Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına empati becerisi ve farklılıklara saygılı olma değerinin kazandırılmasında storyline yönteminin etkisi

Year 2017, Volume: 17 Issue: 4, 1794 - 1819, 08.12.2017

İsmail Hakkı Çatlak Emine Özlem Yiğit

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-360122

Cited By: 4

Abstract

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarına çokkültürlülük
bağlamında empati becerisinin ve farklılıklara saygılı olma değerinin
kazandırılmasında Storyline Yöntemi’nin etkisinin incelenmesidir. Deneysel
olarak yapılan bu araştırma, 2015–2016
eğitim-öğretim yılı güz döneminde Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal
Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan 3.sınıf öğretmen
adaylarından değerler eğitimi dersini seçmeli olarak alan 20 öğrenci üzerinde
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Dökmen (1988) tarafından geliştirilen Empati
Becerileri Ölçeği B-Formu (EBÖ) ile Öksüz ve Demir (2012) tarafından
geliştirilen Farklılıklara Saygı Ölçeği ön test-son test olarak uygulanmıştır. Bu
kapsamda elde edilen veriler SPSS. 20 paket programı kullanılarak Man Whitney U
testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testtlerine tabi tutulmuştur.

Keywords

Farklılıklara Saygı Değeri, Empati Becerisi, Storyline Yöntemi

References

• Açıkalın, M. (2010). Sosyal bilgiler eğitiminde yeni yaklaşımlar: çokkültürlü ve küresel eğitim. İlköğretim Online, 9(3), 1226-1237.
• Ağırdağ, O., Merry, M.S. ve Houtte, M. V. (2016). Teachers’ understanding of multicultural education and the correlates of multicultural content integration in flanders. Education and Urban Society, 48(6) 556–582, DOI: 10.1177/0013124514536610.
• Akova, S. ve Demirkıran, C. (2016). Batı Balkanlar’da etnik çeşitlilik ve birlikte yaşam kültürü üzerine... Elveda Rumeli dizisi örneği... 10.08.2016 Tarihinde https://www.academia.edu/3617834/Batı_Balkanlar_da_Etnik_Çeşitlilik_ve_Birlikte_Yaşam_Kültürü_Üzerine..._Elveda_Rumeli_Dizisi_Örneği. Sitesinden alınmıştır.
• APA. (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. 15.07.2016 Tarihinde http://www.apa.org/pi/oema/resources/policy/multicultural-guidelines.aspx sitesinden alınmıştır.
• Balcı, F. A. ve Yanpar-Yelken, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 14 (1), 195-213.
• Banks, J. A. (Ed.). ve Banks, C. A. M. (Ass. Ed.). (2003). Handbook of research on multicultural education (2. Baskı). New York: John Wiley and Sons Ltd.
• Banks, J. A. ve Banks, C. A. M. (Eds.). (2007). Multicultural education: Issues and perspectives (6. Baskı). New York: John Wiley and Sons Ltd.
• Banks, J. A. (Ed.) (2010). The routledge international companion to multicultural education. London: Taylor & Francis Ltd.
• Banks, J. A. (2010). Multicultural education: characteristics and goals in multicultural education. (7.Bakı). United States of America JohnWiley & Sons.
• J. A. Banks & C. A. M. Banks (Eds.). (2001). Multicultural education: issues and perspectives (4. Baskı). John Wiley.
• Banks, J. A. (2013). An introduction to multicultural education (5. Baskı). Old Tappan: Pearson Education (US).
• Canatan, K. (2009). Avrupa toplumlarında çokkültürcülük: Sosyolojik bir yaklaşım. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 80-97.
• Bacak, S. (2008). İlkögretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde öykü tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin akademik başarı ve yaratıcılıklarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Baş, N. (2011). Hikaye Temelli Eğitim Pogramının 60-72 Aylık Çocukların Sorumluluk ve İşbirliği Becerilerinin Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009). Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim Education and Science, 34 (152), 30-43.
• Başbay, A. ve Kağnıcı, D. Y. (2011). Çokkültürlü yeterlik algıları ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 36 (161), 199-212.
• Cırık İ. (2008). Çokkültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.
• Contreras, F. (2011). Achieving equity for latino students: expanding the pathway to higher education through public policy. Multicultural education series. New York: Teachers College Press.
• Coşkun, M. (2013). Matematik kavramları öğretiminde öyküleştirme yönteminin tutuma ve başarıya etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Damgacı, F. ve Aydın, H. (2013). Akademisyenlerin çokkültürlü eğitim tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (45), 325-341.
• Deveci, H. ve Çengelci-Köse, T. (2014). Değer eğitiminde güncel olaylar ile belirli gün ve haftalardan yararlanma, 191-210. Turan, R. ve Ulusoy, K. (Eds.) Farklı yönleri ile değerler eğitimi (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Doytcheva, M. (2009). Çokkültürlülük. (T. Akıncılar Onmuş, Çev.) İletişim Yayınevi, İstanbul.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile gerçekleştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1-2), 155-190.
• Eğinli, T. A. ve Işık, Ş. (2012). Akdeniz’de çokkültürlülüğün yükselen sesi: Antakya medeniyetler korosu. Çağdas Yerel Yönetimler, 21 (2), 49-67.
• Eren, S. (2015). Öyküleştirme yöntemine dayalı eğitimin beş yaş çocuklarında farklılıklara saygı kazanımına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fine, M., Jacobowitz, T. ve Michelli, N. (2015). Teacher education, in exclusion, and the implicit ideology of separate but equal: an invitation to a dialogue. Education, Citizenship and Social Justice, 10 (2) 168–183, DOI: 10.1177/1746197915583935.
• Gorski, P. C., & Swalwell, K. (2015). Equity literacy for all. Educational Leadership, 72 (6), 34-40.
• Günay, R., Kaya, Y. ve Aydın, H. (2014). Çokkültürlü eğitim yaklaşımının etkililik düzeyi: Bir meta-analiz çalışması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (4), 145-166.
• Haber Aktüel. (2013). Türkiye'de kaç yüz bin engelli var dersiniz? 06.08.2016 Tarihinde http://www.haberaktuel.com/sahin-tespit-edilmis-1-milyon-583-bin-218-engelli-vatandasimiz-var-haberi-760647.html adresinden alınmıştır.
• Iseminger, S. (2016). Multicultural education in theological education. Multicultural Perspectives, 18 (3), 174-179, DOI: 10.1080/15210960.2016.1191293.
• Jones, D. (1999) The definition of diversity. Journal of Library Administration, 27 (1-2), 5-15, DOI: 10.1300/J111v27n01_02.
• Kapıkıran-Acun, N. (2011). Kişiler arası ilişkiler ve iletişimde empati, 123-150. Kaya, A. (Ed.). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim,(2.basım). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Keskin, Y. ve Yaman, E. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler programı ve ders kitaplarında yeni bir paradigma: çokkültürlü eğitim. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (2), 933-960.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmaları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Edge Akademi.
• KONDA. (2016). Toplumsal yapı araştırması, biz kimiz. 15.06.2016 Tarihinde http://www.konda.com.tr/tr/raporlar/2011_06_KONDA_Kurt_Meselesinde_Algi_ve_Beklentiler.pdf sitesinden alınmıştır.
• Kylimka, W. (1998). Çokkültürlü yurttaşlık - azınlık hakların liberal teorisi ( A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lobb, P.M. (2012). Making multicultural education personal. Multicultural Perspectives, 14 (4), 229-233, DOI: 10.1080/15210960.2012.725336.
• MEB, (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB, (2008). Öğretmen yeterlikleri kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 93-101.
• Mitchell-Barrett, R. (2010). An analysis of the Storyline method in primary school; Its theoretical underpinnings and its impact on pupils' intrinsic motivation. Durham theses, Durham University, Durham.
• Nadine, D. (2012). Rethinking multicultural education for the next generation: The new empathy and social justice. Abingdon: Routledge, Taylor & Francis Group
• NCATE, (2008). Professional Standards Accreditation of Teacher Preparation Institutions. Washington: NCATE
• Nieto, S. ve Bode, P. (2011). Affirming diversity: the sociopolitical context of multicultural education (6.baskı). Harlow, Essex: Pearson.
• Öksüz, Y. ve Güven, E. (2012). Farklılıklara saygı ölçeği (fsö) : geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 5 (5), 457-473.
• Özden, G. (2012). İlköğretim 5. Sınıf “canlılar dünyasını gezelim, tanıyalım” ünitesinde kullanılan öyküleştirme yönteminin öğrencilerin başarı ve kavramsal öğrenmelerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özen, Y. (2013). Ulus-kimlikten gökkuşağı toplumuna “ulus kimliğin yitimi bireyi psikonevrotizmaya götürür mü?” (Sosyal psikolojik bir yaklaşım). Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 2 (4), 48-61.
• Özensel, E. (2012). Çokkültürlülük uygulaması olarak Kanada çokkültürlülüğü. Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) 7 (1), 55-70.
• Özkazanç, A. (2001). “Eğitim ve çokkültürcülük: Amerikan üniversitelerinde ırk ve kültür savaşları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 55 (4), 112–141.
• Perez, W. (2011). Multicultural education series. New York: Teachers College Press.
• Polat, S. (2009). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik kişilik özellikleri. International Online Journal of Educational Sciences, 1 (1), 154-164.
• Rogers , C. A. ve Rios F. A. (2011). Understanding multicultural education : equity for all students. Lanham: Rowman & Lıttlefıeld.
• Salgur, S.A. ve Gürsoy, A. (2015). Multıcultural education and teacher's characteristics. Euromentor journal, 6 (3), 7-17.
• Schultz, F. (Ed.). (1999). Multicultural education. Guilford, Conn. : Dushkin Publishing Group.
• Sözer, E. (2016). Sosyal bilgiler programının amaçları, ilkeleri ve temel özellikleri. 12.08.2016 tarihinde http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/2295/unite02.pdf adresinden alınmıştır.
• Tay, B. ve Ünlü, İ. (2014). İlkokul yurt bilgisi, toplum ve ülke incelemeleri ve sosyal bilgiler dersleri öğretim programlarında değer ve değerler eğitimi, 287-322. Turan, R. ve Ulusoy, K. (Ed.) Farklı yönleri ile değerler eğitimi (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tepetaş, G. Ş. (2011). 6 yaş çocuklarının temel kavram bilgi düzeylerini desteklemeye yönelik öyküleştirme yöntemine dayalı bir eğitim uygulaması. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TÜİK.(2015).29.07.2016Tarihinde http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden alınmıştır.
• Spiecker, B. ve Steutel, J. (2001). “Multiculturalism, pillarization and liberal civic education in the Netherlands. International Journal of Educational Research, 35, 293-304.
• Şahin-Yüksel, F. (2009). İletişim becerilerine genel bir bakış, 35-68. Kaya, A. (Ed.), Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Yayınları.
• Şensoy, Ö. ve DiAngelo, R. (2011). Is everyone really equal? An introduction to key concepts in social justice education. Multicultural education series. New York: Teachers College Press.
• TDK.12.08.2016Tarihindehttp://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.57ad7edb37c437.49504603 sitesinden alınmıştır.
• Watkins, M., Lean, G. ve Noble, G. (2016) Multicultural education: the state of play from an Australian perspective. Race Ethnicity and Education, 19 (1), 46-66, DOI:10.1080/13613324.2015.1013929.
• Ünal, F., 2007. “Çocuklarda empatinin gelişimi: Empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi”, Millî Egitim Dergisi, 176, 134-148.
• Ünal, L. I. (2010). Çokkültürlülüğü hak temelinde anla(mlandır)mak: Eğitimde çokkültürlülük için bir çerçeve. Uluslararası Katılımlı Ana Dili Sempozyumu 2 Bildiriler Kitabı. Eğitim-Sen Yayınları, Ankara
• Yazar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yazıcı, S., Başol, G., Toprak, G.(2009).Öğretmenlerin çok kültürlü eğitim tutumları: Bir geçerlik ve güvenirlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 317: 229-242.
• Yıldırım, G. (2007). İlköğretim düzeyinde bir karakter eğitimi programı model önerisi ve uygulanabilirliği. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, K. (2009). Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomonological approach. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.
• Yiğit, E.Ö. (2007). Öyküleştirme yönteminin 6. Sınıf sosyal bilgiler programı ülkemizin kaynakları ünitesindeki öğrenci başarısı üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.