Research Article
BibTex RIS Cite

Hutbeyi Kılıçla Okumak

Year 2019, Volume: 3 Issue: 4, 74 - 83, 26.12.2019
https://doi.org/10.34083/akaded.650086

Abstract

Hutbe, en temel manada, bir
topluluğa hitaben nasihat amaçlı söylenen sözler anlamına gelmektedir. Hutbenin
tarihsel kökenleri Cahiliye dönemine kadar uzanmaktadır. İslâmiyet’le birlikte
cuma ve bayram namazlarının bir parçası/bölümü olarak dinî bir hüviyet kazanmıştır.
Günümüzde daha çok bu anlamıyla bir ibadet terimi olarak kullanılmaktadır. Uygulandığı
toplumların gündelik yaşantısında önemli bir yere sahip olan hutbe,
başlangıcından itibaren bir takım temel kurallara bağlıdır. Müslüman toplumlardaki
hutbe iradının kuralları Hz. Peygamber’in uygu-lamaları çerçevesinde
gelişmiştir. Hz. Peygamber’in ağaç gibi yüksek bir yere çıkarak hutbe vermesi,
İslam mimarisi içerisinde camilerde/mescitlerde bu amaca yönelik minberlerin
tasarlanmasının önünü açmıştır. Yine Hz. Peygamber’in hutbe okurken elinde asa
ve yay gibi bir nesne bulundurduğu rivayeti, Müslüman toplumlarında -özellikle
fethedilen yerlerde güç göstergesi olarak- hatiplerin hutbeyi kılıç ile okuması
geleneğinin oluşmasına neden olmuştur.



Hatibin yüksek bir yere çıkarak,
herhangi bir nesneye yaslanarak hutbe vermesi ve özellikle de hatibin kılıç ile
minbere çıktığı manzara klasik Türk şiirinde de kendisine yer bulmuştur. Bu
çalışmada kılıç ile minbere çıkan hatip hayalinin yansıdığı beyitlere bakmak
esas amaç olmakla birlikte hatibin ağaç gibi yüksek bir yere çıkması, bir binek
hayvanı üzerine çıkması veya bir nesneye dayanması gibi benzetme dünyası içinde
çeşitli beyitlere konu olmuş ilginç örneklere de yer verilmiştir.

References

  • Büyükakkaş, Ahmet (2016). Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bir Mevlit Metni. Konya: Kömen Yayınları. Canpolat, Mustafa (1995). Mecmûatü'n-Nezâir, Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Ankara: TDK Yay. Ergun, S. Nüzhet (1945). Türk Şairleri. C. II. 554-555. İstanbul: Bozkurt Matbaası.İzbudak, Veled Çelebi (1936). Atalar Sözü, Ankara: TDK Yay.Karacan, Turgut (1991). Bosnalı Alaeddin Sâbit Divanı. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay. Kaya, Mahmut (1998). “Hitabet”. İslâm Ansiklopesi C. 18. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. s.158Mermer, Ahmet (1997). Karamanlı Aynî ve Dîvânı. İstanbul: Akçağ Yay. Özyıldırım, Ali Emre(2007). Hamdullah Hamdi Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı E-Kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78375/hamdullah-hamdi-divani.html [Erişim Tarihi: 22.11.2019]
Year 2019, Volume: 3 Issue: 4, 74 - 83, 26.12.2019
https://doi.org/10.34083/akaded.650086

Abstract

References

  • Büyükakkaş, Ahmet (2016). Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bir Mevlit Metni. Konya: Kömen Yayınları. Canpolat, Mustafa (1995). Mecmûatü'n-Nezâir, Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Ankara: TDK Yay. Ergun, S. Nüzhet (1945). Türk Şairleri. C. II. 554-555. İstanbul: Bozkurt Matbaası.İzbudak, Veled Çelebi (1936). Atalar Sözü, Ankara: TDK Yay.Karacan, Turgut (1991). Bosnalı Alaeddin Sâbit Divanı. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay. Kaya, Mahmut (1998). “Hitabet”. İslâm Ansiklopesi C. 18. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. s.158Mermer, Ahmet (1997). Karamanlı Aynî ve Dîvânı. İstanbul: Akçağ Yay. Özyıldırım, Ali Emre(2007). Hamdullah Hamdi Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı E-Kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78375/hamdullah-hamdi-divani.html [Erişim Tarihi: 22.11.2019]
There are 1 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Literary Studies
Journal Section Articles
Authors

İsmail Hakkı Aksoyak 0000-0003-4834-5254

Publication Date December 26, 2019
Submission Date November 22, 2019
Acceptance Date December 16, 2019
Published in Issue Year 2019 Volume: 3 Issue: 4

Cite

APA Aksoyak, İ. H. (2019). Hutbeyi Kılıçla Okumak. Akademik Dil Ve Edebiyat Dergisi, 3(4), 74-83. https://doi.org/10.34083/akaded.650086


Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası  lisansı ile lisanslanmıştır. 

This work is licensed under Attribution-NonCommercial 4.0 International