XVII. Yüzyıl Şairlerinden Vardarlı Fazlî’nin Mahzenül’l-Esrâr (Dâfi‘ü’l-Hüzn) Mesnevisi

Year 2018, Volume 2, Issue 2, 78 - 137, 30.08.2018

İsmail Hakkı AKSOYAK

Abstract

Bu makalenin konusunu 17. Yüz yıl şairi Vardarlı Fazlî’nin Mahzenü’l-Esrâr (DÀfi'ü’l-Hüzn) Mesnevisi oluşturmaktadır. Fazlî’nin hayatı hakkında kaynaklarda bilgi yer almaz. Fazlî’nin edebiyat tarihine dâhil edilmesini sağlayan tek eseri Mahzenü’l-Esrâr isimli mesnevisidir. Eserin bilinen tek nüshası DTCF Ktp. İsmail Saib I. nu:1422’de kayıtlıdır. Fazlî, eserini 1636-37 yılında yazmıştır. Aruzun “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbı ile yazılan eser toplam yedi yüz atmış dört beyittir. Fazlî, eserinin bir adının Mahzenü’l-Esrâr diğer adının ise Dâfiü’l-Hüzn olduğunu belirtir.

Mahzenü’l-Esrâr’ın giriş bölümünde tevhit, münacat ve naat konulu beyitler yer alır. Daha sonra şair on iki imamdan bahseder ve onlara olan bağlılığını bildirir. Bu bölümlerden sonra eserin konusunu oluşturan bölüme geçilir. Eserin konusu keyif verici maddeler Esrar, Beng, Falûniyyâ, Kahve, Bâde, Şarap ve Boza’nın münazarası şeklindedir. Her madde kendini tanıtma ve diğerlerinden üstün olduğunu kanıtlama gayreti içindedir. Dil ve edebiyat açısından zengin olan Mahzenü’l-Esrâr’da dönemin bazı sosyal olayları da yer almaktadır. Bu makalede Mahzenü’l-Esrâr’ın çeviri yazı metni neşredilecektir. 

Keywords

Vardarlı Fazli, Mahzenü'l-Esrâr, Keyif Verici Maddeler

References

• Açıkgöz, Namık(1991).”Kahve Etrafında Teşekkül Eden Kamuoyu”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5(1):1-27.
• Aksoy, Hasan(1986).” Münazara”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C.6. İstanbul. Dergâh Yay. 469.Aksoyak, İ. Hakkı(2013).”Fazlî, Vardarlı Fazlî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=93. [Erişim Tarihi: 07.08.2018]
• Aksoyak, İ. Hakkı(2016).14. yy.’dan 19.yy.’a Anadolu ve Rumeli’de Yazılmış Türkçe Edebî Metinler Üzerine Söylenmemiş Sözler. Ankara: Grafiker Yayınları. 223-243.
• Diriöz, Meserret(1980). “Türk Edebiyatında Münazara”. Millî Kültür. 2(1):22.
• Fazlî-i Vardarî. Mahzenü’l-Esrâr. DTCF Ktp. İsmail Saib I. Nu. 1422. Vr. 28.
• Kürkçüoğlu, Kemal Edip(hzl.).(1995). Fuzulî Beng ü Bâde. İstanbul. Maarif Vekaleti Yay.
• Levend, Agâh Sırrı(1988). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: TTK Yay.140-141.
• Özkan, F. Hakan(1997). Şabanzade Mehmed Muhteşem: Münazara-i Tığ u Kalem. Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Ünver, İsmail(1986). “Mesnevi”. Türk Dili-Türk Şiiri Özel Sayısı II-Divan Şiiri. 415-416-417:433-437.