hospitality and Tourism Industry in Turkey. Journal of Travel and Tourism Research, 5(1/2): 21-39.
• Tsui, A. S., Zhang, Z., Wang, H. X., Katherine, R., Wu, J. (2006). Unpacking the Relationship Between CEO Leadership Behavior and Organizational Culture. The Leadership Quarterly, 17: 113-137.
• Zhu, W., Chew, I. ve Spangler, W. (2005). CEO Transformational Leadership and Organizational Outcomes: The Mediating Role Of Human-Capital-Enhancing Human Resource Management. The Leadership Quarterly, 16: 39-52.