Malkaralı Nev'î’nin Edebî Bir Mektubu: Risâle-i Şikâyet-i Rûzigâr

Year 2019, Volume: 3 Issue: 2, 320 - 333, 30.08.2019

Mehmet Akif Yalçınkaya

https://doi.org/10.34083/akaded.592286

Cited By: 1

Abstract

 

Mektup, en eski devirlerden itibaren insanlar arasında
kullanılan en temel haberleşme araçlarından biri olmuştur. Klasik Türk
edebiyatında mektup türü münşeât başlığı altında ele alınmıştır. Münşeatlarda
yer alan mektuplar genellikle tehniyetnâme, şefâatnâme, tahiyyetnâme,
taziyetnâme, talepnâme vb. başlıklar altında konularına göre tasnif edilmiş, bu
türler hakkında bilgi verildikten sonra konuya uygun mektup örnekleri
sunulmuştur. Mektup örneklerine ekseriyetle münşeatlar içinde rastlanmakla
birlikte zaman zaman divan, külliyat vd. muhtelif eserlerde de mektuplara yer
verilebilmektedir. Makalemize konu olan eser 16. yüzyıl şairlerinden Malkaralı
Nev'î’nin tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya nr. 2893’te kayıtlı
Fezâilü’l-vüzerâ ve hasâilü’l-ümera adlı eserin sonunda 8b-10a varakları
arasında yer alan Rîsâle-i Şikâyet-i Rûzigâr başlıklı talepnâmesidir. Nev'î,
öncelikle zamaneden ve içinde bulunduğu durumdan şikayetlerini arz etmiş
ardından mektubun muhatabı Cigalazâde Yusuf Sinan Paşa’ya talebini beyan etmiştir.
Sanatlı bir dilin hakim olduğu mektupta hikaye, ayet, hadis ve şiirler yer
alır. Bu makalede önce Nev’î’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi
verilmiş, Rîsâle-i Şikâyet-i Rûzigâr adlı mektubu dil, üslup ve muhteva
yönünden incelendikten sonra mektubun transkripsiyonlu metni ile orijinal metni
sunulmuştur.

Keywords

Klasik Türk edebiyatı, Malkaralı Nev'î, Nesir, Mektup

References

• Açıkgöz, Namık (2004). “Nesir (Orta Klasik Dönem)”. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. C.5. Ankara: AKM Yayınları. 419. Bozkurt, Nebi (2004). “Mektup”. İslam Ansiklopedisi. C.29. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 13. Coşkun, Menderes (2006). “Estetik Nesir”. Türk Edebiyatı Tarihi. C.2. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. 667.Derdiyok, İ. Çetin (1994). XV. Yüzyıl Şâirlerinden Mesîhî’nin Gül-i Sad-Berg’i. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi. Diriöz, Meserret (1977). “Nev’î”. Türk Dili. 7: 83-85.Durmuş, İsmail (2004). “Mektup-Arap Edebiyatı”. İslam Ansiklopedisi. C. 29. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.14 El-Fahûrî, Hanna (1985). el-Mu’cez fi’l-Edebi’l-Arabiyyi ve Târihuhu. C. 1. Beyrut: Darü’l-Ceyl. 403-404Haksever, Halil İbrahim (1995). Eski Türk Edebiyatında Münşeâtlar ve Nergisî’nin Münşeâtı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. İsen, Mustafa (2004). “Nesir (Erken Dönem)”. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. C.5. Ankara: AKM Yay. 213, 341.Kılıç, Filiz (hzl.) (2018). Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-Şu'arâ. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 25.06.2019].Korkmaz, Zeynep (1990). Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri. Ankara: YÖK Yayınları.Koyuncu, Fatih (2016). “Nev'î’nin Siyâsetnâme Türündeki Eseri: Fezâ'ilü’l-Vüzerâ ve Hasâ'ilü’l-Ümerâ”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 17: 219.Kurtuluş, Rıza (2004). “Mektup-Fars Edebiyatı”. İslam Ansiklopedisi. C.29. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 16.Mutçalı, Serdar (1995). Arapça Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yayınları.Nev'îzâde Atâî. (1268). Zeyl-i Şekâik. İstanbul.Par, Arif Hikmet (1970). Planlı Yazma Sanatı. İstanbul: Serhat Yayınları.Sefercioğlu, Nejat (2007). “Nev'î”. İslam Ansiklopedisi. C. 33. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 52-54.Sungurhan, Aysun (hzl.) (2017). Kınalızâde Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0 [erişim tarihi: 25.06.2019].Süleyman Bey. (1289). Mebâniü’l-İnşâ. C. 1. İstanbul: Mekteb-i Fünûn-u Harbiye-i Hazret-i Şâhâne Matbaası. 213-215.Şakiroğlu, Mahmut H. (1993). “Cigalazâde Sinan Paşa”. İslam Ansiklopedisi. C.7. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 525-526.Şemseddin Sami (1317). Kamus-ı Türki. C. 1-2. Dersaâdet: İkdam Matbaası. 388Şentürk Ahmet Atilla, Kartal Ahmet (2014). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları. Uzun, Mustafa (2006). “Münşeat”. İslam Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 18.Yalçınkaya, Mehmet Akif (2016). Kınalızâde Ali Efendi Münşeat. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.