Research Article
BibTex RIS Cite

Job and Life Satisfaction of Psychological Counselors Working in Guidance and Research Centers: The Predictive Role of Psychological Capital and Organizational Silence

Year 2025, Volume: 25 Issue: 3, 2002 - 2023, 15.09.2025
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1564335

Abstract

This study aims to examine the relationship between job satisfaction, life satisfaction, psychological capital and organizational silence levels of counselors working in Guidance and Research Centers (GRC). In the study, the comparative relational survey model, which is included in the general survey model among quantitative research methods, was used. The participants of the study were determined by convenience sampling method. The sample of the study consisted of 428 counselors working in GRC. Minnesota Job Satisfaction Scale, Life Satisfaction Scale, Psychological Capital Scale and Organizational Silence Scale were used as data collection tools. Multiple regression analysis was used to examine the prediction of counselors' job satisfaction and life satisfaction by psychological capital and organizational silence variables. According to the findings of the study, psychological capital predicts job satisfaction and life satisfaction significantly and positively. Organizational silence, on the other hand, significantly and negatively predicts job satisfaction and life satisfaction. In line with the findings of the study, it is thought that the implementation of in-service trainings and psychoeducation programs aiming to increase counselors' job and life satisfaction and psychological capital and reduce their organizational silence will support counselors working in different institutions.

References

  • Abbas, M., Raja, U., Darr, W., & Bouckenooghe, D. (2012). Combined effects of perceived politics and psychological capital on job satisfaction, turnover intentions, and performance. Journal of Management, 40(7), 1813–1830. https://doi.org/10.1177/0149206312455243
  • Acar, H. (2019). Rehberlik ve araştırma merkezinde çalışan öğretmenlerin genel özyeterlilik algıları ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akbaş, M., Gemlik, N. & Çatar, R. Ö. (2020). Örgütsel sessizlik ve yaşam doyumu ilişkisi: Vakıf üniversitesi akademisyenleri üzerine bir araştırma. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(3), 98-126. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1163539
  • Akkuş, O. (2010). Rehberlik araştırma merkezlerinde görevli rehber öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Aksakal, K. (2017). Radyologlarda örgütsel sessizlik, tükenmişlik sendromu ve yaşam doyumu arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Alarabiat, Y. A., & Eyupoglu, S. (2022). Is silence golden? The influence of employee silence on the transactional leadership and job satisfaction relationship. Sustainability, 14(22), 15205. https://doi.org/10.3390/su142215205
  • Aliyev, R. & Tunc, E. (2015). Self-efficacy in counseling: The role of organizational psychological capital, job satisfaction, and burnout. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 97-105. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.922
  • Aniyatussaidah, A., & Herdi, H. (2023). The relationship between of psychological capital and school counsellors burnout: A systematic literature review. Jurnal Paedagogy, 10(2), 487-493. https://doi.org/10.33394/jp.v10i2.6905
  • Atalan Yüksel, G. (2019). Okulda çalışan psikolojik danışmanların iş ve yaşam doyumlarının yordayıcıları olarak rol belirsizliği, rol çatışması ve örgütsel destek [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Avcı, M. (2010). Rehber öğretmenlerin eş zamanlı görevlendirme uygulamasına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M., & Palmer, N. F. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of Occupational Health Psychology, 15(1), 17-28. https://doi.org/10.1037/a0016998
  • Azimi, M. (2021). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel sessizlik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Badran, M. A., & Youssef-Morgan, C. M. (2015). Psychological capital and job satisfaction in Egypt. Journal of Managerial Psychology, 30(3), 354-370. https://doi.org/10.1108/JMP-06-2013-0176
  • Baycan, F. A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups [Doctoral dissertation, Bogazici University]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Bockorny, K., & Youssef-Morgan, C. M. (2019). Entrepreneurs’ courage, psychological capital, and life satisfaction. Frontiers in psychology, 10, 1-6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00789
  • Bozkuş, K., Karacabey, M. F. & Özdere, M. (2019). Okulun kolaylaştırıcı örgütsel yapısı ile örgütsel sessizlik ve iş tatmini arasındaki ilişkiler. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10(19), 107-129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eibd/issue/47395/598157
  • Bulut, N. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ve olumsuz otomatik düşünceleri arasındaki ilişkiler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 1-13. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200108
  • Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (20. baskı). Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29. baskı). Pegem Akademi.
  • Cheung, F., Tang, C. S. K., & Tang, S. (2011). Psychological capital as a moderator between emotional labor, burnout, and job satisfaction among school teachers in China. International Journal of Stress Management, 18(4), 348-371. https://doi.org/10.1037/a0025787
  • Cindiloğlu, M., Polatcı, S., Özçalık, F., & Gültekin, Z. (2017). İşyeri yalnızlığının iş ve yaşam tatminine etkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. Ege Akademik Bakış, 17(2), 191-200. https://doi.org/10.21121/eab.2017225198
  • Clemens, E. V., Milsom, A., & Cashwell, C. S. (2009). Using leader member exchange theory to examine principal–school counselor relationships, school counselors’ roles, job satisfaction, and turnover intentions. Professional School Counseling, 13(2), 75-85. https://doi.org/10.1177/2156759X0901300203
  • Coll, K. M., & Freeman, B. (1997). Role conflict among elementary school counselors: A national comparison with middle and secondary school counselors. Elementary School Guidance & Counseling, 31(4), 251-261. http://www.jstor.org/stable/42869206
  • Culbertson, S. S., Fullagar, C. J., & Mills, M. J. (2010). Feeling good and doing great: The relationship between psychological capital and well-being. Journal of Occupational Health Psychology, 15(4), 421–433. https://doi.org/10.1037/a0020720
  • Çavuşoğlu, S. & Köse, S. (2019). Örgütsel sessizlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45(1), 121-137. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i47045.485266
  • Çelik, M., Sanberk, İ., & Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. İlköğretim Online, 16(2), 654-662. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304725
  • Çetin, F. & Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137. http://www.baskent.edu.tr/~nbasim/files/orgutsel_psikolojik_sermaye_bir_olcek_uyarlama_calismasi.pdf
  • Çivilidağ, A. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik taciz ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 129-144. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/16820
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları (6. baskı). Pegem Akademi.
  • Dağlı, A. & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263229
  • Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542
  • Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
  • Egi, C. (2019). Örgütsel sessizlik ve örgütsel özdeşleşmenin iş doyumunu yordaması [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Ekşi, H., Ismuk, E. & Parlak, S. (2015). Okul psikolojik danışmanlarında iş doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik danışma özyeterliği ve dinleme becerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 84-103. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161314
  • Ergene, T., Özer, A., Genctanırım-Kurt, D., Arıcı-Şahin, F., Demirtas-Zorbaz, S., Kızıdağ, S., & Acar, T. (2019). The risk behaviors of high school students and causes thereof: A qualitative study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 197-217. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018037862
  • Fard, P. G., & Karimi, F. (2015). The Relationship between organizational trust and organizational silence with job satisfaction and organizational commitment of the employees of university. International Education Studies, 8(11), 219-227. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1082147.pdf
  • Goodwin, R., Cook, O., & Yung, Y. (2001). Loneliness and life satisfaction among three cultural groups. Personal Relationships, 8(2), 225-230. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2001.tb00037.x
  • Güneş, A. C., Kurtça, H. & Barak, A. (2022). Pozitif psikolojik sermaye, Allah merkezlilik ve yaşam doyumu arasındaki ilişki: İstanbul ilinde görev yapmakta olan öğretmenler örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 445-489. https://doi.org/10.34234/ded.1164956
  • Hazan-Liran, B., & Karni-Vizer, N. (2024). Psychological capital as a mediator of job satisfaction and burnout among teachers in special and standard education. European Journal of Special Needs Education, 39(3), 337-351. https://doi.org/10.1080/08856257.2023.2215009
  • Holman, L. F., & Grubbs, L. (2018). Examining the theoretical framework for the unique manifestation of burnout among high school counselors. Journal of Counselor Preparation and Supervision, 11(1), 12. https://digitalcommons.sacredheart.edu/jcps/vol11/iss1/12
  • Jones, C., Hohenshil, T. H., & Burge, P. (2009). Factors Affecting African American Counselors’ Job Satisfaction: A National Survey. Journal of Counseling & Development, 87(2), 152–158. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2009.tb00562.x
  • Kağan, M. (2005). Devlet ve özel ilköğretim okulları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin iş doyumlarının incelenmesi (Ankara ili örneği) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Karaçam, S. (2019). Etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluş ve iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracı rolü [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi (27. baskı). Nobel.
  • Karatepe, O. M. & Karadas, G. (2015). Do psychological capital and work engagement foster fortline employees’ satisfaction? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1254-1278. https://doi.org/10.1108/IJCHM-01-2014-0028
  • Karkı, A. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel sessizlik ile iş tatmini ilişkisi Sivas ili örneği [Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum, 4(7), 77-96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2576223
  • Kim-Prieto, C., Diener, E., Tamir, M., Scollon, C., & Diener, M. (2005). Integrating the diverse definitions of happiness: A time-sequential framework of subjective well-being. Journal of happiness Studies, 6, 261-300. https://doi.org/10.1007/s10902-005-7226-8
  • Knoll, M., & Dick, R. (2013). Do I hear the whistle…? A first attempt to measure four forms of employee silence and their correlates. Journal of business ethics, 113, 349-362. https://doi.org/10.1007/s10551-012-1308-4
  • Köse, M. F. (2022). Okul dışında çalışan öğretmenlerde mesleki motivasyon: Rehberlik ve araştırma merkezleri üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 56(56), 60-75. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1050838
  • Kuzgun, Y. (2019). Rehberlik ve psikolojik danışma (15. baskı). Nobel.
  • Kyriacou, C. (2000). Stress-busting for teachers. Cheltenham: Nelson Thornes.
  • Larson, M., & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(2), 75-92. https://doi.org/10.1177/10717919070130010701
  • Locke, E. A. (1969). What is job satisfaction?. Organizational behavior and human performance, 4(4), 309-336. https://doi.org/10.1016/0030-5073(69)90013-0
  • Luthans, F. (2011). Organizational behavior. McGraw-Hill Irwin.
  • Luthans, F. & Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management. Organizational Dynamics, 33(2) 143-160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
  • Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007a). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x
  • Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007b). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford University Press.
  • Luthans, F., Youssef, C. M., Sweetman, D. S., & Harms, P. D. (2013). Meeting the leadership challenge of employee well-being through relationship PsyCap and health PsyCap. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(1), 118-133. https://doi.org/10.1177/1548051812465893
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Rehberlik ve Araştırma Merkezi Kılavuzu. Özel Eğitim Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Rehberlik Hizmetleri Dairesi Başkanlığı. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/17234231_ram_kilavuzu_2018.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2020). Rehberlik ve Araştırma Merkezi Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/31230315_RAM_YONERGESY.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2023a). Kurum Listesi. https://mebbis.meb.gov.tr/KurumListesi.aspx
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 30236, 10.11.2017. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 12864, 31.01.1968. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/12814.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 24376, 16.04.2001. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/24376.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023b) Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim. (Ekim, 2023) https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=508
  • Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725. https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707697
  • Mullen, P. R., Chae, N., Backer, A., & Niles, J. (2021). School counselor burnout, job stress, and job satisfaction by student caseload. Nassp Bulletin, 105(1), 25-42. https://doi.org/10.1177/019263652199982
  • Nazlı, S. (2014). Kapsamlı gelişimsel rehberlik programı (5. baskı). Anı Yayıncılık.
  • Nazlı, S., Kiye, S., Yoncalık, O., Aşçıoğlu Önal, A., Can, N. & Çelik Ateş, E. G. (2021). Rehberlik araştırma merkezleri rehberlik hizmetleri bölümünün işlevselliğinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 225-269. https://doi.org/10.30964/auebfd.645542
  • Olaniyan, O. S., & Hystad, S. W. (2016). Employees’ psychological capital, job satisfaction, insecurity, and intentions to quit: The direct and indirect effects of authentic leadership. Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, 32(3), 163-171. https://doi.org/10.1016/j.rpto.2016.09.003
  • Özal, M. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik pozitif sermaye özdeğerlendirme ve yaşam doyumu ilişkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Parlar Kılıç, S., Öndaş Aybar, D., & Sevinç, S. (2021). Effect of organizational silence on the job satisfaction and performance levels of nurses. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1888-1896. https://doi.org/10.1111/ppc.12763
  • Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 331–369. https://doi.org/10.1016/s0742-7301(01)20007-3
  • Saman, A., Harum, A., & Latif, S. (2024, April). Analysis of the psychological capital (PsyCap) of guidance and counseling teachers in South Sulawesi: Implications for improving counseling services in schools. In 2nd Annual International Conference: Reimagining Guidance and Counselling in the VUCA Era (AICGC 2023) (pp. 53-64). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/978-2-38476-234-7_7
  • Santisi, G., Lodi, E., Magnano, P., Zarbo, R., & Zammitti, A. (2020). Relationship between psychological capital and quality of life: The role of courage. Sustainability, 12(13), 5238. https://doi.org/10.3390/su12135238
  • Scandura, T. A., & Lankau, M. J. (1997). Relationships of gender, family responsibility and flexible work hours to organizational commitment and job satisfaction. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(4), 377-391. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199707)18:4<377::AID-JOB807>3.0.CO;2-1
  • Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39836/472327
  • Şimşek, E. & Aktaş, H. (2014). Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 121-136. https://doi.org/10.18037/ausbd.16857
  • Şimşek, H. & Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 18-30. https://doi.org/10.31592/aeusbed.358223
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education.
  • Tagay, Ö. & Çakar, F. S. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59420/853446
  • Telef, B. B. (2014). Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygular ile riskli davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 591-604. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/209923
  • Telman, N. & Çelik, D. (2020). Endüstri/Örgüt Psikolojisi Alanında Kullanılan Ölçekler El Kitabı (2. Baskı). Nobel.
  • Tutar, H. & Erdem, A. T. (2022). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2.baskı). Seçkin Yayıncılık.
  • Tutar, H., & Tuncay, E. A. (2021). Examining the mediating role of organizational loneliness in the effect of organizational silence on the intention to quit. Управленец, 12(2), 102-118. https://doi.org/10.29141/2218-5003- 2021-12-2-8
  • Tuzgöl Dost, M. & Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 389-407. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19396/206064
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2024). Güvenlik birimlerine getirilen veya gelen çocuk istatistikleri, 53674, 02.08.2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Juvenile-Statistics-Received-Into-Security-Unit-2023-53674
  • Uslu, M. (1999). Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin danışmanların denetim odağı ve bazı değişkenlere göre karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Weiss, D. J, Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Minnesota Satisfaction Questionnaire--Short Form [Database record]. APA PsycTests. https://doi.org/10.1037/t08880-000
  • Wilkerson, K. (2009). An examination of burnout among school counselors guided by stress‐strain‐coping theory. Journal of Counseling & Development, 87(4), 428-437. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2009.tb00127.x
  • Winburn, A., Reysen, R., Suddeath, E., & Perryman, M. (2018). Working beyond the bell: School counselors and workaholism tendencies. Professional School Counseling, 21(1), 1-8. https://doi.org/10.1177/2156759X18775137
  • Yeşilyaprak, B. (2014). 21.Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri (23. baskı). Nobel.
  • Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Yılmaz, E., & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Journal of Education & Instruction, 3(3), 59- 69. https://dergipark.org.tr/en/pub/pegegog/issue/22581/241207

Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Çalışan Psikolojik Danışmanların İş ve Yaşam Doyumu: Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Sessizliğin Yordayıcı Rolü

Year 2025, Volume: 25 Issue: 3, 2002 - 2023, 15.09.2025
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1564335

Abstract

Bu çalışma, Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) görev yapmakta olan psikolojik danışmanların iş doyumu, yaşam doyumu, psikolojik sermaye ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modelinde yer alan karşılaştırmalı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemi RAM’da çalışan 428 psikolojik danışmandan oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Minnesota İş Doyumu Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği, Psikolojik Sermaye Ölçeği ve Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. Psikolojik danışmanların iş doyumu ve yaşam doyumlarının psikolojik sermaye ve örgütsel sessizlik değişkenleri tarafından yordanma durumunun incelenmesi için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre psikolojik sermaye, iş doyumu ve yaşam doyumunu pozitif ve anlamlı düzeyde yordamaktadır. Örgütsel sessizlik ise iş doyumu ve yaşam doyumunu negatif ve anlamlı düzeyde yordamaktadır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda psikolojik danışmanların iş ve yaşam doyumları ile psikolojik sermayelerini artırmayı, örgütsel sessizliklerini azaltmayı hedefleyen hizmetiçi eğitimler ve psikoeğitim programlarının uygulanmasının farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanları destekleyeceği düşünülmektedir.

Ethical Statement

Bu araştırmada, “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümünde yer alan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altındaki eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Etik kurul izin bilgileri: Etik değerlendirmeyi yapan kurul adı: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Alt Etik Kurulu Etik değerlendirme kararının tarihi: 24.10.2022 Etik değerlendirme belgesi sayı numarası: 17/224

References

  • Abbas, M., Raja, U., Darr, W., & Bouckenooghe, D. (2012). Combined effects of perceived politics and psychological capital on job satisfaction, turnover intentions, and performance. Journal of Management, 40(7), 1813–1830. https://doi.org/10.1177/0149206312455243
  • Acar, H. (2019). Rehberlik ve araştırma merkezinde çalışan öğretmenlerin genel özyeterlilik algıları ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Akbaş, M., Gemlik, N. & Çatar, R. Ö. (2020). Örgütsel sessizlik ve yaşam doyumu ilişkisi: Vakıf üniversitesi akademisyenleri üzerine bir araştırma. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(3), 98-126. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1163539
  • Akkuş, O. (2010). Rehberlik araştırma merkezlerinde görevli rehber öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Aksakal, K. (2017). Radyologlarda örgütsel sessizlik, tükenmişlik sendromu ve yaşam doyumu arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Alarabiat, Y. A., & Eyupoglu, S. (2022). Is silence golden? The influence of employee silence on the transactional leadership and job satisfaction relationship. Sustainability, 14(22), 15205. https://doi.org/10.3390/su142215205
  • Aliyev, R. & Tunc, E. (2015). Self-efficacy in counseling: The role of organizational psychological capital, job satisfaction, and burnout. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 97-105. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.922
  • Aniyatussaidah, A., & Herdi, H. (2023). The relationship between of psychological capital and school counsellors burnout: A systematic literature review. Jurnal Paedagogy, 10(2), 487-493. https://doi.org/10.33394/jp.v10i2.6905
  • Atalan Yüksel, G. (2019). Okulda çalışan psikolojik danışmanların iş ve yaşam doyumlarının yordayıcıları olarak rol belirsizliği, rol çatışması ve örgütsel destek [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Avcı, M. (2010). Rehber öğretmenlerin eş zamanlı görevlendirme uygulamasına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M., & Palmer, N. F. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of Occupational Health Psychology, 15(1), 17-28. https://doi.org/10.1037/a0016998
  • Azimi, M. (2021). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel sessizlik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Badran, M. A., & Youssef-Morgan, C. M. (2015). Psychological capital and job satisfaction in Egypt. Journal of Managerial Psychology, 30(3), 354-370. https://doi.org/10.1108/JMP-06-2013-0176
  • Baycan, F. A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups [Doctoral dissertation, Bogazici University]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Bockorny, K., & Youssef-Morgan, C. M. (2019). Entrepreneurs’ courage, psychological capital, and life satisfaction. Frontiers in psychology, 10, 1-6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00789
  • Bozkuş, K., Karacabey, M. F. & Özdere, M. (2019). Okulun kolaylaştırıcı örgütsel yapısı ile örgütsel sessizlik ve iş tatmini arasındaki ilişkiler. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10(19), 107-129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eibd/issue/47395/598157
  • Bulut, N. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ve olumsuz otomatik düşünceleri arasındaki ilişkiler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 1-13. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200108
  • Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (20. baskı). Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29. baskı). Pegem Akademi.
  • Cheung, F., Tang, C. S. K., & Tang, S. (2011). Psychological capital as a moderator between emotional labor, burnout, and job satisfaction among school teachers in China. International Journal of Stress Management, 18(4), 348-371. https://doi.org/10.1037/a0025787
  • Cindiloğlu, M., Polatcı, S., Özçalık, F., & Gültekin, Z. (2017). İşyeri yalnızlığının iş ve yaşam tatminine etkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. Ege Akademik Bakış, 17(2), 191-200. https://doi.org/10.21121/eab.2017225198
  • Clemens, E. V., Milsom, A., & Cashwell, C. S. (2009). Using leader member exchange theory to examine principal–school counselor relationships, school counselors’ roles, job satisfaction, and turnover intentions. Professional School Counseling, 13(2), 75-85. https://doi.org/10.1177/2156759X0901300203
  • Coll, K. M., & Freeman, B. (1997). Role conflict among elementary school counselors: A national comparison with middle and secondary school counselors. Elementary School Guidance & Counseling, 31(4), 251-261. http://www.jstor.org/stable/42869206
  • Culbertson, S. S., Fullagar, C. J., & Mills, M. J. (2010). Feeling good and doing great: The relationship between psychological capital and well-being. Journal of Occupational Health Psychology, 15(4), 421–433. https://doi.org/10.1037/a0020720
  • Çavuşoğlu, S. & Köse, S. (2019). Örgütsel sessizlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45(1), 121-137. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i47045.485266
  • Çelik, M., Sanberk, İ., & Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. İlköğretim Online, 16(2), 654-662. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304725
  • Çetin, F. & Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137. http://www.baskent.edu.tr/~nbasim/files/orgutsel_psikolojik_sermaye_bir_olcek_uyarlama_calismasi.pdf
  • Çivilidağ, A. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik taciz ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 129-144. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/16820
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları (6. baskı). Pegem Akademi.
  • Dağlı, A. & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263229
  • Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542
  • Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
  • Egi, C. (2019). Örgütsel sessizlik ve örgütsel özdeşleşmenin iş doyumunu yordaması [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Ekşi, H., Ismuk, E. & Parlak, S. (2015). Okul psikolojik danışmanlarında iş doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik danışma özyeterliği ve dinleme becerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 84-103. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161314
  • Ergene, T., Özer, A., Genctanırım-Kurt, D., Arıcı-Şahin, F., Demirtas-Zorbaz, S., Kızıdağ, S., & Acar, T. (2019). The risk behaviors of high school students and causes thereof: A qualitative study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 197-217. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018037862
  • Fard, P. G., & Karimi, F. (2015). The Relationship between organizational trust and organizational silence with job satisfaction and organizational commitment of the employees of university. International Education Studies, 8(11), 219-227. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1082147.pdf
  • Goodwin, R., Cook, O., & Yung, Y. (2001). Loneliness and life satisfaction among three cultural groups. Personal Relationships, 8(2), 225-230. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2001.tb00037.x
  • Güneş, A. C., Kurtça, H. & Barak, A. (2022). Pozitif psikolojik sermaye, Allah merkezlilik ve yaşam doyumu arasındaki ilişki: İstanbul ilinde görev yapmakta olan öğretmenler örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 445-489. https://doi.org/10.34234/ded.1164956
  • Hazan-Liran, B., & Karni-Vizer, N. (2024). Psychological capital as a mediator of job satisfaction and burnout among teachers in special and standard education. European Journal of Special Needs Education, 39(3), 337-351. https://doi.org/10.1080/08856257.2023.2215009
  • Holman, L. F., & Grubbs, L. (2018). Examining the theoretical framework for the unique manifestation of burnout among high school counselors. Journal of Counselor Preparation and Supervision, 11(1), 12. https://digitalcommons.sacredheart.edu/jcps/vol11/iss1/12
  • Jones, C., Hohenshil, T. H., & Burge, P. (2009). Factors Affecting African American Counselors’ Job Satisfaction: A National Survey. Journal of Counseling & Development, 87(2), 152–158. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2009.tb00562.x
  • Kağan, M. (2005). Devlet ve özel ilköğretim okulları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin iş doyumlarının incelenmesi (Ankara ili örneği) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Karaçam, S. (2019). Etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluş ve iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracı rolü [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi (27. baskı). Nobel.
  • Karatepe, O. M. & Karadas, G. (2015). Do psychological capital and work engagement foster fortline employees’ satisfaction? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1254-1278. https://doi.org/10.1108/IJCHM-01-2014-0028
  • Karkı, A. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel sessizlik ile iş tatmini ilişkisi Sivas ili örneği [Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum, 4(7), 77-96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2576223
  • Kim-Prieto, C., Diener, E., Tamir, M., Scollon, C., & Diener, M. (2005). Integrating the diverse definitions of happiness: A time-sequential framework of subjective well-being. Journal of happiness Studies, 6, 261-300. https://doi.org/10.1007/s10902-005-7226-8
  • Knoll, M., & Dick, R. (2013). Do I hear the whistle…? A first attempt to measure four forms of employee silence and their correlates. Journal of business ethics, 113, 349-362. https://doi.org/10.1007/s10551-012-1308-4
  • Köse, M. F. (2022). Okul dışında çalışan öğretmenlerde mesleki motivasyon: Rehberlik ve araştırma merkezleri üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 56(56), 60-75. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1050838
  • Kuzgun, Y. (2019). Rehberlik ve psikolojik danışma (15. baskı). Nobel.
  • Kyriacou, C. (2000). Stress-busting for teachers. Cheltenham: Nelson Thornes.
  • Larson, M., & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(2), 75-92. https://doi.org/10.1177/10717919070130010701
  • Locke, E. A. (1969). What is job satisfaction?. Organizational behavior and human performance, 4(4), 309-336. https://doi.org/10.1016/0030-5073(69)90013-0
  • Luthans, F. (2011). Organizational behavior. McGraw-Hill Irwin.
  • Luthans, F. & Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management. Organizational Dynamics, 33(2) 143-160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
  • Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007a). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x
  • Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007b). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford University Press.
  • Luthans, F., Youssef, C. M., Sweetman, D. S., & Harms, P. D. (2013). Meeting the leadership challenge of employee well-being through relationship PsyCap and health PsyCap. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(1), 118-133. https://doi.org/10.1177/1548051812465893
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Rehberlik ve Araştırma Merkezi Kılavuzu. Özel Eğitim Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Rehberlik Hizmetleri Dairesi Başkanlığı. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/17234231_ram_kilavuzu_2018.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2020). Rehberlik ve Araştırma Merkezi Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/31230315_RAM_YONERGESY.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2023a). Kurum Listesi. https://mebbis.meb.gov.tr/KurumListesi.aspx
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 30236, 10.11.2017. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 12864, 31.01.1968. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/12814.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 24376, 16.04.2001. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/24376.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023b) Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim. (Ekim, 2023) https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=508
  • Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725. https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707697
  • Mullen, P. R., Chae, N., Backer, A., & Niles, J. (2021). School counselor burnout, job stress, and job satisfaction by student caseload. Nassp Bulletin, 105(1), 25-42. https://doi.org/10.1177/019263652199982
  • Nazlı, S. (2014). Kapsamlı gelişimsel rehberlik programı (5. baskı). Anı Yayıncılık.
  • Nazlı, S., Kiye, S., Yoncalık, O., Aşçıoğlu Önal, A., Can, N. & Çelik Ateş, E. G. (2021). Rehberlik araştırma merkezleri rehberlik hizmetleri bölümünün işlevselliğinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 225-269. https://doi.org/10.30964/auebfd.645542
  • Olaniyan, O. S., & Hystad, S. W. (2016). Employees’ psychological capital, job satisfaction, insecurity, and intentions to quit: The direct and indirect effects of authentic leadership. Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, 32(3), 163-171. https://doi.org/10.1016/j.rpto.2016.09.003
  • Özal, M. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik pozitif sermaye özdeğerlendirme ve yaşam doyumu ilişkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Parlar Kılıç, S., Öndaş Aybar, D., & Sevinç, S. (2021). Effect of organizational silence on the job satisfaction and performance levels of nurses. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1888-1896. https://doi.org/10.1111/ppc.12763
  • Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 331–369. https://doi.org/10.1016/s0742-7301(01)20007-3
  • Saman, A., Harum, A., & Latif, S. (2024, April). Analysis of the psychological capital (PsyCap) of guidance and counseling teachers in South Sulawesi: Implications for improving counseling services in schools. In 2nd Annual International Conference: Reimagining Guidance and Counselling in the VUCA Era (AICGC 2023) (pp. 53-64). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/978-2-38476-234-7_7
  • Santisi, G., Lodi, E., Magnano, P., Zarbo, R., & Zammitti, A. (2020). Relationship between psychological capital and quality of life: The role of courage. Sustainability, 12(13), 5238. https://doi.org/10.3390/su12135238
  • Scandura, T. A., & Lankau, M. J. (1997). Relationships of gender, family responsibility and flexible work hours to organizational commitment and job satisfaction. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(4), 377-391. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199707)18:4<377::AID-JOB807>3.0.CO;2-1
  • Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39836/472327
  • Şimşek, E. & Aktaş, H. (2014). Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 121-136. https://doi.org/10.18037/ausbd.16857
  • Şimşek, H. & Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 18-30. https://doi.org/10.31592/aeusbed.358223
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education.
  • Tagay, Ö. & Çakar, F. S. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59420/853446
  • Telef, B. B. (2014). Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygular ile riskli davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 591-604. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/209923
  • Telman, N. & Çelik, D. (2020). Endüstri/Örgüt Psikolojisi Alanında Kullanılan Ölçekler El Kitabı (2. Baskı). Nobel.
  • Tutar, H. & Erdem, A. T. (2022). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2.baskı). Seçkin Yayıncılık.
  • Tutar, H., & Tuncay, E. A. (2021). Examining the mediating role of organizational loneliness in the effect of organizational silence on the intention to quit. Управленец, 12(2), 102-118. https://doi.org/10.29141/2218-5003- 2021-12-2-8
  • Tuzgöl Dost, M. & Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 389-407. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19396/206064
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2024). Güvenlik birimlerine getirilen veya gelen çocuk istatistikleri, 53674, 02.08.2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Juvenile-Statistics-Received-Into-Security-Unit-2023-53674
  • Uslu, M. (1999). Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin danışmanların denetim odağı ve bazı değişkenlere göre karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Weiss, D. J, Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Minnesota Satisfaction Questionnaire--Short Form [Database record]. APA PsycTests. https://doi.org/10.1037/t08880-000
  • Wilkerson, K. (2009). An examination of burnout among school counselors guided by stress‐strain‐coping theory. Journal of Counseling & Development, 87(4), 428-437. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2009.tb00127.x
  • Winburn, A., Reysen, R., Suddeath, E., & Perryman, M. (2018). Working beyond the bell: School counselors and workaholism tendencies. Professional School Counseling, 21(1), 1-8. https://doi.org/10.1177/2156759X18775137
  • Yeşilyaprak, B. (2014). 21.Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri (23. baskı). Nobel.
  • Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
  • Yılmaz, E., & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Journal of Education & Instruction, 3(3), 59- 69. https://dergipark.org.tr/en/pub/pegegog/issue/22581/241207
There are 95 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Other Fields of Education (Other)
Journal Section Articles
Authors

Asiye Dilber 0000-0002-3793-5999

İlhan Yalçın 0000-0002-6407-9606

Early Pub Date September 3, 2025
Publication Date September 15, 2025
Submission Date October 9, 2024
Acceptance Date June 10, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 25 Issue: 3

Cite

APA Dilber, A., & Yalçın, İ. (2025). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Çalışan Psikolojik Danışmanların İş ve Yaşam Doyumu: Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Sessizliğin Yordayıcı Rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 2002-2023. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1564335