Bir Mecmûanın Serencâmı: Süleymaniye Kütüphanesi Süleymaniye No. 876’da Kayıtlı Şâhidî (Manzum Sözlük) Mecmûası Üzerine

Year 2021, Volume: 5 Issue: 1, 408 - 449, 30.04.2021

Betül Sinan Nizam

https://doi.org/10.34083/akaded.900076

Cited By: 1

Abstract

Sözlükbilim çalışmalarına veri sağlayan kaynaklardan biri Osmanlıda çocuklara dil ve aruz bilgisi öğretme amacıyla yazılan manzum lugatlardır. Klasik Türk edebiyatı geleneğinde oldukça önemli bir yeri olduğu anlaşılan manzum sözlükler ile ilgili bugüne kadar pek çok araştırma yapılmış, türün belli başlı örnekleri araştırmacılar tarafından yayımlanmıştır. Bununla birlikte kütüphanelerde farklı dönemlerde farklı şairlerce çeşitli dillerde yazılmış manzum sözlükleri bir arada barındıran çok sayıda mecmûa da bulunmaktadır. Henüz üzerinde yeterince çalışma yapılmamış bu mecmûalar, eğitim faaliyetlerinde yaygın olarak kullanılan, bir başka deyişle çok okunan/popüler sözlükleri işaret etmesi bakımından önemlidir. Bu makalede Süleymaniye Kütüphanesi Süleymaniye 876 numarada kayıtlı bulunan manzum sözlük mecmûası detaylı olarak tanıtılmıştır. Şâhidî Mecmûası olarak isimlendirilen ve 165 varaktan oluşan mecmûanın farklı tarihlerde farklı müstensihlerce istinsah edilen sözlüklerin/mecmûaların sonradan derlenmesiyle oluştuğu anlaşılmaktadır. Mecmûada yer alan on sözlükten ikisi Arapça-Türkçe, beşi Farsça-Türkçe, üçü Arapça-Farsça sözlüklerdir. Arapça-Farsça sözlüklerden ikisi Nisâbü’s-Sıbyân ve satıraltı tercümeleridir. Halîmî’ye ait bir sözlüğün ayrı bölümlerinin -farklı mecmûalarda da karşılaşıldığı gibi- ayrı sözlükler olarak kaydedildiği görülmektedir. Tertibinde birtakım karışıklar olan mecmûada eksik varaklar da bulunmaktadır.

Keywords

Lügat, manzum sözlük, mecmûa, sözlükbilim

Thanks

Özellikle Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki çalışmalarımda bana her türlü kolaylığı sağlayan öğrencim uzman Recep Hasar’a yardımlarından dolayı minnettarım. Ayrıca bilhassa Arapça mukaddimenin anlaşılmasındaki kıymetli katkıları için Sami Arslan’a teşekkür ederim.

The Adventure of a Mecmua (Miscellany): On the Mecmua of Şahidi (Versified Dictionary) Numbered Süleymaniye 876 in the Süleymaniye Library

Abstract

One of the sources which provide data to lexicography studies is versified dictionaries written to teach foreign vocabulary and prosody to Ottoman children. There have been many studies on versified dictionaries, which had an important place in classical Turkish literature, and prominent examples of the genre published by the researchers so far. Nevertheless, libraries contain many mecmuas (miscellanies) comprised of versified dictionaries compiled in various languages by different poets in different periods. These mecmuas, which have not yet been well studied, are important in that they point to versified dictionaries commonly used in educational activities, in other words, well-read/popular dictionaries. This article will introduce a mecmua located in Süleymaniye Library in detail,, numbered Süleymaniye 876. This mecmua which consists of 165 folios is entitled Şahidi Mecmuası and comprises different versified dictionaries/mecmuas written by different scribes at different times. Of the ten dictionaries compiled in the mecmua, two are Arabic-Turkish, five are Persian-Turkish and three are Arabic-Persian. Two of the Arabic-Persian dictionaries are Nisabü’s-Sıbyan and its interlinear translations. As with some other mecmuas, parts of Halimi’s dictionary are collated as separate dictionaries. There are some errors with the compilation of the mecmua and some folios are missing.

Keywords

Dictionary, lexicography, Mecmua (miscellany), versified dictionary

References

• Afyoncu, Erhan (2010). “Şemsi Ahmed Paşa”. DİA. 38/527-529. İstanbul: TDV.
• Akkaya, Mehmet (1999). Şemsî Paşa’nın Cevâhirü’l-Kelimât Adlı Sözlüğü’nde Mahallî Dil Anlayışı. Türk Dili, 566, 149-153.
• Alkan, Mustafa (2008). Mecmū‘a-Milli Kütüphane 2727 [Sübḥa-i Ṣıbyān, Tuḥfe-i Şāhidī, Tuḥfe-i Vehbī, Aruz Risalesi vs.] (İnceleme-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım). Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Anıl (2016). Tuḥfe-i Ḥüsāmī (İnceleme, Çeviri Yazılı Metin, Dizin). Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Mustafa (2013a). Bahâüddîn-i Magalkaravî U’cûbetü’l-Garâyib Arapça - Farsça - Türkçe Manzum Sözlük (İnceleme, Metin, Dizin). Ankara: Grafiker.
• Arslan, Mustafa (2013b). Türk Dil Kurumu Kütüphanesi Yz. A. 210 Numarada Kayıtlı Lügat Mecmuası Üzerine Bir Değerlendirme. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (1), 579-600. DOİ: 10.7827/TurkishStudies.3282
• Arslan, Mustafa (2020). “Bahâ, Bahâeddîn İbn Abdurrahmân-ı Magalkaravî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim 30 Eylül 2020. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/baha-bahaeddin-ibn-abdurrahmani
• Averbek, Güler Doğan (2018). Dillerinden Biri Türkçe Olan Manzum Sözlükler Üzerine Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 21, 85-114. DOİ: 10.15247/dev.2527
• Averbek, Güler Doğan (2019). Anadolu Sahasında Müstakil Bir Tür Olarak Manzum Sözlükler (Tuhfeler). Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 23, 62-83. DOİ: 10. 15247/dev.2692
• Averbek, Güler Doğan (2020). Berlin Devlet Kütüphanesi’nde Bulunan Kataloglanmamış Türkçe Yazmalar Üzerine Tespitler. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 24, 1-40. DOİ: 10. 15247/dev.2790
• Babacan, İsrafil (2017). Edebiyatımızın Müstakil Tek Tarihî Manzum Ağız Sözlüğü: Erzurum Lehçesi Lügati. Diyalektolog-Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 87-110. DOİ: 10.22464/diyalektolog.71
• Bağdatlı İsmail Paşa (1947). Keşf-el-Zunun Zeyli: Īżāḥ al-Maknūn Fī Al-Ẕayli ‘Alā Kaşf Al-Ẓunūn ‘An Asāmī Al-Kutubi Va’l-Funūn. C. 2. (Hzl. Kilisli Rifat Bilge). İstanbul: MEB.
• Bahâeddîn b. Abdurrahmân-ı Magalkaravî. Mu‘aşşerâtü’s-Sihriyye fi’l-Ebyâti’l-Fikriyye. Ankara Milli Ktp. Yz. A. 2320/6.
• Bahâeddîn b. Abdurrahmân-ı Magalkaravî. Mu‘aşşerâtü’s-Sihriyye fi’l-Ebyâti’l-Fikriyye. Ankara Milli Ktp. A. Ötüken İl Halk Ktp. No. 238/1.
• Bahâeddîn b. Abdurrahmân-ı Magalkaravî. Mu‘aşşerâtü’s-Sihriyye fi’l-Ebyâti’l-Fikriyye. Süleymaniye Ktp. Hasan Hüsnü Paşa. No. 1102/2.
• Bahâeddîn b. Abdurrahmân-ı Magalkaravî. Mu‘aşşerâtü’s-Sihriyye fi’l-Ebyâti’l-Fikriyye. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. No. 978.
• Bahâeddîn b. Abdurrahmân-ı Magalkaravî. Mu‘aşşerâtü’s-Sihriyye fi’l-Ebyâti’l-Fikriyye. Süleymaniye Ktp. Yazma Bağışlar. No. 176.
• Bahşāyiş BİN ÇALIÇA (2017). Bahşayiş Lügati. (Hzl. Fikret Turan.) Ankara: TDK.
• Bayram, Rumeysa (2018). Arapça-Türkçe Manzum Bir Lügat: Cevâhirü’l-Kelimât (İnceleme-Metin). Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
• Boz, Erdoğan (2013). Farsça-Türkçe İlk Manzum Sözlük Tuhfe-i Hüsâmî’nin Bursa (İnebey) Nüshası. Osmanlı Bursası’nda Dil-Kültür ve Edebiyat Bilgi Şöleni (2013: Bursa). Bursa: T.C. Uludağ Üniversitesi. 69-74.
• Bursalı Mehmed Tahir (1333 [1914-15]). Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Çıpan, Mustafa (2010). “Şâhidî, İbrâhim”. DİA. 38/273-274. İstanbul: TDV.
• Dabīrsīāqī, Moḥammad (1999). “Farāhī, Abū Naṣr Badr-al-Dīn Mas‘ūd”. Encyclopædia Iranica. Erişim 7 Ekim 2020. https://iranicaonline.org/articles/farahi
• Defter-i Kütüb-hâne-i Süleymâniyye (1310 [1892-93]). Dersaadet [İstanbul]: Kasbar Matbaası.
• Dehhoda, Mirza Ali Ekber Han. “Hosâm Hoyî”. Lugat-nâme-i Dehhoda. Erişim 1 Ocak 2021.https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%85+%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C
• Duru, Necip Fazıl (2011). Lütfullah Halîmî b. Ebî Yûsuf’un Bahru’l-Garâyib Adlı Eserinde Muamma Bahsi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 109-38.
• Düzenli, Mesut Bayram ve Turan, Muhittin (2016). Türkçe-Farsça Manzum Sözlüklerden Tuhfe-i Şemsî. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (42), 122-154.
• Ebû Nasr Ferâhî (1372 [1993]). Nisâbu’s-Sıbyân. (Tashih: Hasan Enverî). Tehran: Merkez-i Neşr-i Dânişgâhî.
• Eleskergızı, Teyyibe ve Sadıggızı, Cemile (1996). Hüsâm’ın Geciken Armağanı. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 1, 225-231.
• Eliaçık, Muhittin (2009). Tercüme ile Şerhin İç İçe Bulunması: Şemsi Paşa’nın Manzum Vikâye Tercümesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (6), 16-49. DOİ: 10.7827/TurkishStudies.875
• Eliaçık, Muhittin (2013). Lütfullah Halîmî’nin Tecnis, Mecaz ve Teşbihler Üzerine Risalesi. İdil, 2 (8), 52-64.
• Erkan, Mustafa (1991). “Bahrü’l-Garâib”. DİA. 4/513-514. İstanbul: TDV.
• Erkan, Mustafa (1997). “Halîmî, Lutfullah”. DİA. 15/341-343. İstanbul: TDV.
• Esâmî-İki Dilli Sözlük (Türkçe-Farsça Manzum Sözlük) (2018). (Hzl. Rabia Şenay Şişman). İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
• es-Seyyid Pîr Mehmed bin Çelebi (2018). Meşâ’irü’ş-şu’arâ. (Hzl. Filiz Kılıç). PDF: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Erişim 10 Ekim 2020. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0
• Faroe, C. E. (1991). Lüṭfullah Ḥalimi’nin Baḥrü’l-Ġarā’ib’i. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ḥosām al-Din Ḥasan Ibn ‘Abd al-Mo’men Xoyi (alive in 709 A.H.) (2000). Majmu‘e-ye Ās̠ār-e Ḥosām Al-Din Xoyi. (Ed. Ṣogrā ‘Abbāszādeh). Tehran: Mirās̠-e Maktub.
• Hüsâm b. Hasan el-Konevî. Tuhfe-i Hüsâmî. Ankara Milli Ktp. A. Ötüken İl Halk Ktp. No. 2568.
• Hüsâm b. Hasan el-Konevî. Tuhfe-i Hüsâmî. Bursa İnebey Ktp. Haraççıoğlu. No. 1398/2.
• Hüsâm b. Hasan el-Konevî. Tuhfe-i Hüsâmî. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. No. 977.
• İlhan, Seyfettin (1997). Şemsi-Cevâhirü’l-Kelimât (Mukayeseli İncleme). Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İmamoğlu, Ahmet Hilmi (1993). Farsça-Türkçe Manzum Sözlükler ve Şahidi’nin Sözlüğü (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnce, Yılmaz (1999). Şemsî’nin Cevâhirü’l-Kelimât’ı Üzerine Bir Dil İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpekten, Haluk (2015). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh.
• Kâtib Çelebi (2014). Keşf-El-Zunun. C. 2. (Hzl. Şerefettin Yaltkaya ve Kilisli Rifat Bilge). Ankara: TTK.
• Kâtip Çelebi (2007). Keşfü’z-Zunûn An Esâmi’l-Kütübi ve’l-Fünûn (Kitapların Ve İlimlerin İsimlerinden Şüphelerin Giderilmesi). C. 4. (Terc. Rüştü Balcı). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Kılıç, Atabey (2007). Manzum Sözlük Mecmuası (Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi 4026) Tuḥfe-i Vehbī-Tuḥfe-i Şāhidī-Sübḥa-i Ṣıbyān (İnceleme-Metin). Kayseri: Laçin.
• Kılıç, Atabey (2009). Süleymaniye Kütüphanesi Reşid Efendi 977’de Kayıtlı Manzum Sözlük Mecmuası Hakkında. Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu 25-27 Nisan 2007 Erzurum Bildiriler. C. 2 (K-Z). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. 663-676.
• Kınalızâde Hasan Çelebi (2017). Tezkiretü’ş-şu’arâ. (Hzl. Aysun Sungurhan). PDF: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. 10 Ekim 2020. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0
• Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi Yazmaları Kataloğu (2020). C. 2. (Hzl. Sami Arslan). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Köksal, M. Fatih (2012). Şiir Mecmûalarının Önemi ve ‘Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi’ (MESTAP). Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII: Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı. (Hzl. Hatice Aynur vd.). İstanbul: Turkuaz. 409-431.
• Kumanlı, Mustafa Samet (2016). Lügat-i Türkî, Arabî, Farisî Adlı Eser Üzerinde Sözlükçülük, Söz Varlığı ve Söz Yapımı Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meâli Âlisi (t.y). (Hzl. Ömer Nasuhi Bilmen). Ankara: Akçağ.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî. Bahrü’l-Garâib. Ankara Milli Ktp. Yz. A. 2906.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî. Bahrü’l-Garâib. Süleymaniye Ktp. Esad Efendi. No. 3281.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî. Bahrü’l-Garâib. Süleymaniye Ktp. İzmir. No. 681.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî. Lugat-ı Halîmî. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. No. 977.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî. Lugat-ı Halîmî. Topkapı Sarayı Müzesi Ktp. Revan. No. 1898.
• Lutfullah b. Ebu Yusuf el-Halîmî (2013). Lügat-i Halîmî. (Hzl. Adem Uzun). Ankara: TDK.
• Lütfullah Halîmî (2020a). Bahrü’l-Garâyib (Farsça-Türkçe Manzum Sözlük). (Hzl. Adem Uzun). Ankara: Pegem Akademi.
• Lütfullah Halîmî (2020b). Nisârü’l-Mülk (Farsça-Türkçe Sözlük). (Hzl. Adem Uzun). Ankara: Pegem Akademi.
• Mevlânâ Müzesi Yazmalar Kataloğu (1972). C. 3. (Hzl. Abdülbâki Gölpınarlı). Ankara: T.C. Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Murad, Sibel ve Kaçar, Irmak (2017). Merzifonlu İsmail bin Muhammed’e Ait Arapça-Farsça-Türkçe Sözlükler Mecmuası. Uluslararası Amasya Sempozyumu Tarih-Dil-Kültür-Edebiyat, 4-7 Ekim 2017, Amasya: Bildiriler Kitabı. C. 2 (Edebiyat-Dil-Kültür). (Ed. M. Fatih Köksal vd.). Ankara: Kıbatek. 1265-1286.
• Nazmü’l-Esâmî. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. No. 977.
• Nazmü’l-Esâmî. Süleymaniye Ktp. Serez. No. 4017.
• Okumuş, Sait (2009). Muhammed Hevâî Üsküfî ve Türkçe-Boşnakça Manzum Sözlüğü Makbûl-i Ârif (Potur Şâhidî). Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (4), 823-844. DOİ: 10.7827/TurkishStudies.832
• Öz, Yusuf (1996). Tarih Boyunca Farsça-Türkçe Sözlükler. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öz, Yusuf (1999). Tuhfe-i Şâhidî Şerhleri. Konya: Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi.
• Öztahtalı, İbrahim İmran (2004). Lâmi’î Çelebi ve Lügat-ı Manzûmu (Tuhfe-i Lâmi’î). İstanbul: Gaye.
• Şâhidî Mecmûası. Süleymaniye Ktp. Süleymaniye. No. 876.
• Şemsî. Cevâhirü’l-Kelimât. Süleymaniye Ktp. A-Tekelioğlu. No. 671/1.
• Şemsî. Cevâhirü’l-Kelimât (Lügat-i Zurefâ-yı Âsitâne-i ‘Aliyye). Süleymaniye Ktp. Hasan Hüsnü Paşa. No. 894.
• Şemsî. Cevâhirü’l-Kelimât (Nazmü’l-Gevher). Millet Ktp. AE. Manzum 1272.
• Şemsî. Tuhfe-i Şemsî. Konya Mevlana Müzesi Müdürlüğü Türkçe Yazma Eserler Bölümü. No. 3149.
• Şemsī Aḥmed Paşa (2003). Şeh-nāme-i Sulṭān Murād (İnceleme, Tenkidli Metin ve Tıpkıbasım-Vaticana Barberiniani Orient No. 112). (Hzl. Günay Kut ve Nimet Bayraktar). [Cambridge]: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü.
• Tarama Sözlüğü (1995). C. 1. Ankara: TDK.
• Turan, Fikret (2002). An Eighteenth Century Ottoman Account of Aydın Dialect: Aydın Lügāti and Its Linguistic Characteristics. Scholarly Depth and Accuracy: A Festschrift to Lars Johanson=Lars Johanson Armağanı. (Ed. Nurettin Demir vd.). Ankara: Grafiker. 369-387.
• Turan, Fikret (2018). Osmanlı Elit Dilini Manzum Sözlükle Öğretmek: Lüġat-i Zurefā ve Yüksek Osmanlıca ile Halk Türkçesi Ayrımına Dair Verdiği Bilgiler. Türkiyat Mecmuası, 28 (1), 197-218. DOİ: 10.18345/iuturkiyat.437806
• Tüccar, Zülfikar (2006). “Mücmelü’l-Luga”. DİA. 31/454-455. İstanbul: TDV.
• TÜYATOK Antalya-Tekelioğlu V/07 (1984). (Ed. İsmet Parmaksızoğlu). (Hzl. Selahattin Alpay vd.). İstanbul: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Uzun, Adem (2019). Lütfullah b. Ebî Yûsuf el-Halîmî’nin İstanbul Kütüphanelerindeki Farsça-Türkçe Manzum ve Mensur Sözlük Nüshaları. The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS), 4 (2), 128-149. DOI: 30568/tullis.599746.
• Yakuboğlu, Cevdet ve Musalı, Namıq (2016). Beylikler Döneminde Kastamonu’da Çalışmış İki Azerbaycanlı Bilgin: Hasan el-Hôyî ve Fethullah eş-Şîrvânî. I. Milletlerarası Türkiye Azerbaycan Münasebetleri Sempozyumu (12-14 Mayıs 2016) Bildiriler Özet/Tam Metinler. (Ed. M. Serhat Yılmaz vd.). Kastamonu: T.C. Kastamonu Üniversitesi. 681-692.
• Yazıcı, Tahsin (1998). “Hûî, Hasan b. Abdülmü’min”. DİA. 18/311-312. İstanbul: TDV.
• Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri (1984). (Hzl. Günay Kut ve Nimet Bayraktar). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• https://arts.st-andrews.ac.uk/anatolia/data/documents/auth/local:mid:1224 Erişim 28 Kasım 2020.
• https://dijital-kutuphane.mkutup.gov.tr/ Erişim 28 Kasım 2020.
• https://mestap.com/mecmua-calismalari/ Erişim 10 Eylül 2020.
• http://www.osmanliedebiyati.com/ Erişim 10 Eylül 2020.
• http://www.dilbilimi.net/2014_uluslararasi_turk_dilbilim_kurultayi_bildirileri.pdf Erişim 15 Eylül 2020.