Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Liderliğinin, Öğretmenlerin Olumsuz Tutum ve Davranışlarıyla İlişkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 1041 - 1065, 30.07.2020

Yılmaz Sarıer , Şengül Uysal

https://doi.org/10.18039/ajesi.733950

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı; Türkiye’de okul yöneticilerinin liderliği ile öğretmenlerin olumsuz tutum ve davranışları arasındaki ilişkilerin meta-analiz yöntemi ile araştırılmasıdır. Araştırma sonucunda okul yöneticisinin liderliğinin okullar için öneminin sayısal verilerle desteklenmesi ve bu bağlamda okul yöneticilerinin etkili liderlik yaklaşımlarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Türkiye’de üretilen çalışmalar değerlendirildiğinde öğretmenlerin olumsuz tutum ve davranışları ile ilgili üç değişken (örgütsel sinizm, sessizlik ve tükenmişlik), okul müdürünün liderlik yaklaşımı ile ilgili altı değişken (otokratik, destekleyici, paylaşılan, karizmatik, dönüşümcü ve etik liderlik) belirlenmiştir. Araştırmaya 42 çalışma dahil edilmiş, bu çalışmalardan toplam 55 veri seti elde edilmiştir. Araştırmada öğretmenlerin olumsuz tutum ve davranışları ile okul yöneticisinin liderliği arasında negatif yönlü orta düzeyde (ES=-.326) bir ilişki bulunmuştur. Araştırmada bulunan etki büyüklüğü değerleri incelendiğinde, örgütsel sessizlik açısından destekleyici (-.543) ve dönüşümcü (-.416); örgütsel sinizm açısından etik (-.635), paylaşımcı (-.624) ve karizmatik (-.503); örgütsel tükenmişlik açısından destekleyici liderlik yaklaşımının (-.243) etkili olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin olumsuz tutum ve davranışları (örgütsel sinizm, sessizlik ve tükenmişlik) ile otokratik liderlik yaklaşımı arasında zayıf düzeyde pozitif yönlü (.237, .150 ve .068) ilişkilerin bulunduğu anlaşılmıştır. Araştırmada özellikle destekleyici, paylaşımcı, dönüşümcü ve etik liderlik davranışları sergileyen okul yöneticilerinin, öğretmenlerin olumsuz tutum ve davranış gösterme düzeylerini azalttığı görülmüştür. Okul müdürleri, okulun gelişimi sürecinde katkı vermek isteyen öğretmenleri destekleyebilir, yasal gücün yerine daha çok kendi etkileyici gücünü kullanabilir, okulda adaleti sağlayarak paylaşım ve güvene dayanan olumlu okul iklimi oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, örgütsel sinizm, örgütsel sessizlik, tükenmişlik, eğitim yönetimi

The Relationship between the Leadership of School Administrators and the Negative Attitudes and Behaviors of Teachers in Turkey: A Meta-Analysis Study

Öz

The purpose of this research is to investigate the relationship between negative attitudes and behavior of teachers and the leadership of school administrators by the meta-analysis in Turkey. In the study, when the studies produced in Turkey were evaluated three variables related to the teachers' negative attitudes and behaviors (organizational cynicism, silence and burnout), and six variables related to leadership approach of the school principals (autocratic, supportive, shared, charismatic, transformational and ethical leadership) were determined. 42 studies were included in the study, and a total of 55 data sets from these studies were obtained. In the research, a negative correlation (ES= -. 326) was found between the negative attitudes and behaviors of teachers and the leadership of the school principal. When the effect size values in the study were analyzed, it was seen that supportive (-.543) and transformational (-.416) leadership in terms of organizational silence, ethical (-.635), sharing (-.624) and charismatic (-.503) for organizational cynicism and supportive leadership approach (-.243) for organizational burnout were shown to be effective. It was understood that there were weak positive (.237, .150 and .068) relationships between teachers' negative attitudes and behaviors (organizational cynicism, silence and burnout) and autocratic leadership approach. In the research, it was observed that school administrators, who display supportive, sharing, transformational and ethical leadership behaviors, decrease the negative attitude and behavior levels of teachers. School principals can support teachers who want to contribute to the development process of the school, use their own impressive power instead of legal power, and create a positive school climate based on sharing and trust by providing justice in the school.

Anahtar Kelimeler

Leadership, organizational cynicism, organizational silence, organizational burnout, educational administration

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Genetic, Socialand General Psychology Monographs, 126, 269-292.
• * Adıgüzel Gök, Z. (2019). Algılanan örgüt iklimi ile öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık ve örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Ağıroğlu Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• * Aksoy, E. (2019). Öğretmenlerin okullardaki paylaşılan liderlik uygulamalarına yönelik algıları ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• * Alanoğlu, M. (2019). Algılanan okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmenlerin karara katılma, örgütsel adalet, iş doyumu ve tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Alga, E. (2017). Örgütlerde Algılanan Liderlik Tarzlarının Çalışanların Tükenmişliğine Etkisi. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 28, 98-124.
• Alparslan, A. M., ve Kayalar, M. (2012). Örgütsel sessizlik: sessizlik davranışları ve örgütsel ve bireysel etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 136-147.
• Altınkurt, Y. (2014). The relationship between school climate and teachers’ organizational silence behaviors. Anthropologist, 18(2), 289-297.
• * Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E., ve Salalı, E.T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
• * Apak, F. (2016). Okul yöneticilerinin gücü kullanma biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Arıkanlı, A., ve Ulubaş, B. (2004). Yönetim: Yönetim fonksiyonları ve yönetici davranışları. Ankara: Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Yayını. Aronson, E. (2003). Ethics and leader integrity in the health sector. Unpublished master’s doctor. Faculty of Management McGill University.
• * Arslan, Ö. (2016). Okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Arslantaş, C. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 111–128.
• Aslan, H., ve Yılmaz, E. (2013). The study of teachers’general cynicism inclinations in terms of life satisfaction and other variables. Creative Education, 4(9), 588-591.
• Ayan, A. (2013). Liderlik tarzlarının örgütsel sessizlik ve tükenmişlik düzeyi üzerine etkisi: Bir alan araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Aydın, A., Sarıer, Y., ve Uysal, Ş (2013). The effect of school principals' leadership styles on teachers' organizational commitment and job satisfaction. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(2), 806-811.
• * Aydın, F. (2016). Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ayık, A., ve Şayir, G. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 253-279.
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik uygulamaları: Eklektik bir tasarım çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 163-181.
• Bass, B. M., Avolio, B. J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Predicting Unit Performance by Assessing Transformational and Transactional Leadership. Journal of Applied Psychology, 88, 207-218.
• * Bayat, S. (2015). Okulların örgüt ikliminin öğretmenlerin tükenmişlik düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Bernerth, J. B., Armenakis, A. A., Feild, H. S., & Walker, H. J. (2007). Justice, cynicism, and commitment a study of important organizational change variables. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 303-326.
• Bogosian, R. (2012). Engaging organizational voice: A phenomenological study of employees’ lived experiences of silence in work group settings. Unpublished Doctoral Dissertation. The George Washington University.
• Bogosian, R., & Stefanchin, J. E. (2013). Silence is not always consent: Employee silence as a barrier to knowledge transfer. International Conference on Organisational Learning, Knowledge and Capabilities. April 25-27, 2013. Washington, USA.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to Meta-Analysis. United Kingdom: John Wiley ve Sosns.
• Bowen, F., & Blackmon, K. (2003). Spirals of silence: The dynamic effects of diversity on organizational voice. Journal of Management Studies, 40(6), 1393-1417.
• * Boz, A. (2016). Okul yöneticilerinin otantik liderlik davranışları ile okulların akademik iyimserlik ve öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Böhm, S., & Bruni, A. (2003). Silent of sounds. Ephemera, 3(4), 260-264.
• * Bölükbaşıoğlu, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Brown, A. D., & Coupland, C. (2005). Sounds of silence: Graduate trainees, hegemony and resistance. Organization Studies, 26(7), 1049-1069.
• Byrne, B. M. (1991). Burnout: Investigation the impact of back ground variables for elementary, intermediate, secondary and university educators. Teachers and Teaching Education, 7(2), 197-209.
• Celep, C. (2004). Dönüşümsel Liderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Chin, J. M. C. (2007). Meta-analysis of transformational school leadership effects on school outcomes in Taiwan and the USA. Asia Pacific Education Review,8(2), 166-177.
• Cohen L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routledge Falmer.
• Cooper, H., Hedges, L. V., & Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and meta-analysis (2nd edition). New York: Russell Sage Publication.
• Czaja, M., & J.,Lowe (2000). Preparing leaders for ethical decisions. The AASA Professor (American Association of School Administrators), 24(1), 7–12.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145-162.
• Çelik, V. (2015). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çelik, C., ve Sünbül, Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: Mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,13(3), 49-66.
• Çoğaltay, N., Karadağ, E., ve Öztekin, Ö. (2014). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 20(4), 483-500.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• * Demir, K. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin sinizm düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• * Demirhan G. (2010). Eğitim yöneticilerinin yönetsel tarzları ile öğretmenlerin adanmışlık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• * Derin, R. (2016). Demokratik liderlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Balıkesir ili merkez ilçeleri örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• * Deviren, İ. (2019). İlkokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Siirt Üniversitesi, Siirt.
• * Doğan, S., ve Uğurlu, C.T. (2014). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 489-516.
• * Dülker, A. P. (2019). Dönüşümcü liderlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Balıkesir ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Eaton, J. A. (2000). A social motivation approach to organizational cynicism. Dissertation of Master of Arts. Faculty of Graduate Studies, York University, Toronto.
• Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Erol, G., ve Köroğlu, A. (2013). Liderlik tarzları ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(3), 45-64.
• Field, A. P. (2001). Meta-analysis of correlation coefficients: A Monte Carlo comparison of fixed- and random-effects methods. Psychological Methods, 6(2), 161-180.
• Fitzgerald, M. R. (2002). Organizational cynicism: Its relationship to perceived organizational in justice and explanatory style. Doctor of Philosophy. University of Cincinnati, UMI Microfilmed.
• * Gedik, A., ve Üstüner, M . (2019). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerine algıladıkları müdür yönetim tarzının etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 53-68.
• Gövez, E. (2013). Örgütsel sinizm ve dönüştürücü/etkileşimci liderlik arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• * Güçlü, N., Çoban, Ö,, ve Atasoy R. (2017). Okul yöneticilerinin stratejik liderlik özellikleri ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 46 (215), 167-191.
• Gül, H., ve Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: hemşireler üzerinde bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 27-47.
• Hedges, L. V., & Olkin, I. (1985). Statistical method for meta-analysis. United Kingdom: Academic Press.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama (7.Baskı). (Çev. Edt. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayın dağıtım.
• Işıkhan, V. (2004). Çalışma hayatında stres ve başa çıkma yolları. Ankara: Sandal Yayınları.
• Izgar, H. (2003). Okul yöneticilerinde tükenmişlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İnce, T., ve Turan, Ş. (2011). Organizational cynicism as a factor that affects the organizational change in the process of globalization and an application in Karaman’s public institutions. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 37, 104-122.
• James, M. S. L. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school systems. Unpublished Doctoral Dissertation, Talla hassee: The Florida State University.
• Johnson, S. M. (2000). Providing Moral Center. http://www.eric.ed.gov/searchdb/ index.html web adresinden 05.04.2020 tarihinde alınmıştır.
• Johnson, A. L. (2007). Organizational Cynicism and Occupational Stress in Police Officers. Unpublished Doctor Dissertation, Central Michigan University, Michigan.
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik sendromu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kalağan, G., ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
• * Karakaşoğlu, N. (2011). Eğitim yöneticilerinin yönetsel tarzları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• * Karabağ Köse, E. (2013). İlköğretim kurumu öğretmenlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel öğrenme arasındaki ilişkide örgütsel sessizlik ve karara katılımın aracı etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karadağ, E., Bektaş, F., Çoğaltay, N., ve Yalçın, M. (2015). The effect of educational leadership on students’ achievement: A meta-analysis study. Asia Pasific Education Review, 16(1), 79-93.
• * Karaman, G. (2015). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Kaya Göktepe, A. (2016). Tükenmişlik Sendromu (1. baskı). İstanbul, Nesil Yayınları.
• Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
• Kılıç, R., Keklik, B., ve Yıldız. H. (2014). Dönüştürücü, etkileşimci ve tam serbesti tanıyan liderlik tarzlarının, örgütsel sessizlik üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2), 249-268.
• Kulinskaya, E., Morgenthaler, S., & Staudte, R. G. (2008). Meta-analysis: a guide to calibrating and combining statistical evidence. London: John Wiley ve Sons.
• * Kurnaz, S. (2019). Liderlik tarzı örgütsel sessizlik ilişkisinde örgütsel politikanın düzenleyici rolü: kamu kurumlarında bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kurt, T., ve Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 166(33), 98-11.
• Kutanis, R. Ö., ve Çetinel, E. (2009). Adaletsizlik algısı sinizmi tetikler mi? Bir Örnek Olay. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 693-699.
• Kyriacou, C. (2000). Stress-busting for teachers. Cheltenham: Nelson Thornes.
• Lipsey, M. W., & Wilson, D. B. (2001). Practical meta-analysis. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Lowe, K. B., & Galen, K. K. (1996). Effectiveness Correlates of Transformational and Transactional Leadership: A Meta-analytic Review of the MLQ Literature. Leadership Quarterly, 7(3), 385.
• Maslach, C. &. Jackson, S.E. (1981).The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, (2), 99-133.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2003). Shades of silence: Emerging themes and future directions for research on silence in organizations. Journal of Management Studies, 40 (6), 1563-1568.
• Oktay, E., ve Gül, H., (2003). Çalışanların duygusal bağlılıklarının sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun karizmatik lider özelliklerinin etkileri üzerine Karaman ve Aksaray emniyet müdürlüklerinde yapılan bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 403-428.
• * Okumuş, K. (2019). Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Orivelle, G. Brim, Jr., & Slanton, W. (1966). Socialization after childhood: Two essays. John Wiley and Sons. New York.
• * Önder, E. (2017). Ortaöğretim okullarında örgütsel sessizliğin yordayıcısı olarak örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık. Kırşehir Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 669-686.
• * Özcan, E. (2014). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• * Özdemir H. Ö. (2017). Yöneticilerin otantik liderlik tarzlarının çalışanların sinizm ve sanal kaytarma davranışları üzerine etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Özdoğru, M., ve Güçlü, N. (2020). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarının okul çıktılarına etkisinin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 4(2), 88-103.
• * Özgen, F. Ö. (2017). Örgütsel adalet- sinizm ilişkisinde kişi örgüt uyumunun rolü: Eğitim sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• * Özkadam, Z. (2018). İlkokul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi,İstanbul.
• Özler, D, Atalay, C., ve Şahin, M. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2),47-57.
• Özözgü, S. ve Altunay, E. (2016). Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Öğretmenlere Yansıyan Sonuçları: Bir Meta-Analiz Çalışması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 259-294.
• * Paşa, Ö. (2015). Öğretmenlerin yöneticiye güven düzeyleri ve okul yöneticisi tarafından sergilenen etik liderlik davranışlarının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mevlana Üniversitesi, Konya.
• * Pektaş, H. M. (2019). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik tarzı ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Petticrew, M., & Roberts, H. (2006). Systematic reviews in the social sciences. MA-USA: Blackwell Publishers Ltd.
• * Polat, D. D. (2018). Öğretmenlerin yılmazlık düzeyleri ile iş doyumu, mesleki tükenmişlik düzeyleri ve örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Polat, E. (2014). Kurum içi etkin iletişim ortamı ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• * Polatcan, M. (2012). Okul yöneticilerinin liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Karabük ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Robbins, S. P., & Coulter M. (2012). Management. New Jersey: Pearson Education. Inc., Publishing as PrenticeHall.
• Robinson, M. J. V., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674.
• * Potuk, A. (2017). Mobbing davranışı, örgütsel adalet ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Russel, D.W., Altmaier, E., & Van Velzen, I.D. (1987). Job-related stress, social support, and burnout among classroom teachers, Journal of Applied Psychology, 72 (2), 269-274.
• Sarıkaya, M. (2013). Karar verme süreçleri ve örgütsel sessizlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Sergiovanni, T. J., & Starratt, R. J. (1998). Supervision: A redefinition. Boston, MA: Mcgraw-Hill.
• * Şamdan, T., ve Atanur Başkan, G. (2019). Öğretmenlerin algılarına göre örgütsel adalet ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 17-40.
• * Şirin, E. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul kültürü Algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (İstanbul ili, Esenyurt ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Q’neil, J. (1997). Leadership Aikido. New York: Three Revers Press.
• * Tanrıverdi, H. (2019). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynaklarına göre öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve yabancılaşma düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• * Tatar, H. (2019). Örgüt iklimi ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.
• * Tepeli, S. (2016). İlköğretimde yönetimleri demokratikliği ve öğretmenlerin suskunluğu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İstanbul.
• Timms, C., Graham, D., & Caltabiano, M. (2006). Gender Implication of Perceptions of Trust worthiness of School Administration and Teacher Burnout/Job Stress. Australian Journal of Social Issues. 41(3), 343-358.
• Topuzoğlu, A. (2009). Demografik özellikler açısından okul yöneticisinden etik liderlik özellikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Türköz, T., Polat, M., & Coşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 285-302.
• Uğur, S. S. (2016). Kişilik tipolojilerine göre çalışanların örgütsel sessizlik algılamaları: Kamu ve özel kesimde bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• * Uyar, B., ve Zafer Güneş, D. (2019). Ortaokullarda Örgütsel Sinizmin Yordayıcısı Olarak Örgütsel Güven. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 121-128.
• * Ünlü, Y. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Üstüner, M. (2016). Algılanan müdür yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 429-457.
• Yalçınsoy, A. (2017). Örgütsel sessizlik ve sonuçları. The Journal of Social Science, 1(1), 1-19. Yang, Y. (2014). Principals’ Transformational Leadership in School Improvement. International Journal of Educational Management, 28(3), 279-88.
• * Yangın, D. (2015). Etkileşim adaleti ve yöneticiye güven ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 19 Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, A. İ. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin paylaşılan liderlik davranışları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Zaleznik, A. (1993). Learning leadership. Chicago: Harward Business School Press.