Research Article
BibTex RIS Cite

Ortaokul Öğrencilerinin Türkçe Dersine Yönelik Tutumlarını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 25 Issue: 1, 250 - 282
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1435530

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin öğrenme stilleri, üst bilişsel farkındalık düzeyi ile çeşitli değişkenlerin öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarını yordama düzeyini belirlemek ve öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarına ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymaktır. Karma yöntem kullanılan bu araştırmada sıralı açıklayıcı desen benimsenmiştir. Çalışmanın nicel boyutunda tarama modeli, nitel boyutunda da durum çalışması modeli kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutunun örneklemini 2021-2022 eğitim öğretim yılında Sivas ili Merkez ilçesindeki resmi ortaokulların 6, 7 ve 8. sınıflarında öğrenim gören 668 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel boyutunun çalışma grubunu, nicel verilerin toplandığı ortaokullarda öğrencilerin derslerine giren 25 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak “Kolb Öğrenme Stilleri Envanteri III” Gencel (2006), “Çocuklar için Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği - B” (Karakelle & Saraç, 2007) ve “Türkçe Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” (Topçuoğlu-Ünal & Köse, 2014) kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler, SPSS 26 paket programı kullanılarak analiz edilerek, doğrusal çoklu hiyerarşik regresyon analizi ile değişkenlerin Türkçe dersine yönelik tutumu yordama gücü incelenmiştir. Öğretmenlerle yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen nitel veriler ise NVivo 10 programı kullanılarak içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda; Türkçe Dersine Yönelik İlgi ve Sevgi (TDYİS), Türkçe Dersine İlişkin Olumsuz Tutumlar (TDİOT), Türkçe Dersine Yönelik Etkinlikler (TDYE) alt boyutlarında ve Türkçe Dersine Yönelik Tutum (TDYT) ölçeğinin tamamında en önemli yordayıcının Öğrenme Stilleri olduğu görülmüştür. Araştırmanın nitel boyutunda öğretmen görüşlerine göre öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarının olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

References

  • Akalın, S. ve Kuyumcu Vardar, A. (2020). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin dil bilgisi kazanım düzeyleri ile Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 8(2), 1-16. https://doi.org/10.47215/aji.733820
  • Akçam, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin iletişim becerileri ve Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akgün, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından chaid analizi ile incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akkoyunlu, B. (1995). Bilgi teknolojilerinin okullarda kullanımı ve öğretmenlerin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 105-109.
  • Arslan, A., Şahin, A., Şahin, E. ve Akçay, A. (2011). Yaratıcı drama yönteminin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi tutumlarına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 234-247.
  • Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki. [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Azizoğlu, N. ve Çetin, G. (2009). 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri, fen dersine yönelik tutumları ve motivasyonları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 171-182.
  • Bağcı, H. ve İpekci, İ. E. (2016). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 405-422.
  • Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
  • Barutçu-Yıldırım, F. ve Demir, A. (2017). Kendini engellemenin yordayıcıları olarak öz saygı, öz anlayış ve akademik özyeterlilik. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 676-701.
  • Baş, G. ve Şahin, C. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 555-572.
  • Bedir, G. ve Çaycı, D. (2017). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ile ders çalışma yöntemlerinin incelenmesi. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 67-81.
  • Belet, Ş. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
  • Bıyıklı, C. (2014). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları ve akademik benlik kavramları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 231-254.
  • Biçer, N. ve Duruhan, E. (2014). Ortaokul öğrencilerinin öğrenme stilleri ile okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 44(204), 199-213.
  • Bloom, B. S. (1968). Learning for mastery. Evaluation Comment, 1(2), 1-11. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED053419.pdf
  • Boydak, H. A. (2020). Öğrenme stilleri. Beyaz Yayınları.
  • Bölükbaş, F. (2010). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının başarı-cinsiyet-ailenin eğitim düzeyi bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik), 5(3), 905-918.
  • Brannen, J. (2005). Mixed Methods Research: A discussion paper, ESRC National Centre for Research Methods NCRM Methods Review Papers. Available at: http://eprints.ncrm.ac.uk/89/1/MethodsReviewPaperNCRM- 005.pdf
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler. Pegem A Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Şirin, K. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, E. ve Topçuoğlu, F. (2018). Eğitim bilişim ağı kullanımının (EBA) ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(1), 61-68.
  • Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi. Kibele Yayınları
  • Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Sage.
  • Creswell, J. W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş. Pegem Akademi.
  • Çalgıcı, G. ve Ogan-Bekiroğlu, F. (2021). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıkları ile öğrenme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 8(1), 182-194. DOI: 10.21666/muefd.784249
  • Çalışkan, M. (2010). Öğrenme stratejileri öğretiminin yürütücü biliş bilgisine, yürütücü biliş becerilerini kullanmaya ve başarıya etkisi. [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Çerçi, A. (2005). Türkçe öğretiminde öğrenmeyi öğrenme stratejilerinin öğrencilerin anlama düzeylerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi].
  • Çınar, A. (2016). On birinci sınıf öğrencilerinin tanzimat dönemi Türk edebiyatına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Çörek, D. (2006). İşbirlikli öğrenmenin Türkçe dersine ilişkin başarı ve derse yöenlik tutum üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Deieso, D., & Fraser, B. J. (2018). Learning environment, attitudes and anxiety across the transition from primary to secondary school mathematics. Learning Environments Research, 22, 133-152.
  • Demir, C. ve Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177- 192.
  • Deniz, S. ve Tuna, S. (2006). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları: Köyceğiz örneklemi. Milli Eğitim Dergisi, 34(170), 339-350.
  • Dinçer, G. (2018). Kolb öğrenme stiline dayalı öğretim uygulamasının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin matematik dersi erişilerine ve tutumuna etkisi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
  • Dursun, H. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Dursun, H. ve Özenç, E. G. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki (Kayseri ili örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 144-159.
  • Er, Z. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programında yer alan tahmin becerisine ilişkin öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Erdem, A., R. ve Gözüküçük, M. (2013). İlköğretim 3. 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin türkçe dersine yönelik motivasyonları ve tutumları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 2013, 13-24.
  • Felder, R. M., & Silverman, L. K. (1988). Learning and teaching styles in engineering education. Engineering Education, 78(7), 674-681.
  • Gelen, İ. (2003). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum, okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi. [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Gencel, İ. E. (2006). Öğrenme stilleri, deneyimsel öğrenme kuramına dayalı eğitim, tutum ve sosyal bilgiler program hedeflerine erişi düzeyi. [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.).Pearson.
  • Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem A Akademi.
  • Güney, A. (2014). Yeni çalışma paradigmaları ve tutum. Beta.
  • Gür, T., Dilci, T., Şener, H. ve Yıldırım, T. (2013). 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarına bazı değişkenlerin etkileri. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(1), 118-134.
  • Güven, M. (2004). Öğrenme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Güven, M. ve Kürüm, D. (2006). Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi. 6(1), 75-90.
  • Habók, A., & Magyar, A. (2018). The effect of language learning strategies on proficiency, attitudes and school achievement. Frontiers in Psychology, 8(2358), 1-8.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis: Pearson Education Limited.
  • İbrahimağaoğlu-Balcı, F. (2019). Örnek olay yönteminin okuduğunu anlama becerisine ve Türkçe dersine yönelik tutuma etkisi. [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
  • Kaplan, M. (2005). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
  • Karademir, E. ve Tezel, Ö. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stillerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 129-145.
  • Karakelle, S. ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üst bilişsel farkındalık ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 87-103.
  • Karakuş, M. ve Baykal, T. (2019). Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerileri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. International Journal of Active Learning, 4(2), 75-88.
  • Karakuş Tayşi, E. (2019). Bilgisayar destekli materyal kullanımının öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 256-272.
  • Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, A. İ., Arslantaş, H. İ. ve Şimşek, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine karşı tutumlarının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 376-387.
  • Kaya, A., Balay, R. ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences [Online], 9(2), 1229- 1259.
  • Kayretli, R. (2014). Eğitimde ezber yönteminin yeri yönetici ve öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Kılıç, A. G. E. (2002). Baskın öğrenme stilinin öğrenme etkinlikleri tercihi ve akademik başarıya etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 1-15.
  • Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-6.
  • Koç, H. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin matematik odaklı akademik risk alma davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Krathwohl, D. R., Bloom, B. S. & Masia, B. B. (1964). Taxonomy of Educational Objectives, Longmans. http://daneshnamehicsa.ir/userfiles/file/Resources/10)%20History/Intro- Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives,%20Handbook%202,%20Affective%20Domain.pdf
  • Lovelace, M. K. (2005). Meta-analysis of experimental research based on the Dunn and Dunn model. The Journal of Educational Research, 98(3), 176-183.
  • Maden, S. ve Durukan, E. (2010). İstasyon tekniğinin yaratıcı yazma becerisi kazandırmaya ve derse karşı tutuma etkisi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (28), 299-312.
  • Mercan, M. (2017). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Okur, A. ve Özsoy, Y. (2013). Üstün zekâlı öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın bilsem örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 254-264.
  • Özgen, K. ve Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğrenme stillerine göre etkinliklere yönelik tercih ve görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 325-338.
  • Özipek, K. (2019). Padlet uygulamasının öğrencilerin akademik başarıları ile teknolojiye ve Türkçe dersine karşı tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740.
  • Öztürk, A. (2009). Fizik problemlerini çözmede yüksek ve düşük başarılı fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fizik problem çözme süreçlerinin bilişsel farkındalık açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Ruffell, M., Mason, J., & Allen, B. (1998). Studying attitude to mathematics. Educational Studies in Mathematics, 35(1), 1-18.
  • Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8 sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
  • Savaş, S. (2014). İlköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde mizah kullanımının derse yönelik öğrenci tutumuna etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 73-88.
  • Seçkin-Kapucu, M. ve Öksüz, R. (2015). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 6(12), 5-28.
  • Şeref, İ. ve Varışoğlu, B. (2015). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi ödevleri hakkında görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 93-105.
  • Tezel, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin öğrenme stillerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 43, 1-20.
  • Topçuoğlu-Ünal, F. ve Köse, M. (2014). Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Bir geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 233-249.
  • Türkben, T. ve Gündeğer, C. (2021). Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 871-888.
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim arastırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir arastırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
  • Uçgun, D. (2013). Türkçe öğretmenlerinin öğrencileri motive etme düzeyleri ile ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 449-460.
  • Weng, F., Ho, H. J., Yang, R. J., & Weng, C. H. (2018). The influence of learning style on learning attitude with multimedia teaching materials. Eurasia journal of mathematics, science and technology education, 15(1),1-9.
  • Yakıcı, A., Yücel, M., Doğan, M. ve Yelok V. S. (2012). Yazılı anlatım. Yargı Yayınevi.
  • Yeşil, Ö. ve Aydın, N. (2022). İstanbul’da ortaokul öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri bakımından öğrenme stilleri. İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 129-138.
  • Yeşilyurt, E. (2019). Öğrenme stili modelleri: teorik temelleri bağlamında kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 2169-2226.
  • Yıldız, H. (2012). Üst biliş stratejilerinin öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalıklarına ve öz yeterliklerine etkisi. [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Yılmaz, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin görsel sanatlar dersine yönelik tutumları ile üstbilişsel farkındalıkları arasındaki ilişkininin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Zorbaz, K. Z. ve Habeş, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1737-1756.

Examination of Variables Predicting Middle School Students' Attitudes Towards Turkish Lesson

Year 2025, Volume: 25 Issue: 1, 250 - 282
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1435530

Abstract

The objective of this study is to ascertain whether a multitude of variables encompassing middle school students' learning styles, levels of metacognitive awareness, and some variables serve as predictors of students' attitudes toward Turkish lesson. Additionally, the study aims to elucidate the perspectives of Turkish language instructors regarding students' attitude toward Turkish lesson. In this mixed method study, sequential explanatory design was adopted. The quantitative facet of the study adopts a survey model, while the qualitative aspect employs a case study model. The quantitative dimension of the research comprises a sample of 668 secondary school students in Sivas during the 2021-2022 academic year, selected through cluster sampling. The qualitative component of the study encompasses 25 Turkish language teachers. “Kolb Learning Styles Inventory III” (Gencel, 2006), “Metacognitive Awareness Scale for Children - B” (Karakelle & Saraç, 2007), and "Attitude Scale Towards Turkish Course" (Topçuoğlu-Ünal & Köse (2014) were used as data collection tools in the quantitative dimension. The qualitative data were gathered utilizing a meticulously devised interview form crafted by the researcher. The quantitative data underwent analysis employing the SPSS 26 software package. Subsequently, the predictive capacity of the variables concerning the attitude towards the Turkish course was scrutinized through linear multiple hierarchical regression analysis. The qualitative data were analyzed using the content analysis method facilitated by the NVivo 10 software program. As a result of the study it was observed that among the sub-dimensions of Interest, and Affection Towards Turkish Language Lesson, Negative Attitudes Towards Turkish Language Lesson, and Activities Related to Turkish Language Lesson, as well as the entirety of the Attitude Towards Turkish Language Lesson scale, the most significant predictor was identified to be Learning Styles. In the qualitative aspect of the study, it was discerned from teacher viewpoints that students manifest favorable attitude towards Turkish language instruction.

References

  • Akalın, S. ve Kuyumcu Vardar, A. (2020). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin dil bilgisi kazanım düzeyleri ile Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 8(2), 1-16. https://doi.org/10.47215/aji.733820
  • Akçam, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin iletişim becerileri ve Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akgün, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından chaid analizi ile incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akkoyunlu, B. (1995). Bilgi teknolojilerinin okullarda kullanımı ve öğretmenlerin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 105-109.
  • Arslan, A., Şahin, A., Şahin, E. ve Akçay, A. (2011). Yaratıcı drama yönteminin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi tutumlarına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 234-247.
  • Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki. [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Azizoğlu, N. ve Çetin, G. (2009). 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri, fen dersine yönelik tutumları ve motivasyonları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 171-182.
  • Bağcı, H. ve İpekci, İ. E. (2016). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 405-422.
  • Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
  • Barutçu-Yıldırım, F. ve Demir, A. (2017). Kendini engellemenin yordayıcıları olarak öz saygı, öz anlayış ve akademik özyeterlilik. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 676-701.
  • Baş, G. ve Şahin, C. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 555-572.
  • Bedir, G. ve Çaycı, D. (2017). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ile ders çalışma yöntemlerinin incelenmesi. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 67-81.
  • Belet, Ş. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
  • Bıyıklı, C. (2014). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları ve akademik benlik kavramları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 231-254.
  • Biçer, N. ve Duruhan, E. (2014). Ortaokul öğrencilerinin öğrenme stilleri ile okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 44(204), 199-213.
  • Bloom, B. S. (1968). Learning for mastery. Evaluation Comment, 1(2), 1-11. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED053419.pdf
  • Boydak, H. A. (2020). Öğrenme stilleri. Beyaz Yayınları.
  • Bölükbaş, F. (2010). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının başarı-cinsiyet-ailenin eğitim düzeyi bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik), 5(3), 905-918.
  • Brannen, J. (2005). Mixed Methods Research: A discussion paper, ESRC National Centre for Research Methods NCRM Methods Review Papers. Available at: http://eprints.ncrm.ac.uk/89/1/MethodsReviewPaperNCRM- 005.pdf
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler. Pegem A Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Şirin, K. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, E. ve Topçuoğlu, F. (2018). Eğitim bilişim ağı kullanımının (EBA) ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(1), 61-68.
  • Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi. Kibele Yayınları
  • Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Sage.
  • Creswell, J. W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş. Pegem Akademi.
  • Çalgıcı, G. ve Ogan-Bekiroğlu, F. (2021). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıkları ile öğrenme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 8(1), 182-194. DOI: 10.21666/muefd.784249
  • Çalışkan, M. (2010). Öğrenme stratejileri öğretiminin yürütücü biliş bilgisine, yürütücü biliş becerilerini kullanmaya ve başarıya etkisi. [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Çerçi, A. (2005). Türkçe öğretiminde öğrenmeyi öğrenme stratejilerinin öğrencilerin anlama düzeylerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi].
  • Çınar, A. (2016). On birinci sınıf öğrencilerinin tanzimat dönemi Türk edebiyatına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Çörek, D. (2006). İşbirlikli öğrenmenin Türkçe dersine ilişkin başarı ve derse yöenlik tutum üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Deieso, D., & Fraser, B. J. (2018). Learning environment, attitudes and anxiety across the transition from primary to secondary school mathematics. Learning Environments Research, 22, 133-152.
  • Demir, C. ve Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177- 192.
  • Deniz, S. ve Tuna, S. (2006). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları: Köyceğiz örneklemi. Milli Eğitim Dergisi, 34(170), 339-350.
  • Dinçer, G. (2018). Kolb öğrenme stiline dayalı öğretim uygulamasının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin matematik dersi erişilerine ve tutumuna etkisi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
  • Dursun, H. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Dursun, H. ve Özenç, E. G. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki (Kayseri ili örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 144-159.
  • Er, Z. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf matematik dersi öğretim programında yer alan tahmin becerisine ilişkin öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Erdem, A., R. ve Gözüküçük, M. (2013). İlköğretim 3. 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin türkçe dersine yönelik motivasyonları ve tutumları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 2013, 13-24.
  • Felder, R. M., & Silverman, L. K. (1988). Learning and teaching styles in engineering education. Engineering Education, 78(7), 674-681.
  • Gelen, İ. (2003). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum, okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi. [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Gencel, İ. E. (2006). Öğrenme stilleri, deneyimsel öğrenme kuramına dayalı eğitim, tutum ve sosyal bilgiler program hedeflerine erişi düzeyi. [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.).Pearson.
  • Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem A Akademi.
  • Güney, A. (2014). Yeni çalışma paradigmaları ve tutum. Beta.
  • Gür, T., Dilci, T., Şener, H. ve Yıldırım, T. (2013). 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarına bazı değişkenlerin etkileri. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(1), 118-134.
  • Güven, M. (2004). Öğrenme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Güven, M. ve Kürüm, D. (2006). Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi. 6(1), 75-90.
  • Habók, A., & Magyar, A. (2018). The effect of language learning strategies on proficiency, attitudes and school achievement. Frontiers in Psychology, 8(2358), 1-8.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis: Pearson Education Limited.
  • İbrahimağaoğlu-Balcı, F. (2019). Örnek olay yönteminin okuduğunu anlama becerisine ve Türkçe dersine yönelik tutuma etkisi. [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
  • Kaplan, M. (2005). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
  • Karademir, E. ve Tezel, Ö. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stillerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 129-145.
  • Karakelle, S. ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üst bilişsel farkındalık ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 87-103.
  • Karakuş, M. ve Baykal, T. (2019). Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerileri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. International Journal of Active Learning, 4(2), 75-88.
  • Karakuş Tayşi, E. (2019). Bilgisayar destekli materyal kullanımının öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 256-272.
  • Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, A. İ., Arslantaş, H. İ. ve Şimşek, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine karşı tutumlarının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 376-387.
  • Kaya, A., Balay, R. ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences [Online], 9(2), 1229- 1259.
  • Kayretli, R. (2014). Eğitimde ezber yönteminin yeri yönetici ve öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Kılıç, A. G. E. (2002). Baskın öğrenme stilinin öğrenme etkinlikleri tercihi ve akademik başarıya etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 1-15.
  • Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-6.
  • Koç, H. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin matematik odaklı akademik risk alma davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Krathwohl, D. R., Bloom, B. S. & Masia, B. B. (1964). Taxonomy of Educational Objectives, Longmans. http://daneshnamehicsa.ir/userfiles/file/Resources/10)%20History/Intro- Taxonomy%20of%20Educational%20Objectives,%20Handbook%202,%20Affective%20Domain.pdf
  • Lovelace, M. K. (2005). Meta-analysis of experimental research based on the Dunn and Dunn model. The Journal of Educational Research, 98(3), 176-183.
  • Maden, S. ve Durukan, E. (2010). İstasyon tekniğinin yaratıcı yazma becerisi kazandırmaya ve derse karşı tutuma etkisi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (28), 299-312.
  • Mercan, M. (2017). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Okur, A. ve Özsoy, Y. (2013). Üstün zekâlı öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın bilsem örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 254-264.
  • Özgen, K. ve Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğrenme stillerine göre etkinliklere yönelik tercih ve görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 325-338.
  • Özipek, K. (2019). Padlet uygulamasının öğrencilerin akademik başarıları ile teknolojiye ve Türkçe dersine karşı tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740.
  • Öztürk, A. (2009). Fizik problemlerini çözmede yüksek ve düşük başarılı fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fizik problem çözme süreçlerinin bilişsel farkındalık açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Ruffell, M., Mason, J., & Allen, B. (1998). Studying attitude to mathematics. Educational Studies in Mathematics, 35(1), 1-18.
  • Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8 sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
  • Savaş, S. (2014). İlköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde mizah kullanımının derse yönelik öğrenci tutumuna etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 73-88.
  • Seçkin-Kapucu, M. ve Öksüz, R. (2015). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 6(12), 5-28.
  • Şeref, İ. ve Varışoğlu, B. (2015). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi ödevleri hakkında görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 93-105.
  • Tezel, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin öğrenme stillerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 43, 1-20.
  • Topçuoğlu-Ünal, F. ve Köse, M. (2014). Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Bir geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 233-249.
  • Türkben, T. ve Gündeğer, C. (2021). Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 871-888.
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim arastırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir arastırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
  • Uçgun, D. (2013). Türkçe öğretmenlerinin öğrencileri motive etme düzeyleri ile ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 449-460.
  • Weng, F., Ho, H. J., Yang, R. J., & Weng, C. H. (2018). The influence of learning style on learning attitude with multimedia teaching materials. Eurasia journal of mathematics, science and technology education, 15(1),1-9.
  • Yakıcı, A., Yücel, M., Doğan, M. ve Yelok V. S. (2012). Yazılı anlatım. Yargı Yayınevi.
  • Yeşil, Ö. ve Aydın, N. (2022). İstanbul’da ortaokul öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri bakımından öğrenme stilleri. İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 129-138.
  • Yeşilyurt, E. (2019). Öğrenme stili modelleri: teorik temelleri bağlamında kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 2169-2226.
  • Yıldız, H. (2012). Üst biliş stratejilerinin öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalıklarına ve öz yeterliklerine etkisi. [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Yılmaz, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin görsel sanatlar dersine yönelik tutumları ile üstbilişsel farkındalıkları arasındaki ilişkininin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Zorbaz, K. Z. ve Habeş, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1737-1756.
There are 90 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Readiness in Education, Psychological Foundations of Education, Turkish Education
Journal Section Articles
Authors

Hakan Vural 0000-0003-1830-4953

Hatice Yıldız 0000-0003-2365-6937

Early Pub Date March 9, 2025
Publication Date
Submission Date February 13, 2024
Acceptance Date December 18, 2024
Published in Issue Year 2025 Volume: 25 Issue: 1

Cite

APA Vural, H., & Yıldız, H. (2025). Ortaokul Öğrencilerinin Türkçe Dersine Yönelik Tutumlarını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 250-282. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1435530