Myanmar’da İşlenen İnsanlığa Karşı Suçların Yargılanması Sorunu ve Uluslararası Ceza Mahkemesi

Year 2025, Volume: 29 Issue: 2, 619 - 662, 28.04.2025

Sercan Reçber

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1567701

Abstract

Rohingyalar, hakları en fazla ihlal edilen azınlık olarak sistematik bir şekilde ayrımcılığa ve kimliksizleştirilme politikalarına Myanmar tarafından maruz bırakılmıştır. Bu çalışma açısından odaklanılan ana dönem 2016 ve 2017 yıllarında yaşanan saldırılar ve bu saldırılar sonucunda karşılaşılan insanlığa karşı işlenen suçlardır. Bu saldırılar sonucunda Rohingyalar kitlesel bir şekilde Bangladeş’e sürülmüştür. Myanmar gibi Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’ne taraf olmayan bir devlette Statü kapsamında yer alan insanlığa karşı işlenen suçların unsurlarının Statüye taraf bir devlet olan Bangladeş’te gerçekleşmesinin, 3. Ön Yargılama Dairesi tarafından verilen kararda belirtildiği gibi Savcılığın soruşturmasına konu olabilmesi Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin işlevi ve amaçları açısından benzer olaylarda önem taşıyabilir. Bununla birlikte, Statüye taraf olmayan bir devlette işlenilmeye başlanan bu suçların soruşturulması ve yargılanması noktasında uygulamada ciddi zorluklarla karşılaşılsa da bu suçların Statüye taraf bir devlete sirayet etmesi halinde soruşturmaya ve yargılamaya konu olabilmesi Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin işlevselliğine katkı yapacaktır.

Keywords

Myanmar, Bangladeş, Rohingya, Uluslararası Ceza Mahkemesi, İnsanlığa Karşı İşlenen Suçlar

The Problem of Prosecuting Crimes Against Humanity Committed in Myanmar and the International Criminal Court

Abstract

As the minority whose rights are most violated, the Rohingya have been subjected to systematic discrimination and policies of de-identification by Myanmar. The main period of focus for this study is the attacks in 2016 and 2017 and the crimes against humanity as a result of these attacks. As a result of these attacks, Rohingyas were massively deported to Bangladesh. The fact that the elements of crimes against humanity covered by the Statute in a State not party to the Statute of the International Criminal Court, such as Myanmar, may be the subject of an investigation by the Prosecutor's Office in Bangladesh, a State party to the Statute, as stated in the decision of the 3rd Pre-Trial Chamber, may be of importance in similar cases in terms of the function and objectives of the International Criminal Court. Although serious difficulties are encountered in practice with regard to the investigation and prosecution of these crimes committed in a state that is not a party to the Statute, the fact that these crimes can be subject to investigation and prosecution if they spread to a state party to the Statute will contribute to the functionality of the International Criminal Court.

Keywords

Myanmar, Bangladesh, Rohingya, International Criminal Court, Crimes Against Humanity

References

• Aksar, Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Akhavan, Payam, “The Radically Routine Rohingya Case: Territorial Jurisdiction and the Crime of Deportation Under the ICC Statute”, Journal of International Criminal Justice, 2019, C. 17, S. 2, s. 325-346.
• Alcici, Lucas/ Pipia, Saba, “Displacement of the Rohingya Before the ICJ and the ICC: Same Conduct, Different Crimes in International Law?”, Asia Pasific Journal of International Humanitarian Law, 2021, S. 2, s. 116-142.
• Almuhana, Sharefah A, “The International Criminal Court (ICC) and the Rohingya Crisis”, Kilaw Journal, 2019, C. 7, S. 4, s. 45-87.
• Arif, Kamrul Hasan, “The Rohingya Refugees in Bangladesh: Non-refoulement and Legal Obligation under National and International Law”, International Journal on Minority and Group Rights, 2020, C. 27, s. 855-875.
• Azarkan, Ezeli, “Uluslararası Hukukta İnsanlığa Karşı Suçlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (3), 2003, s. 275-297, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/628950, Erişim Tarihi: 09.05.2024).
• Bazzar, Vahid, “Identification of Elements of the Crime against Humanity of Deportation into the Situation in Bangladesh/Myanmar”, Journal of International Criminal Law, 2022, C. 3, s. 48-53.
• Cassese, Antonio, International Criminal Law, First Published, Oxford University Press, Oxford 2003.
• Denk, Erdem, Uluslararası Örgütler Hukuku: Birleşmiş Milletler Sistemi,1. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara 2015.
• Dalar, Mehmet, “İnsanlık Suçlarının Yargılanması Sorunu”, Uluslararası İnsancıl Hukuk: Kavramlar, İlkeler ve Yeni Gelişmeler, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 2018, s. 131-159, (Editörler: Taşdemir, Fatma/ Albayrak, Gökhan).
• Durmaz, Ferhat, “Myanmar’ın Rohingya Sorunu: Kimlik ve Güvenlik Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Şiddetin Kökenleri, İşgaller, Sürgünler, Katliamlar ve Soykırımlar, Orion Kitabevi, İstanbul 2022, s. 447-475, (Editörler: Kaya, Emine Erden/ Özcan, Merve Suna).
• Gülergün, Cansu, Uluslararası Ceza Hukuku Bağlamında Hukuka Aykırı Sürgün ve Nakletme Savaş Suçu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2019.
• İslam, Tariguil, “Examing the Present Situation of Rohingya People”, Journal of Enderun, 2024, C. 8, S. 1, s. 55-74. (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3722078, Erişim Tarihi: 17.04.2024).
• Karagözoğlu, Ceren, İnsan Hakları Sözleşmelerinin Ülke Dışına Uygulanabilirliği Çerçevesinde Devletin Yetkisi ve Sorumluluğu, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2023.
• Kul, Muhammed Celal/ Bülbül, Hasan Basri, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargı Yetkisi: Bangladeş/Myanmar Sonrası Hukuki Manzara”, Public and Private International Law Bulletin, 2024, C. 44, S. 2, s. 1-29, (https://cdn.istanbul.edu.tr/file/JTA6CLJ8T5/87EDEFC0CE8B49649DBE5019FF63F60D, Erişim Tarihi: 11.03.2025)
• Kipgen, Nehginpao, “Myanmar’s Perspective on the Rohingya Crisis”, International Journal on World Peace, 2020, C. 7, S. 1, s. 43-70.
• Lee, Ronan, Myanmar’s Rohingya Genocide, İdentity, History and Hate Speech, First Edition, I.B. Tauris, Great Britain 2021.
• Leaning, Jennifer, “Enforced Displacement of Civilian Populations in War: A Potential New Element in Crimes Against Humanity”, International Criminal Law Review, 2011, C. 11, S. 3, s. 445-462.
• Leider, Jacgues P., “Forging Buddist Credentials as aTool of Legitimacy and Ethnic Identity: A Study of Arakan’s Subjection in Nineteenth - Century Burma”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, 2008, C. 51, s. 409-459.
• Morada, Noel M., “Continuing Violence and Atrocities in Rakhine since 2017: Beyond the Outrage, Failures of the International Community”, Global Responsibility to Protect, 2020, C 12, s. 64-85.
• Pérez, Juan Pablo Leon Acevodo/ Pinto, Thiago Alvez, “Disentangling Law and Religion in the Rohingya Case at the International Criminal Court”, Nordic Journal of Human Rights, 2021, C. 39, S. 4, s. 458-480.
• Proukaki, Elena Katselli, “Forced Displacement, Prevention from Returning and the Jurisdiction of the International Criminal Court”, Nordic Journal of International Law, 2022, C. 91, s. 355–389.
• Pelliconi, Andrea Maria/ Gregorio de Sironi, Francesca, “New Universal Jurisdiction case filed in Germany for crimes committed in Myanmar before and after the coup : on complemantarity, effectiviness and new hopes for old crimes”, (https://www.ejiltalk.org/new-universal-jurisdiction-case-filed-in-germany-for-crimes-committed-in-myanmar-before-and-after-the-coup-on-complementarity-effectiveness-and-new-hopes-for-old-crimes/, Erişim Tarihi:17.08.2024).
• Reçber, Kamuran, Uluslararası Hukuk, 4. Basım, Dora Yayınevi, Bursa 2020.
• Reçber, Sercan, “Hayatın Yok Yerindekiler: Mülteciler ve Sığınmacılar”, VI. Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu 2014, s. 247-268.
• Ryan, Sophie, “When Women Become the War Zone: the Use of Sexuel Violence in Myanmar’s Military Operations”, Global Responsibility to Protect, 2020, C 12, s. 37-63.
• Shaw, Malcolm Nathan, Uluslararası Hukuk, 8. Baskı, Tüba: Türkiye Bilimler Akademisi 2018, (Çevirmen: Acer, Yücel/ Kaya, İbrahim/ Demirtepe, Turgay/ Şimşek, Galip Engin).
• Şimşek, Galip Engin,“ Uluslararası Hukuk Açısından Ekonomik Yaptırımlar ve ABD’nin Tek Taraflı Yaptırımlarının Kısa Bir Değerlendirilmesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2020, C. 78, S. 4, s. 2049-2078. (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1573697, Erişim Tarihi: 16.05.2024).
• Tekamura, Hitomi, The Rohingya Crisis and the International Criminal Court, Springer, Singapore 2023.
• Trihartono, Agus, “Myanmar’s Worsening Rohingya Crisis: A Call For Resaponsibility to Protect and Asean’s Response”, Sustainable Future For Human Security: Society, Cities and Governance, Springer, Singopore 2018 s.3-15, ( Editör: Mclellan, Benjamin).
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/ Önok, Rıfat Murat, Uluslararası Ceza Hukuku, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• Uraz, Onur, “Uluslararası Adalet Divanı’nın Gambiya- Myanmar Davasında Soykırım Suçunun Tespiti Bakımından Karşılaşacağı Dört Temel Hukuki Soruna Dair Bir Değerlendirme”, Uluslararası Suçlar ve Tarih/ International Crimes and History, 2021, C. 22, s. 29-73,(https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2082973, Erişim Tarihi: 21.03.2024).
• Vagias, Michail, The Territorial Jurisdiction of the International Criminal Court, First Published, Cambridge University Press, Cambridge 2014.
• Wheeler, Caleb H, “Human Rights Enforcement at the Borders: International Criminal Court Jurisdiction over the Rohingya Situation”, Journal of International Criminal Justice, 2019, C. 17, s. 609-631.
• Zenginkuzucu, Dikran M, “Myanmar, Uluslararası Suçlar ve Uluslararası Toplum: Kendisine Karşı İşlenen Ağır Suçlarda Uluslararası Toplumun Cevabı”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2021, C. 18, S. 69, s. 49-70. ( https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1693720, Erişim Tarihi: 16.04.2024).