Yabancı Dil Almanca Öğrencilerinin Okuma Becerileri Dersinde Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejilerine İlişkin Görüşleri

Yıl 2020, , 989 - 1003, 30.07.2020

Şerife Çelikkaya , Şengül Balkaya

https://doi.org/10.18039/ajesi.758560

Öz

Okuma becerisi, bireyin okuduğunu anlaması, eski bilgilerini yeni bilgileri ile bütünleştirebilmesi açısından oldukça önem taşıyan zihinsel bir süreç gerektirir. Bu nedenle üniversitelerin Yabancı Dil Eğitimi Bölümlerinde yer alan “Okuma Becerileri” dersinin amacı ise özgün metinlerle öğrencilere yeni bilgiler kazandırarak genel kültürlerini geliştirmek, hem alan bilgisine hem öğrenilen kültüre yönelik kuramsal yeni bilgiler edindirmektir. Öğretmen adaylarının okuma stratejileri hakkında yeterli bilgi ve donanıma sahip olmaları hem öğrenci olarak kendilerini geliştirmeyi hem de öğretmen olduklarında öğrencilere bu becerileri kazandırmaları açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı öğrencilerin YÖK’ ün Yabancı dil Almanca eğitimi ve öğretimi programında bulunan, zorunlu derslerden olan “Okuma Becerileri” dersi kapsamında kullandıkları okuma stratejilerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma tarama modelinde desenlenmiş ve veriler nitel yöntem aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2019-2020 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Eğitimi Bölümü Almanca Öğretmenliği Lisans Programında öğrenim görmekte olan 64 1. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın verileri içerik analizi ile analiz edilmiş, 1. sınıf öğrencilerinden alınan görüşler kodlanarak doğrudan alıntılarla sunulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular öğrencilerin okudukları metni daha kolay anlayabilmek adına okuma öncesi, okuma esnası ve okuma sonrası stratejilerinin hepsini farklı düzeylerde kullandıklarını göstermektedir. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun okuma öncesi stratejileri sıklıkla kullandıkları ve bunu sırayla okuma esnası ve okuma sonrası stratejilerinin takip ettiği araştırmadan elde edilen bir diğer sonuçtur.

Anahtar Kelimeler

Okuma anlama, okuma stratejileri, yabancı dil olarak Almanca, Almanca Öğretmenliği öğrencileri

The Opinions of German Language Students on Reading Comprehension Strategies Used in Reading Skills Course

Öz

Reading skill requires a mental process that is attributed importance in terms of the reading comprehension of an individual, and also of integrating old knowledge with new information. For this reason, the aim of “Reading Skills” course in the Foreign Language Education Departments of the universities is to provide students with new information from the authentic reading texts, to develop their general culture, and to make them acquire new theoretical information in favor of both field knowledge and the culture. Having sufficient knowledge and background in reading strategies will contribute to both pre-service teachers’ growth as undergraduate students and their efficient application of them in their in-service teaching practices. For this reason, the aim of this study is to determine the opinions of the German Language Students within the scope of the "Reading Skills" course, which is one of the compulsory courses within Foreign Language German Education and Training Programs of Higher Education Council of Turkey. The research was designed in the survey model and the data were collected through qualitative method. The sample of the study is comprised of 64 1st class students studying at Anadolu University, Faculty of Education, Foreign Language Education Department, German Teaching Program in the 2019-2020 academic year. The data obtained from the research were analyzed by using content analysis; opinions received from students were coded and presented with direct quotations. Findings of the research reveal that students use all of their pre-reading, during reading, and post-reading strategies at different levels in order to understand the text more easily. Another result obtained from the research shows that the majority of students use pre-reading strategies and this is followed by during reading and post-reading strategies, in turn.

Anahtar Kelimeler

Reading comprehension, reading strategies, foreign language German, German Language Students

Kaynakça

• Akyol, H. (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Albert, M., F. (2012). Lesestrategien zur Ermittlung der Textkohärenz in fremdsprachigen Texten. Zeitschrift für Interkulturellen Fremdsprachenunterricht:17 (1), 25-39.
• Anderson, N. (1999). Exploring second language reading: Issues and strategies. Canada: Heinle & Heinle Publishers.
• Ay, S. (2008). Yabancı dilde okuma stratejileri: Farklı zekâları baskın öğrencilerle bir durum çalışması. Dil Dergisi, (141), 7-18.
• Başaran, M. (2013). 4. sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanma durumları ve bu stratejilerle okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(8), 225-240.
• Bimmel, P. ve Rampillon, U. (2000). Lernerautonomie und Lernstrategien. Fernstudieneinheit 23. München: Langenscheidt.
• Birincioğlu, E. (2006). Üniversitelerin hazırlık sınıflarında, orta düzeyde, üç aşamalı yaklaşım modeli içinde, okuma öncesi, okuma esnası ve okuma sonrası etkinliklerinin önemi üzerine öğretmen ve öğrenci görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chamot, A. U. (2004). Issues in language learning strategy research and teaching. Electronic Journal of Foreign language Teaching, 1 (1), 12-25.
• Cohen, A. D. (1990). Language learning: Insights for learners, teachers and researchers. New York: Newbury House Publishers.
• Çeçen, M. A. ve Alver, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının üstbilişsel okuma stratejilerini kullanma düzeyleri (Giresun Üniversitesi örneği). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 39-56.
• Çöğmen, S. ve Saracaloğlu, A. S. (2010). Üst bilişsel okuma stratejileri ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışmaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 91-99.
• Darancık, Y. (2012). Yabancı Dili Geliştirme Yöntemi ile Yabancı Dil Derslerinde Okuma Becerisinin Geliştirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 255-268.
• Doğan, B.(2002). Okuduğunu anlama stratejilerinin öğretimi ile ilgili alanyazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 97-107.
• Dretzke, B. J. ve Keniston, A. H. (1989). The relation between college students' reading strategies, attitudes, and course performance. The annual meeting of the Midwestern Psychological Association. 4-6 May, Chicago, 2-12.
• Durmuşçelebi, M. (2013). Anadilde okuma becerilerinin ikinci dilde okumaya etkilerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 817-835.
• Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Journal of International Social Research, 1(6) 108-223.
• Er, A. (2005). Yabancı dil öğretiminde “okuma”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (12), 208-218.
• Erdem, A. R. (2005). Öğrenmede etkili yollar: Öğrenme stratejileri ve öğretimi. İlköğretim-Online, 4 (1), 1-6.
• Genç, A. (1995). Yabancı dilde okuma alışkanlığı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (11), 71-74.
• Genç, A. (2001). Yabancı dil olarak Almanca dersinde okuma becerisinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (20), 80 – 91.
• Göçen Kabaran, G., Altıntaş, S., Kabaran, H. ve Sidekli, S. (2016). Analitik ve holistik düşünen sınıf öğretmeni adaylarının kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 37-57.
• Grütz, D. (2004). Der geschlechtsspezifische Zugriff auf Lesestrategien – Ergebnisse einer Untersuchung im Rahmen unterrichtsdidaktischer Forschung. Linguistik online 21, (4)/04, 23- 46.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları.
• Heppınar, G. (2016). Lesekompetenzvermittlung im Fach Deutsch als Fremdsprache: Eine quantitative Studie zum Einsatz von Sachtexten in der türkischen Deutschlehrerausbildung (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Horváthová, V. (2009). Darstellung von Lesestrategien in Deutsch-als-Fremdsprache-Lehrwerken em Hauptkurs und Aspekte B1+. (Magistra der Philosophie) Universität Wien: Österreich. Retrieved from file:///C:/Users/Eka%20Yolanda/Music/2009-07-16_0409072.pdf D
• İnce, Y. ve Duran, E. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejilerine yönelik görüşleri ve kullanma düzeyleri/Examination of the opinions elementary teachers on reading comprehension strategies and the use of such strategies. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 9-19.
• Jazbec, S. (2010). Zur Rolle der literarischen Lesestrategien bei Lehramtstudierenden. Eine Fallstudie am Beispiel slowenischer Germanistikstudentinnen und –studenten. Porta Linguarum 13, 75-87. Kandemir, H. ve Demiroğlu Memiş, A. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ile okuduğunu anlama ve okuma tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 62-76.
• Kanmaz, A. (2012). Okuduğunu anlama stratejisi kullanımının, okuduğunu anlama becerisi, bilişsel farkındalık, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın, 25. Basım.
• Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-79.
• Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi-kuram ve uygulama. Pegem Atıf İndeksi, 001-295.
• Kerschhofer Puhalo, N. ve Mayer, W. (2014). Individuelle Lesestrategien ein- und mehrsprachiger Schülerinnen: Ein videographischer Zugang. In Lütke, B. & Petersen, I. (Eds.), Deutsch als Zweitsprache erwerben, lernen und lehren (pp. 115–141). Stuttgart: Fillibach bei Klett.
• Kıroğlu, M. K. (2002). Anlamlı gruplandırma stratejisinin okuduğunu anlamaya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kononova, T. (2014). Zur Effektivität der Texterschließung durch Lesestrategien im DaF-Unterricht. In: Glotodidactica Biannual Journal of Applied Linguistics 1(V) (S. 39-52). Republic of Moldova: Alecu Russo State University of Bălţi, Republic of Moldova: Bălţi University Press.
• Krumm, H., J. (1990). Vom Lesen fremder Texte. Textarbeit zwischen Lesen und Schreiben. Fremdsprache Deutsch. Heft 2, 20-23.
• Kurnaz, C. ve Erdem, C. (2012). Dil ve anlatım ders kitaplarındaki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri. Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 4, 1-19.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage.
• Muhtar, S. (2006). Üstbilişsel strateji eğitiminin okuma becerisine öğrenci başarısına olan etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Nist, S. L. ve Holschuh, J. L. (2000). Comprehension strategies at the college level. In R. F. Flippo & D. C. Caverly (Eds.) Handbook of college reading and study strategy research, 75-104.
• Oxford, R. L. (1990). Language learning strategies: What every teacher should know. Boston: Heinle & Heinle Publishers.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2017). “Okumadan önce, okuma esnasında, okumadan sonra düşün” stratejisinin okuduğunu anlama becerisine etkisi. Electronic Turkish Studies, 12(17), 313-336.
• Paris, S. G. ve Meyers, M. (1981). Comprehension monitoring, memory, and study strategies of good and poor readers. Journal of Reading Behavior 13,(1), 5-22.
• Pekkanlı, İ. ve Kartal, E. (2010). Yabancı dil öğretmen adaylarının anadil ve yabancı dilde okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken 2, (3), 91-105.
• Shelton, E. D. (2006). A comparison of the awareness of developmental reading students and non-developmental reading students with regards to their use of reading strategies while attempting to read academic materials assigned by their instructors in a college setting (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Houston, Graduate Faculty of the College of Education, Houston.
• Sönmez Genç, N. ve Ünal, D. Ç. (2017). Die Vermittlung von Lesestrategien und ihr Einfluss auf den Strategiegebrauch. Moderna språk 111(1), 35- 58.
• Sulak, S. E. ve Behriz, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde öğrencilerine üstbilişsel okuma stratejilerini kullandırma düzeylerinin incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(2), 393-407.
• Tapan, N. (1993). 20. Yüzyıl Almanca öğretiminde yöntem arayışları. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi Vlll, 191-205.
• Temizkan, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde okuma stratejilerinin okuduğunu anlama üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Temizkan, M. (2008). Bilişsel okuma stratejilerinin Türkçe derslerinde bilgiye dayalı metinleri okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 129-148.
• Topuzkanamış, E. ve Maltepe, S. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 655-677. Uzunçakmak, P. (2005) Successful and unsuccessful readers’ use of reading strategies (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Yiğiter, K. ve Gürses, T. (2005). Reading strategies employed by ELT learners at the advanced level. The Reading Matrix, V. 5, N. 1, s.124–139.
• İnternet Kaynakları: http-1: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Almanca_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf (Erişim tarihi: 15.01.2020)