Firâkî’nin Husrev ü Şîrîn Adlı Mesnevisinin Mekânın Eserdeki İşlevleri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 4, 409 - 419, 26.12.2019

Asuman Bayram

https://doi.org/10.34083/akaded.640626

Öz

Tahkiyeye dayalı eserlerin temel
unsurlarından mekân, anlatının yüzey yapısına ait bir unsur olan dekor işlevini
karşılaması özelliğiyle öne çıkar. Bunun yanında mekânın derin yapı içinde
özellikle kahramanların psikolojik durumlarına ait değişimlerin nedeni,
belirleyicisi ya da bu değişiklikleri yansıtan bir öge oluşu gibi farklı
işlevleri de vardır. Bu bakımdan mekânın eser içinde takibi ve tahlili,
anlatının yüzey ve derin yapısının okur tarafından anlaşılması açısından son
derece önemlidir. Klasik edebiyata ait tahkiyeli bir tür olan ve modern öncesi
roman olarak da değerlendirilen mesnevi türündeki eserlerde de mekân, anlatının
temel taşlarından biri konumundadır.

Mesneviler içinde de özellikle çift
kahramanlı aşk hikâyelerini konu edinenler, anlatı yapısı açısından roman
türüne ait unsurların tamamını içinde barındırmaktadır.  Bu çalışmada Firâkî’nin İran şairi Nizâmî’nin
aynı adlı eserinin tercümesi olan Husrev ü
Şîrîn adlı mesnevisi, eserdeki mekân kullanımları, mekânın yardımcı veya
engelleyen unsur oluşu, yer değiştirme ve yol güzergahları, tasvir ögeleri ve bu
kullanımların eser içindeki işlevleri açısından değerlendirilmeye
çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Husrev ü Şîrîn, mekân, tahkiye, yer değiştirme ve yol güzergâhları

Kaynakça

• BAYRAM, Asuman (2017). Firâkî’nin Husrev ü Şîrîn’i (İnceleme-Metin-Bağlamlı Dizin-İşlevsel Sözlük). Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.BOURNEUR, Roland, QUELLET, Réal (1992). Roman Dünyası ve İncelenmesi. Çev. Hüseyin Gümüş. Ankara: KTB Yay.KIRAN, Ayşe EZİLER- KIRAN, Zeynel (2003). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yay.Tahir’ül Mevlevi (1974). Edebiyat Lügatı. İstanbul: Enderun Kitabevi.ZAMBAK, Ferda (2007). Türk Romanında Mekân. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi.