The Borders Of Postmodernism and The Conspiracy Theories As A Postmodernıst Theme

Year 2021, Volume: 5 Issue: 2, 1294 - 1313, 30.08.2021

Bülent Aytok Özaltıok

https://doi.org/10.34083/akaded.949766

Abstract

Postmodernism is a movement whose limits are not clearly defined, besides this there are many differences of opinion about how and in what ways it is reflected in the works of art; according to some it is accepted as a style, whereas for the others, it is an ideology. Style according to its definition in dictionaries is an ideology for the authors such as Habermas and Jamesson, while for the authors like Baudrillard and Lyotard, postmodernism which is the name of a period created by media and technology which gave birth to new information and life-style is a debated subject on how it is reflected on art works. Therefore in this paper the researchers who look at postmodernism from different angles will be mentioned about their understanding of Postmodernism through primary sources and its reflections on art works through examples will be revealed in general terms. Later, the reflection of postmodernism on literature will be mentioned. While doing this, the previous researches and debates on postmodern literary theory will be evaluated. After these evaluations it will be pointed out which techniques and methods should be applied when subjecting a literary work to postmodern criticism. Along with this, the definitions of technique used by postmodernism and its scope and the reason why it should be used while studying a postmodern work will be explained. In addition and as a result of these discussions, it will be claimed that postmodernism should be evaluated as an ideology, by considering the fact that postmodernism is attempting to establish a postmodern society in the developing media age. In addition, it will be shown that there is no evaluation of the content of the work examined in postmodern literature studies, and therefore there is no theme that can be considered as a postmodern theme. It will be tried to explain through examples that Conspiracy Theories are a theme for postmodern literature, and then it will be shown why conspiracy theories should be considered as a postmodernist theme. Due to this ideological structure of postmodernism, it will be concluded as a natural consequence that postmodern literary theory will be shaped accordingly. Therefore, in the end it will be revealed that not every literary work that uses multi-narrative technique and progresses with figural plays, should be evaluated as postmodern.

Keywords

postmodernism, theory, critique, ideology, form.

Postmodernizmin Sınırları ve Postmodernist Bir Tema Olarak Komplo Teorileri

Abstract

Postmodernizm; sınırları, kapsamı net bir şekilde belli olmayan, bununla birlikte sanat eserlerine nasıl ve ne şekilde yansıdığı konusunda da çeşitli fikir ayrılıkları bulunan, kimilerine göre bir üslup kimilerine göre ise bir ideoloji olan akımdır. Sözlüklerdeki tanımına göre üslup; Habermas, Jameson gibi yazarlara göre ideoloji, Baudrillard, Lyotard gibi yazarlara göre ise medya ve teknolojinin yeni bilgi ve yaşam biçimlerini doğurduğu bir dönemin adı olan Postmodernizmin sanat eserlerine nasıl yansıdığı da üzerine tartışma olan bir konudur. Bu yüzden, bu bildiride öncelikle postmodernizme farklı cephelerden bakan araştırmacıların postmodernizm anlayışları birincil kaynaklar üzerinden anlatılacak ve postmodernizmin genel anlamda sanata yansımaları örnekler üzerinden ortaya koyulacaktır. Sonrasında ise postmodernizmin edebiyata yansımasına değinilecektir. Bunu yaparken, postmodern edebiyat kuramına dair daha önce yapılan araştırmalar, tartışmalar değerlendirilecektir. Bu değerlendirmelerin ardından, herhangi bir edebi eseri postmodernist eleştiriye tabi tutarken hangi tekniklerin, yöntemlerin kullanılması gerektiğine dikkat çekilecektir. Bununla birlikte postmodernizmin kullandığı tekniklerin tanımları, neleri kapsadığı ve neden postmodernist bir eseri incelemede kullanılması gerektiği de açıklanacaktır. Bunlara ek olarak ve bu tartışmaların nihayetinde, gelişen medya çağında bir postmodern toplum kurmaya çalıştığı gerçeği hesaba katılarak postmodernizmin bir ideoloji olarak değerlendirilmesi gerektiği iddia edilecektir. Ayrıca postmodern edebiyat araştırmalarında incelenen eserin içeriğine dair bir değerlendirme yapılmadığı ve bu yüzden postmodern tema olarak değerlendirilebilecek bir temanın da olmadığı gösterilecektir. Komplo Teorilerinin postmodern edebiyat için bir tema olduğu örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılacak ardından da komplo teorilerinin neden postmodernist tema olarak değerlendirilmesi gerektiği gösterilecektir. Postmodernizmin bu ideolojik yapısından ötürü, postmodern edebiyat kuramının buna göre şekillenmesini beklemek gerektiği doğal sonucuna da ulaşılacaktır. Bu yüzden çoklu anlatım tekniğine başvuran ve biçimsel oyunlarla ilerleyen her edebi eserin postmodernist olarak değerlendirilmemesi gerektiği makalenin sonunda açığa çıkarılacaktır.

Keywords

postmodernizm, kuram, eleştiri, ideoloji, biçim.

References

• Akay, Ali. (2014), Komplo Ve Hikmet- i Hükümet, Barış Başaran içinde, Komplo Teorileri, s. (5-11), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Aydoğdu, Yusuf. (2015), Postmodern Bir Roman Çözümlemesi: İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar’ı, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 5 (9). (235-257)
• Başaran, Barış. (2012), Batı Düşünce Tarihi İçerisinde Komplo Ve Kuramları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
• Baudrillard, Jean. (2018), Sanat Komplosu, (Çev. Elçin Şen), İstanbul, İletişim Yayınları.
• Baudrillard, Jean. (2020), Simulakrlar ve Simülasyon, (Çev. Oğuz Adanır), İstanbul, Doğu Batı Yayınları.
• Best, Steven., Kellner, Douglas. (1998), Postmodern Teori, (Çev. Mehmet Küçük), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Deleuze, Gilles., Guattari, Felix. (2017), Anti – Ödipus, (Çev. Fahrettin Ege, haluk Erdoğan, Mustafa Yiğitalp), Ankara, Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Ecevit, Yıldız. (2006), Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Eliuz, Ülkü. (2016), Oyunda Oyun Postmodern Roman, İstanbul, Kesit Yayınları.
• Foucault, Michel. (2020), Cinselliğin Tarihi, (Çev. Hülya Uğur Tanrıöğen), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel. (1995), Deliliğin Tarihi, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara. İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel. (2019), Hapishanenin Doğuşu, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara. İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel. (2000), Özne ve İktidar, (Çev. Işık Ergüden, Osman Akınbay), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Hassan, İhab. (2019), Orpheus’un Parçalanışı, (Çev. Emel Aras), Ankara, Hece.
• Huyssen, Andreas. (2000), Postmodernin Haritasını Yapmak, Mehmet Küçük içinde, Modernite Versus Postmodernite, (s. 207-236), Ankara: Vadi Yayıncılık.
• Kelnner, Douglas. (2000), Toplumsal Teori Olarak Postmodernizm: Bazı Meydan Okumalar Ve Sorunlar, Mehmet Küçük içinde, Modernite Versus Postmodernite, (s. 367-405), Ankara: Vadi Yayıncılık.
• Lucy, Niall. (2018), Postmodern Edebiyat Kuramı, (Çev. Aslıhan Aksoy), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Lyotard, J. Fronçoıs. (2019), Postmodern Durum, (Çev. İsmet Birkan), Ankara, BilgeSu.
• Küçük, Mehmet. (2000), Entelektüellerin Tehlikeli Oyuncağı: Postmodern, Mehmet Küçük içinde, Modernite Versus Postmodernite, (s. 55-73), Ankara: Vadi Yayıncılık.
• Pamuk, Orhan. (1999), Kumpas ve Renkler. Öküz Dergisi, 56, (s. 16-17).
• Pamuk, Orhan. (2006), Benim Adım Kırmızı, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Pamuk, Orhan. (2000), Kara Kitap, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Pamuk, Orhan. (1999), Yeni Hayat, İstanbul, İletişim Yayınları. Popper, Karl, R. (2014), Toplum Bilimlerinde Öngörü Ve Kehanet: Barış Başaran içinde, Komplo Teorileri, s. (31- 45), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Sağlık, Şaban. (2008), Modern Öykü Ve Romanda Anlatıcının Değişimi Ve İşlevi, Hece, 12 (138-139-140). (s.297-311)
• Sarı, Ahmet. (2018), Bu Eserlerin Tipik Özellikleri Var mıdır?, Ertan Özgen içinde, 40 Soruda Postmodern Edebiyat, (s.43-46), İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Tepeli, Deniz., Demirok İpek., (2014) Kaygıdan Komploya: Psikoloji Teorileri Açısından Komplo Teorilerine Dair Bir İnceleme, Barış Başaran içinde, Komplo Teorileri, (s.46-74), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Timur, Kemal. (1999), Tanımı Yapılamayan Postmodernizm, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), (s. 319 - 323).
• Şaylan, Gencay. (2006), Postmodernizm, Ankara, İmge Kitabevi.
• Ünal, Hayriye. (2008), Postmodern Stratejiler ve Yöntem Sorunu Üzerine, Hece, 12 (138-139-140). (s.286- 297)
• Yanar, Işık. (2008), Postmodernizm: Doğuşu, Etkileri ve Sınırları. Hece, (138-139-140). (s.26 - 34)
• Yetiş, İshak. (2008), Türk Öykücülüğünde Postmodernizmin İzleri, Hece, (138-139-140). (s.389- 395)