Kooperatif Yöneticilerinin Görevden Alınması ve Kooperatiflerde Denetim Sorunu

Year 2014, Volume: 18 Issue: 2, 139 - 174, 01.04.2014

Hamdi Pınar

Abstract

Türkiye’de günümüzde faaliyet gösteren 26 ayrı türde 84.232 kooperatif bulunmakta olup, bunların ortak sayıları toplamı ise 8.109.225’tir. Türkiye’de bulunan kooperatifl erin büyük bölümünü konut yapı kooperatifl eri ve tarımsal alandaki kooperatifl erden oluşmaktadır. Kooperatifl er alanında 1163 sayılı Kooperatifl er Kanunu (KoopK) dışında 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifl eri ve Birlikleri Kanun (TarKKoopB-Kanunu) ile 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun yürürlüktedir. Türk Ticaret Kanununa göre kooperatifl er aynı zamanda bir ticaret şirketidir. KoopK’da yönetim kurulu üyeliğinin kazanılması ve yitirilmesine ilişkin toplu ve düzenli hükümler bulunmamaktadır. KoopK m. 90 kapsamında ilgili bakanlıklara, kooperatifl er ve üst örgütler ile bunların iştiraklerinin yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerinin görevlerine, kanunda belirtilen şartların varlığı halinde, tedbir amaçlı son verilebilme yetkisi verilmiştir (KoopK m. 90/3). Çalışma kapsamında yöneticilerin görevden alınması ve bununla bağlantılı olarak kooperatifl erde teftiş ve denetim konusu öncelikle genel nitelikteki KoopK ve devamında özel nitelikteki kanuni düzenleme olan TarKKoopB-Kanunu hükümleri çerçevesinde incelenecektir

Keywords

Türkiye, Kooperatif, Tarım ve Kredi Kooperatifl eri, Yönetim Kurulu, Denetim

REMOVAL OF MEMBERS OF ADMINISTRATIVE BOARD AND DIRECTORS OF COOPERATIVE AND AUDIT PROBLEM IN COOPERATIVES

Abstract

There are 84.232 cooperatives that are active in Turkey in 26 different types, with 8.109.225 companions in total. Most of the cooperatives in Turkey are in the form of housing cooperatives and agricultural cooperatives. The laws currently in force governing cooperatives are Law No. 1163 of Cooperatives, Law No. 1581 of Agricultural Credit Cooperatives and Associations, and Law No. 4572 of Agriculture Sales Cooperatives and Associations. According to Turkish Commercial Law, cooperatives are also commercial partnerships. In the Law of Cooperatives, collective and systematic rules regulating the attainment and loss of membership in the administrative board do not exist. Article 90 of Law of Cooperatives authorizes relevant ministries to terminate board memberships and remove senior executives of cooperatives, associations and their privities as a precautionary measure, when the conditions laid down in the law are realized (Art. 90/3). In this paper, removal of members of administrative board and directors, and consequently the matter of supervision and audit in cooperatives will be examined within the framework of Law of Cooperatives, and more specifically, Law of Agricultural Credit Cooperatives and Associations

Keywords

Turkey, Cooperative, Agricultural Credit Cooperatives, Administrative Board, Audit

References

• AKDAĞ GÜNEY, N.: Anonim Şirket Yönetim Kurulu, İstanbul 2012.
• BİLGİN, N. / DEMİRER, H. / İŞLEYEN, A.: Kooperatifl erde Güvenin Sonuçlarına Yönelik Bir Araştırma, C.Ü. İİBF Dergisi 2012, C. 13, Sa. 2, s. 57 vd.
• BİLGİN, N. / TANIYICI, Ş.: Türkiye’de Kooperatif ve Devlet İlişkilerinin Tarihi Gelişimi, KMU İİBF Dergisi 2008, Yıl: 10, Sa. 15, s. 136 vd.
• ÇALIŞKAN, M.: Son Kanun Değişikliği Kapsamında Kooperatif Yöneticilerinin Bakanlıkça Görevden Alınması, Mali Çözüm Dergisi, Ocak- Şubat 2011, s. 151 vd. (Ocak-Şubat)
• ÇALIŞKAN, M.: Küçük Torba Yasanın, Kooperatif Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerine Getirdiği İkinci Görev Yasağı, Mali Çözüm Dergisi, Mart-Nisan 2011, s. 129 vd.
• DERYAL, Y.: Türk Hukukunda Kooperatifl erin Hukuki Niteliği Sorunu, Prof. Dr. Oğuz İmregün Armağanı, İstanbul 1998, s. 147 vd.
• DOĞAN, B. F.: Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, B. 2., İstanbul 2011.
• EPPING, V. / HILLGRUBER, C. (der.): GG, Beck’scher Online- Kommentar, München 2014.
• ERİŞ, G.: Kooperatifl er Hukuku, 3.B., Ankara 2001.
• GÖZLER, K.: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 9. B., Bursa 2010.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı 2012-2016.
• KARAHAN, S. (der.): Şirketler Hukuku, 2. B., Konya 2013
• KIRCA, İ. / ŞEHİRALİ ÇELİK, F. H. / MANAVGAT, Ç.: Anonim Şirketler Hukuku, C. 1, Ankara 2013.
• KÖHLER, H.: “Einleitung”, Köhler, H. / Bornkamm, J. (der.), Wettbewerbsrecht, 32. Aufl ., München 2014.
• PINAR, H.: Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketler Hukuku Açısından Rekabet İhlâllerinden Dolayı Hukuki Sorumluluğu, BATİDER 2009, C. XXV, S. 4, s. 382 vd.
• POROY, R. / TEKİNALP, Ü. / ÇAMOĞLU, E.: Ortaklıklar ve Kooperatifl er Hukuku, 10.B., İstanbul 2010 (Ortaklıklar 2010).
• POROY, R. / TEKİNALP, Ü. / ÇAMOĞLU, E.: Ortaklıklar ve Kooperatifl er Hukuku, 13.B., İstanbul 2014 (Ortaklıklar 2014).
• PULAŞLI, H.: Şirketler Hukuku Genel Esasları, 2. B., Ankara 2013.
• TEKİNALP, Ü.: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 3. B., İstanbul 2013.
• UYSAL, H. T.: Konut Yapı Kooperatifl erinde Yolsuzluk ve Usulsüzlük, Akademi Bakış Dergisi, Temmuz-Ağustos 2012, sa. 31, s. 1 vd.
• UYSAL, H. T. / ÇETİN, C.: Konut Yapı Kooperatifl erinde Güven İlişkisi ve Yeni Bir Yaklaşım: Fonksiyonel Değişim Modeli, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 2012, C. 8, Sa. 17, s. 129 vd.