Divan Şiirinde Remil

Year 2018, Volume 2, Issue 2, 159 - 180, 30.08.2018

Emrah AYDEMİR

https://doi.org/10.34083/akaded.446456

Abstract

Klasik Türk edebiyatı; sosyal, edebî, tarihî, kültürel yönden büyük bir kaynak ve birikime sahiptir. Bu unsurlardan biri de remil ilmine dair şiirdeki kullanımlardır. İnsanlar hayatları boyunca hep geleceği merak edip onu öğrenmeyi arzulamışlardır. Bu duygu ister güvenlik ister güç veya insanî bir merak olsun hep ön planda olan duygulardan biri olmuştur. Âdemoğlu sevdiğinden tutun da sevmediğine, dosttan-düşmana, iyiden-kötüye, güzelden-çirkine kadar büyü, fal, sihir gibi yasak olan ve büyük günahlardan sayılan bu yollara çeşitli sebeplerden dolayı yönelmiştir.

Divan şairleri de bu konuya kayıtsız kalmamış ve şairler şiirlerinde buna yer vermişlerdir. Böylece remil ilmi de kendine ait özellikleri ve unsurlarıyla şairlerin bakış açılarıyla Divan edebiyatında yer almıştır. Bu çalışmada dinen yasaklanan ve büyük günahlardan sayılan falcılığı –özellikle remile- yönelik şairlerin düşünceleri, duyguları ve bu hassas konuya nasıl değindikleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca şairlerin; edebî zevk, güç-otorite; merak, iyilik-kötülük, âşık-maşuk, mazmun, malzeme veya başka hangi sebeplerden ötürü bu ilmi kullandıkları da yine göz önünde bulundurularak ortaya koyulacaktır.

Keywords

Şair, divan şiiri, gizli ilimler, remil

References

• AKDOĞAN, Yaşar. (1979). “Ahmedî Dîvân”. Ankara. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78357/ahmedi-divani.html [erişim tarihi: 20.03.2015].AKYÜZ, Kenan-BEKEN, Süheyl-YÜKSEL, Sedit-CUMHUR, Müjgan. (1990). Fuzûlî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.ARSLAN, Mehmed. (2004). Antepli Aynî Divanı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.ATABEY, Kılıç. (1994). Ahmed Neylî Divanı. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.AVŞAR, Ziya. (2017). “Revânî Divanı”. Ankara. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,196374/revani-divani.html [erişim tarihi: 22.03.2015].BAŞPINAR, Fatih. (2008). 17. Yüzyılın Şairlerinden Beyânî’nin Divan’ı İnceleme-Tenkitli Metin. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.BİLGİN, Azmi. (2017). “Nigârî Dîvânı”. Ankara.http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,194361/nigari-divani.html [erişim tarihi: 30.03.2015].ÇAVUŞOĞLU, Mehmed. (1977). Yahyâ Bey. Dîvan Tenkitli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakl. Yayınları.ÇAVUŞOĞLU, Mehmed. (1979). Amrî Dîvan Tenkitli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.ÇAVUŞOĞLU, Mehmed-TANYERİ, M. Ali. (1987). Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon). Gazeller Kısmı c. III. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakl. Yayınları.DEVELLİOĞLU, Ferit. (Yayınları. Hazl: Aydın Sami Güneyçal). (2010). Osmalıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.EKE, Nagihan. (2009). Zâtî’nin Şiirlerinde İlim. Muğla: Turkish Studies.ERDEM, Sadık. (2005). Neylî ve Dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.ERDOĞAN, Mustafa. (2011). “Bursalı Rahmî ve Dîvânı. Ankara. www.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html [erişim tarihi: 05.04.2015].EREN, Abdullah. (2014). Sıdkî Dîvânı İnceleme Metin. Ankara: Altınpost Yayınları.ERÜNSAL, İsmail. (1983). The Life and works of Taci-zade Ca’fer Çelebi: with critical edition of his Divan. İstanbul: İÜEF Üniversitesi.HANÇERLİOĞLU, Filiz. (1988). Âşık Çelebi Divânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.İnternet: Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com. [erişim tarihi: 05.04.2015].KARAKÖSE, Saadet. (1994). Nev’i-zade Atayi Divanı Kısmî Tahli-Metin. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.KARAMAN, Hayrettin-ÖZEK, Ali-DÖNMEZ, İbrahim Kâfi-ÇAĞRICI, Mustafa-GÜMÜŞ, Sadrettin-TURGUT, Ali. (2011). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.KAYA, Bayram Ali. (2003). Azmî-zâde Hâletî Divânı (Giriş ve Dîvân’ın Tıpkıbasımı; Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni). Harvard.KOCAER, Abdullah Feyzi. (2010). İmam Nevevî Riyâzü’s-Sâlihîn. Sabah gazetesi.KUDRET, Altun. (1999). Gelibolulu Mustafa Âlî ve Divânı (Vâridâtü’l-Enîkâ). Niğde: Özlem Kitabevi.KURTOĞLU, Orhan. (2004). “Lebîb Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük)”. Ankara. www.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html [erişim tarihi: 06.04.2015].KÜÇÜK, Sabahattin. (2011). Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.LEVEND, Agâh Sırrı. (1984). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar. İstanbul: Enderun Yayınları.MENGİ, Mine. (1995). Mesîhî Dîvânı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.MERMER, Ahmet. (1997). Karamanlı Aynî ve Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları.NECATİGİL, Behçet. (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.ONAY, Ahmet Talât. (Hzl. Cemâl KURNAZ). (1992). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.PAKALIN, Mehmet Zeki. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. Cilt 3. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.PALA, İskender. (2010). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.SARAÇ, M. A. Yekta. (2002). Emrî Divanı. İstanbul: Eren Yayıncılık.Şemseddin Sami. (Tarihsiz) Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.TARLAN, Ali Nihad. (1967). Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon).Gazeller Kısmı c. I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakl. Yayınları.TARLAN, Ali Nihad. (1970). Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon).Gazeller Kısmı c. II. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakl. Yayınları.TARLAN, Ali Nihat. (1992). Hayâlî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.TULUM, Mertol-TANYERİ, M. Ali. (1977). Nev’î Divan Tenkidli Basım. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.YAKAR, Halil İbrahim. (2002). Gelibolulu Sun’î Dîvânı ve Tahlili. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.YAZAR, İlyas. (2006). Tokatlı Kânî Dîvânı. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.ZÜLFE, Ömer. (2004). Yakînî Dîvân, Tenkitli Metin-Tetkik-Dizin. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyât Araştırmaları Enstitüsü.