İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE SORUNLARI İLE İLGİLİ KAVRAMLARA YÖNELİK ALGILARININ BELİRLENMESİ

Year 2019, , 732 - 744, 11.10.2019

Elif Atabek-yiğit , Fatime Balkan-kıyıcı , Melike Yavuz-topaloğlu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-455005

Cited By: 7

Abstract

Bu çalışma ile ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin çevre ile ilgili
kavramlara yönelik algılarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma bir devlet
okulunda öğrenim görmekte olan 69 ilkokul öğrencisi (35 kız 34 erkek) ile
yürütülmüştür. Çalışma tarama modelinde olup betimsel bir çalışmadır. Bu
çalışmada verilerin toplanması sürecinde Kelime İlişkilendirme Testi (KİT)
kullanılmıştır. KİT oluşturulurken çevre ile ilgili olarak “çevre”, “hava
kirliliği”, “su kirliliği”, “toprak kirliliği”, “gürültü kirliliği”, “atık” ve
“geri dönüşüm” kavramları anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin
her bir anahtar kelimeye verdikleri cevaplar listelenmiş ve bu cevapların
sıklıkları ve anahtar kelimelerin ilişkililik katsayıları belirlenmiştir. Çalışmanın
sonuçlarına göre öğrencilerin çevre kavramını çoğunlukla ağaç, doğa ve çiçekle
ilişkilendirdikleri görülmektedir.  Su
kirliliği kavramını kirlenme, çöp ve atık ile; hava kirliliği kavramını duman,
gaz ve fabrika ile;  toprak kirliliği
kavramını, çöp, çimen ve toprak ile; gürültü kirliliği kavramını ses, müzik ve
bağırış/bağırma kavramı ile ilişkilendirdikleri görülmektedir.  Öğrencilerin geri dönüşüm kavramını çöp, kağıt
ve cam ile ilişkilendirildiği görülürken; atık kavramını çöp, kağıt ve pil
kavramı ile ilişkilendirdikleri görülmektedir. 
Öğrencilerin tüm anahtar kelimelere verdikleri ortak cevap kelime olarak
insan dikkat çekmektedir. Ayrıca öğrencilerin verilen anahtar kelimeler
arasında en çok “geri dönüşüm” ve “atık” ilişkisini kurabildikleri ve “gürültü
kirliliği”ni ise diğer anahtar kelimeler ile en az ilişkilendirebildikleri
sonucuna ulaşılmıştır. 

Keywords

Çevre, ilkokul öğrencisi, kelime ilişkilendirme testi, çevre kirliliği

References

• Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Yılmaz, A. (2006). “A statistical analysis of childrens’ environmental knowledge and attitudes in Turkey”, International Research in Geographical and Enviroenmental Education, 15 (3), 210-223.
• Aslan, O., Uluçınar Sağır, S. ve Cansaran, A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi”, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283-295.
• Atabek-Yiğit, E. (2016). Investigating cognitive structures in some basic chemistry concepts via word association test, İlköğretim Online, 15(4), 1385-1398.
• Atabek-Yiğit, E., Balkan-Kıyıcı, F. ve Yavuz, M. (2014). “Öğretmen adaylarının gelecekteki çevre algıları ve yaşanabilir bir çevre için yapılabileceklerle ilgili görüşleri”, VI. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 5-8 Haziran 2014, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1273-1279
• Aydın, F. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre sorunları ve çevre eğitimi hakkındaki görüşleri (Gazi üniversitesi örneği), International Online Journal of Science Education, 2 (3), 818-839.
• Bahar, M., Johnstone, A.H. ve Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3),134-141.
• Balkan-Kıyıcı, F., Atabek-Yiğit, E. ve Darçın, S. (2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 17-27. Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-74.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (2), 136-154.
• Erdoğan, M. (2009). Fifth grade students’ environmental literacy and the factors affecting students’ environmentally responsible behaviours, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Genç, M. ve Akıllı, M. (2016). Modelling the relationships between subdimensions of environmental literacy, Applied Environmental Education and Communication, 15(1), 58-74.
• Genç, M., Genç, T., Ergenç, M. ve Erkuz, N. (2016). Environmental problem perception of 6th grade students, World Journal of Environmental Reearch, 6(1), 14-24.
• İstanbullu, R.A. (2008). Investigation of environmental literacy of sixth grades at a private school. Unpublished Master Thesis, ODTÜ, Ankara.
• Kaya, E., Akıllı, M. ve Sezek, F. (2009). Lise öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının cinsiyet açısından incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 43-54.
• Kışoğlu, M, Gürbüz, H , Sülün, A, Alaş, A ,Erkol, M. (2010). Environmental literacy and evaluation of studies conducted on environmental literacy in Turkey. International Online Journal Of Educational Sciences, 2 (3), 772-791
• Nakiboğlu, C. (2008). Using word associations for assessing non major science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction: in the case of atomic structure, Chemistry Education Research and Practice, 9, 309-322.
• Özmen, H. ve Özdemir, S. (2016). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik düşüncelerinin tespiti, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1691-1712.
• Ökesli, T.F. (2008). Relationship between primary school students’ environmental literacy and selected variables in Bodrum. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara.
• Özata-Yücel, E. ve Özkan, M. (2014). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre algılarının kelime ilişkilendirme aracılığıyla belirlenmesi, e-International Journal of Educational Research, 5(4), 41-56.
• Özatlı, N.S. ve Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 9-26.
• Özbey, Ö.F. ve Şama, E. (2017). 2012-2016 arasındaki yıllarda çevre eğitimi kapsamında yayımlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 212-226.
• Pınar, E. ve Yakışan, M. (2017). “İlkokul Öğrencilerinin Çevre Kavramları ile İlgili Çizimlerinin Analizi’, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, USOS 2016 Özel Sayısı, 97-113.
• Roth, C.E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. http://www.eric.ed.gov
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2010). Student teachers’ attitudes towards environmental problems and their level of environmental knowledge, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39 (3), 129-141.
• Tanrıöğen, A., (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık: Ankara.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.
• Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine göre çevre sorunları: Nitel bir çalışma, Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 416-439.
• Yardımcı, E. ve Bağcı Kılıç, G. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları, İlköğretim Online, 9(3), 1122-1136.