Environmental Education in Social Studies: A Study on Graduate Studies

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 431 - 449, 01.07.2019

Bilgin Ünal İbret , Onur Yılmaz

https://doi.org/10.18039/ajesi.577249

Cited By: 6

Öz

Environmental
education, as in many other subjects, is also one of the most important topics
in the Social Studies course. The necessity of environmental education is
emphasized in the Social Studies Curriculum. In this respect, there is a great
deal of responsibility for explaining the importance of environmental education
in Social Studies to both teachers and researchers in this field. Because, the
development of a field is related to research in that field. It is also one of
the most important topics in the Social Studies course.This research aims to
determine the orientation of graduate and doctoral theses conducted in the
field of Environmental Education in Social Studies in Turkey. In this research
was used.document analysis, one of the qualitative research methods, The data
were analyzed by line-line coding; firstly the themes were then reached from
these themes. It was determined as a result of the research that there are
limited theses on environmental education in the field of Social Studies;
environmental education in the Social Studies, is mostly studied at the
graduate level. In general, it has been studied that teachers and pre-service
teachers generally have their opinions about their professional competence and
their attitudes towards the environment. In addition, It was determined as a
result of the research that the studies were conducted with quantitative
research method and the studies based on qualitative research method were very
limited; more scale and survey based on application-based research. Based on
the results of the research, it can be said that priority should be given to
applied doctoral thesis studies on environmental education. In addition, in
order to collect more in-depth data, it is necessary to focus on qualitative
research methods.

Anahtar Kelimeler

Social studies, environmental education, graduate education

Sosyal Bilgilerde Çevre Eğitimi: Lisansüstü Çalışmalara Ait Bir İnceleme

Öz

Çevre eğitimi, pek çok derste olduğu gibi Sosyal
Bilgiler dersinde de son derece önemli konular arasında yer almaktadır. Öyle
ki, çevre eğitiminin gerekliliği Sosyal Bilgiler Öğretim Programında da sürekli
vurgulanmaktadır. Bu bakımdan, gerek öğretmenlere gerekse bu alanda çalışan
araştırmacılara Sosyal Bilgilerde çevre eğitiminin önemini anlatmaya yönelik
büyük görevler düşmektedir. Çünkü, bir alanda yapılan akademik çalışmalar o
alanın gelişmesine katkı sağlar. Bu araştırmada, Türkiye’de Sosyal Bilgilerde
çevre eğitimine yönelik hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezleri
incelenerek, yapılan bu lisansüstü çalışmaların yönelimleri belirlenmeye
çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi
kullanılmıştır. Elde edilen veriler satır satır kodlama yapılarak
tümdengelimsel (betimsel) analiz yöntemiyle analiz edilmiş; önce temalara sonra
bu temalardan da bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; Sosyal Bilgiler
alanında çevre eğitimi ile ilgili tezlerin sınırlı olduğu; Sosyal Bilgilerde
çevre eğitimi konusunun daha çok yüksek lisans düzeyinde çalışıldığı
belirlenmiştir. Ayrıca, araştırmaların genel olarak öğretmenlerden ve öğretmen
adaylarından mesleki yeterliliklerine ve çevreye karşı tutumlarına ilişkin
görüş alma şeklinde yapıldığı görülmüştür. Araştırmalar genellikle nicel
araştırma yöntemi ile yürütüldüğünden nitel araştırma yöntemine dayalı
çalışmaların çok sınırlı olduğu; daha çok ölçek ve anket uygulamaya dayalı
araştırmaların yapıldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına dayanarak,
çevre eğitimini konu edinen uygulamalı doktora tez çalışmalarına öncelik
verilmesi gerektiği söylenebilir. Ayrıca araştırmalarda daha derinlemesine veri
toplayabilmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerine ağırlık verilmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, çevre eğitimi, lisansüstü eğitim

Kaynakça

• Bailey, K. (1994). Methods of social research. New York: The Free Press.
• Brause, J. A. ve Wood, D. (1993). Environmental education in the schools creating a program that works. USA: Desktop Publishing.
• Creswell, J. W. (2013). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. basu.nahad.ir/uploads/creswell.
• Dilek, A., Baysan, S., & Öztürk, A. A. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi üzerine yapılan yüksek lisans tezleri: Bir içerik analizi çalışması. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 22(2).
• Ertürk, H. (1994). Kentsel çevre sorunlarının çözümü açısından ekolojik ilkeler. Ekolojik Yaklaşım (17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Kent ve Çevre: Planlamaya Ekolojik Yaklaşım), 4-5-6 Kasım 1993, Bildiriler Kitabı, p. 49-58, Bursa.
• Flowers, A. L. (2007). An experiential environmental education: An exploration of grade eight students environmental attitudes, behaviors and emotions (Yayımlanmamış doktora tezi). Dalhousie University.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 177-199.
• İzbırak, R. (1992). Coğrafi terimler sözlüğü. MEB Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul.
• Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1).
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lynch, K. A. (2001). Environmental education and conservation in Southern Ecuador: Constructing an engaged political ecology approach (Unpublished doctoral thesis). University of Florida. Yang,
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (4. 5. 6. ve 7. Sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative research: A guide to design and ımplementation. S. Turan (Çev.). Ankara: Nobel.
• Oruç, Ş., Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121 -132.
• Özdemir, O. (2010). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: “Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim”. Eğitim ve Bilim, 32(145), 23-38.
• Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Pegem A.
• Plevyak, L. and Mayfield A. (2010). Environmental education within early childhood. A. M. Bodzin, B. S. Klein and S. Weaver (Eds.), The inclusion of environmental education in science teacher education (pp. 51-65). Newyork: Springer
• Pooley, J.A, O‟Connor, M., (Sep.2000). Environmental education and attitudes. Environment & Behavior, 32(5), 711-724.
• Smith, S. R. (2009). A critical review of the bioavailability and impacts of heavy metals in municipal solid waste composts compared to sewage sludge. Environment International, 35(1), 142-156.
• Türkiye Çevre Vakfı (2001). Ansiklopedik çevre sözlüğü. Ankara: TÇV Yayını.
• Uzunoğlu, S. (1996). Çevre eğitiminin amaçları, uğraşı alanları ve sorunları. Ekoloji Dergisi, 21, 7-12.
• Yang, J. S. (1993). Perceptions of preservice secondary school teachers in Taiwan, the Republic of China, concerning environmental education (Yayımlanmamış doktora tezi), Texas A&M University.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, O. (2016). Sosyal bilgiler ve fen bilgisi eğitimi lisans programlarının çevre eğitimi açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Yücel, A. S. ve Morgil, F. İ. (1998). Yükseköğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.
• Yücel, A. S., & Morgil, F. İ. (2016). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.