Understanding of Kut and Moral Leadership: Virtues of the Khan in the Orhun Monuments

Year 2025, Issue: 1, 21 - 31, 31.03.2025

Erdoğan Serdar Çalık

Abstract

In this article, one of the oldest and most important texts of Turkish thought, the virtues that a kaghan should carry as a ruler and its individual and social consequences are examined in the Orhun Kitabeleri. In accordance with this stated purpose, the Orhun Kitabeleri text was preferred as the basic material of the study. These texts, which convey deep information about the life of the Turkish nation, are extremely important in terms of political philosophy, as well as the moral messages they carry and the moral virtues applied in practice. The article discussed in this context consists of an introduction, two main chapters and a conclusion. In the introduction of the article, information about the Orhun Inscriptions and the basic dynamics of Turkish thought is given. In the first part, after explanations about the understanding of kut, explanations are made about the moral practices and virtues that the ruler should carry. In the second part, practical virtues are examined in detail from the perspective of the Orkhon Inscriptions, and in the conclusion, the study is concluded by emphasizing the relationship between political authority and moral virtues based on the kut authority of the ruler.

Keywords

Orhun Inscriptions, Virtue, Moral Philosophy, Kut

Kut Anlayışı ve Ahlaki Liderlik: Orhun Kitabeleri’nde Kağanın Erdemleri

Abstract

Bu makalede Türk düşüncesinin en eski ve en önemli metinlerinden biri olan Orhun Kitabelerinde yönetici olarak bir kağanın taşıması gereken erdemler ve bunun bireysel ve toplumsal neticeleri incelenmiştir. İfade edilen bu amaca uygun olarak Orhun Kitabeleri metni çalışmanın temel materyali olarak tercih edilmiştir. Türk milletinin yaşayışı hakkında bize derin bilgiler aktaran bu metinler siyaset felsefesinin yanında aynı zamanda taşımış oldukları ahlaki mesajlar ve pratikte uygulana ahlaki erdemler açısından son derece önemlidir. Bu bağlamda ele alınan makale giriş, iki ana bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Makalenin giriş bölümünde Orhun Kitabeleri ve Türk düşüncesinin temel dinamikleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde kut anlayışı hakkında açıklamalardan sonra yöneticinin taşıması gereken ahlaki pratikler ve erdemler hakkında açıklamalar yapılmıştır. İkinci bölümde Orhun Kitabeleri perspektifinden pratik erdemler ayrıntılı olarak incelenmiş ve sonuç kısmında da yöneticinin sahip olduğu kut yetkisinden hareketle siyasi otorite ile ahlaki erdemler arasındaki ilişki vurgulanarak çalışma sonlandırılmıştır.

Keywords

Orhun Kitabeleri, Erdem, Ahlak Felsefesi, Kut

References

• Aristoteles. (2018). Politika (M. Tunçay, Çev.; 20. bs). Remzi Kitabevi.
• Aristoteles. (2022). Nikomakhos’a Etik (F. Akderin, Çev.; 5. bs). Say Yayıncılık.
• Arslan, M. (2014). Eski Türk Devlet Anlayışı ve Kutadgu Bilig. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 1(1), 100-111.
• Çalık, E. S. (2023). Türk Ahlak Felsefesi İncelemeleri (Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakayık, Dîvanu Lugâti’t Türk) (1. bs). Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Davletov, T. (2008). Eski Türklerde Toplumsal Siyaset Anlayışı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 8, 81-102.
• Demir, S. T. (2017). Türk Toplumunun Kültürel Belleği Bağlamında Orhun Abidelerini Yeniden Düşünmek: Taşın Bedeni ve Belleği. Journal of History Culture and Art Research, 6(2), 422-440.
• Elmalı, O. (2007). George Edward Moore’da Etik. Arı Sanat Yayınevi. Erdem, H. (2016). Türk Ahlâkı. Yeni Türkiye Dergisi, 91, 203-221.
• Ergin, M. (2011). Orhun Abideleri (45. bs). Boğaziçi Yayınları.
• Girgin, Y. (2021). Orhun Yazıtları’nda geçen atasözleri ve deyimlerin verdiği mesajların dil ve kültür birlikteliği açısından değerlendirilmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25. https://doi.org/10.29000/rumelide.1036536
• Kafesoğlu, İ. (1985). Türk-İslâm Sentezi. Aydınlar Ocağı Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (1997). Türk Millî Kültürü (16. bs). Ötüken Neşriyat.
• Mert, O., & Bozkırlı, K. (2015). Orhun Yazıtları’nda Boylari Bi̇r Araya Geti̇rme Çabalari. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1). https://doi.org/10.7884/teke.440
• Mücevher, M. H. (2021). Yönetimde Ahlak ve Maneviyata Yönelik Bir Öneri. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1). https://doi.org/10.47097/piar.911558
• Orhan, S., Gedik, M., & Bulut, M. (2012). Orhun Abi̇deleri̇ İle Gençli̇ğe Hi̇tabe’ni̇n Sundukları Mesajlar Açısından Mukayesesi̇ Üzeri̇ne Bi̇r İnceleme. The Journal of Academic Social Science Studies, 8(5). https://doi.org/10.9761/jasss_425
• Platon. (2019). Devlet (S. Eyuboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.; 38. bs). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Saltuklu, Z. (2019). Türklerde Töre. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 61-66.
• Sümer, F. (1972). Oğuzlar (2. bs). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Tanyu, H. (1978). Türk Töresi Üzerine Yeni Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 23, 97-120.
• Warburton, N. (2017). Klasiklerle Felsefe (A. Fethi, Çev.; 3. bs). Alfa Yayınları.
• Yıldız, A., & Çolak, K. (2022). Orhun Kitabeleri’nde Yer Alan Değerlerin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Değerleri Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(1). https://doi.org/10.37217/tebd.1024085
• Ziya Gökalp. (2014). Türk Töresi. Ötüken Neşriyat.
• Ziya Gökalp. (2019). Türkçülüğün Esasları. Anadolu Üniversitesi Yayınları.