Vergide Özgürlük İlkesi

Year 2014, Volume: 18 Issue: 3, 409 - 434, 01.07.2014

Elif Pürsünleri Çakar Fatih Saraçoğlu

Abstract

Vergide özgürlük ilkesi; mükellefl erin ödemeleri gereken vergiyi, hukuka ve ekonomik gerçeklere uygun olarak en aza indirmeleri veya vergi yükünün dışında kalmaları yönündeki davranışlarındaki özgürlüklerinin kapsam ve sınırını ortaya koyan bir ilkedir.Hukuka aykırılık ve hayatın olağan akışına aykırılık, vergide özgürlük ilkesinin ihlal edilip edilmediğinin tespitinde kullanılan kriterlerdir. Vergide özgürlük ilkesinin ihlal edilip edilmediği, her iki kriter birarada değerlendirilerek tespit edilecektir.Vergide özgürlük ilkesi; bireysel ve agresif vergi planlaması, vergiden kaçınma ve vergi kaçakçılığı müesseseleri ile yakın bir ilişki içinde bulunmaktadır. Bu çalışmada, vergide özgürlük ilkesinin bireysel hak ve özgürlükler ile ticaret ve sanayi özgürlüğü açısından kaynakları ile vergide özgürlük ilkesinin tespitinde kullanılan kriterler Fransa ve Türkiye açısından incelenmiştir.Türkiye ve Fransa’da vergide özgürlük ilkesinin kaynağını anayasa, uluslararası anlaşmalar, içtihatlar, bildirgeler ve özel kanunlar oluşturmaktadır. Her iki ülkede de vergide özgürlük ilkesinin kapsamını, sınırlarını, mükellef hakları ve özgürlükleri ilişkisini ortaya koyan bir yasanın bulunmaması; mükellef, vergi idaresi ve vergi yargısı açısından belirsizlik yaratmaktadır

Keywords

özgürlük, mükellef hakkı, vergi yükü, vergi idaresi

PRINCIPLE OF FREEDOM IN TAXATION

Abstract

Principle of freedom in taxation is a principle where taxpayers minimize the tax they are supposed to pay in compliance with law and economic realities or it sets forth the scope and borders of the freedom in their behaviors to be excluded from any tax burden. Incompliance with law and incompliance with natural fl ow of life are criteria that are used to determine whether principle of freedom in taxation is violated or not. Whether principle of freedom in taxation is violated or not will be determined by use of both criteria. Principle of freedom in taxation is closely related with individual and aggressive tax planning, avoiding taxation and tax evasion. In this study, the sources of principle of freedom in taxation in terms of individual rights and freedoms and commercial and industrial freedom, and the criteria that are used for determination of the principle of freedom in taxation in terms of France and Turkey are examined. In Turkey and France, the source of principle of freedom in taxation derives from constitution, international relations, legal precedents, declarations and special laws. In both countries, non-existence of a law that covers the scope and borders of the principle of freedom in taxation, the relation of taxpayers’ rights and freedoms creates ambiguity for taxpayers, tax administration and tax jurisdiction

Keywords

freedom, taxpayers’ rights, tax burden, tax administration

References

• AKDOĞAN, Abdurrahman, Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara 2011.
• ALTUNTAŞ, Mehmet, Türk Anayasalarında İnsan Hakları, Uzmanlık Tezi
• T.C.Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, Ankara Kasım 2002.
• ARDANT, Gabriel, Histoire de l’Impôt, Fayard 1972.
• BOUVIER, Michel, Introduction au Droit Fiscal Général et a la Théorie de l’Impôt, L.G.D.J. Edition (5. Edition), Paris 2003.
• BOZKURT, Enver, Hukukun Temel Kavramları, 7. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2010.
• COMMISSION EUROPÉENNE (Avrupa Komisyonu), Recommandation de la Commission Relative a la Planification Fiscale Agressive, Bruxelles, (06.12. 2012).
• COMMISSION DE JUSTICE DE L’UNION EUROPÉENNE (Avrupa Birliği Adalet Divanı), http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/courtjustice/index_en.htm. Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın, 21 Şubat 2006 tarihli kararı. (Erişim tarihi: 25.09.2014).
• CONSEIL D’ETAT, http://www.conseil-etat.fr/Tribunaux-Cours/Lajuridiction-administrative. (Erişim tarihi: 28.09.2014).
• COZIAN, L. M., Les Grands Principes de le Fiscalité des Entreprises, 4. Edition, Litec, 1999.
• ÇOMAKLI, Şafak E. – DOĞRUYOL, Cengizhan, Kamu Maliyesi, Savaş Yayınevi, Ankara 2013.
• DEDEURWAERDER, Gilles, Théorie de l’Interprétation et Droit Fiscal, Dalloz, Paris 2010.
• EROL, Ahmet, “Mükellef Hakkı Olarak Mücbir Sebepler ve Sonuçları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 103, Kasım-Aralık 2012, S.200.
• EYÜPGİLLER, Saygın, Vergi İdaresinin Yapılandırılması: Global Eğilimler ve Türkiye için Öneriler hlbsaygin.com.tr/Mevzuat1_1.htm. (Erişim tarihi: 20.06.2014).
• GERGER ÇETİN, Güneş, Mükellef Hakları ve Vergiye Gönüllü Uyum, Legal Yayınevi, İstanbul 2011, 2.31-32.
• GÜRİZ, Adnan, Hukuk Felsefesi, AÜHFY, No: 480, Ankara 1980.
• HUKUKA AYKIRILIK UNSURU, http://www.marmaraceza.org/dosyalar/ icerikresimleri/ceza_hukuku_genel_ksm_3_1.pdf. (Erişim tarihi: 21.06.2014).
• KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 1989.
• KARAKOÇ, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2012.
• KIZILOT, Şükrü – ŞENYÜZ, Doğan – TAŞ, Metin – DÖNMEZ, Recai, Vergi Hukuku, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2006.
• MÜKELLEF HAKLARI BİLDİRGESİ, http://www.gib.gov.tr/index. php?id=476. (Erişim tarihi: 23.06.2014).
• OKTAR, Ateş, Vergi Hukuku, Türkmen Kitabevi, İstanbul 2010.
• ÖNCEL, Mualla – KUMRULU, Ahmet – ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2010.
• PETELLIER, Marc, Les Normes du Droit Fiscal, Dalloz, Paris 2008. SABAN Nihal, Vergi Hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 2009.
• ŞENYÜZ, Doğan – GERÇEK, Adnan – YÜCE, Mehmet, Vergi Hukuku, Ekin Yayınevi, 3. Baskı, Bursa 2012.
• ŞENYÜZ, Doğan – YÜCE, Mehmet – GERÇEK, Adnan, Türk Vergi Sistemi, Ekin Basım Yayın
• Dağıtım, Bursa 2013.
• TUNCER, Selahattin, “Vergi Hukukunda Muvazaa III”, Yaklaşım Dergisi, S. 82, Ekim 1999.
• VALLÉE, Annie, Pourquoi L’Impôt?, Publi-Union, Paris 1997.
• YALÇIN, Hasan, Ticari Kazanç ve Kurum Kazancının Tespitinde Giderler, Maliye ve Hesap Uzmanları Derneği Yayını, Ankara 2006.
• YILDIRIM, Mehmet, “Kanuna Karşı Hile Müessesesi”, Vergi Dünyası Dergisi, S. 302, Ekim 2006, http://www.vergidunyasi.com.tr/dergiler. php?id=4463 (Erişim Tarihi 26.06.2014).
• YILMAZ AKGÜL, Gülay, Kamu Maliyesi, Arıkan Yayınları, İstanbul 2007.