Türkiye Türkçesinde Ertelenmiş Çekim Eklerinin Dilbilimsel Analizi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 378 - 393, 30.04.2022

İsa Kerem Bayırlı

https://doi.org/10.34083/akaded.1085919

Cited By: 2

Öz

Bu makalede Türkiye Türkçesinde ek paylaşımı içeren ifadelerin dilbilimsel analizine odaklanılmaktadır. Türkiye Türkçesinde [[A ve B]-ler] gibi bir öbek, [[A-lar] ve [B-ler]] şeklindeki bir öbeğe anlamsal açıdan denk olabilmektedir. Burada [A ve B]-ler ifadesindeki çoğul eki, bağlaç ile bağlanmış olan ögelerin ikisini de anlamsal olarak etkilemektedir. Bu nedenle bu tip ifadelere ertelenmiş ekleme yapıları adı verilmiştir (Lewis, 1967). Ertelenmiş ekleme içeren öbekler ile ertelenmiş ekleme içermeyen öbekler arasındaki anlamsal denkliğin ne şekilde açıklanacağı sorusu, dilbilimsel analiz açısından önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Kornfilt’e (2012) göre bu anlamsal denkliği mümkün kılan şey, ertelenmiş ekleme yapılarının Sağa Budak Taşıma adı verilen bir işlem yardımı ile türetilmiş olmasıdır. Bu makalede Kornfilt’in taşıma işlemine dayanan bu analizine karşı çıkılacak ve ertelenmiş ekleme yapılarının, iki adı içeren bir bağlaç öbeğine çoğul ekinin doğrudan doğruya eklenmesinden ibaret olduğu iddia edilecektir. Özetle, [[A ve B]-ler] şeklindeki bir öbek ile [[A-lar] ve [B-ler]] şeklindeki bir öbek arasında herhangi bir türetimsel bağ kurulmasına gerek yoktur. Bu tezi savunmak için çoğul çekimli adların bağlanmasıyla oluşan yapıların ertelenmiş ekleme yapılarında gözlemlenmeyen bazı okumalara sahip oldukları gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler

ertelenmiş ekleme, çekim ekleri, çoğulluk

The Linguistic Analysis of Suspended Affixation in Turkish

Öz

This paper focuses on the linguistic analysis of constructions involving affix sharing in Turkish. For instance, a phrase like [[A and B]-plural] in Turkish is understood to be semantically equivalent to a phrase of the form [[A-plural] and [B-plural]]. The plural marker in the expression [[A and B]-plural] is understood to affect both of the conjuncts semantically. This is why such constructions came to be called suspended affixation (Lewis, 1967). One important problem that such constructions raise for linguistic analysis is the task of accounting for the semantic equivalence between the constructions that involve suspension and those that do not. For Kornfilt (2012), this semantic equivalence is enabled by the fact that suspended affixation constructions are derived via Right Node Raising. This paper argues against Kornfilt’s movement-based analysis and claims that suspended affixation is obtained via direct merger of the plural morpheme with the coordinated expression. That is, it will be claimed that there is no need to derivationally relate [[A and B]-plural] and [[A-plural] and [B-plural]]. In order to defend this view, it will be shown that coordination of pluralized nouns gives rise to certain interpretations that suspended affixation lacks.

Anahtar Kelimeler

suspended affixation, inflectional affixes, plurality

Kaynakça

• Akkuş, F. (2016). Suspended affixation with derivational suffixes and lexical integrity. Mediterranean Morphology Meetings 10, (s. 1 – 15).
• Anderson, S. (1982). Where’s morphology? Linguistic Inquiry, (13), 571 – 612.
• Anderson, S. (1992). A-morphous morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Aranoff, M. (1976). Word Formation in Generative Grammar. Cambridge: MIT Press.
• Atmaca, F. (2021). Suspended Affixation Needs No Morphological Word: -(y)Ip. Songül Gündoğdu, Sahar Taghipour & Andrew Peters (ed), Proceedings of Tu+6. Linguistic Society of America.
• Broadwell, G. A. (2008). Turkish suspended affixation is lexical sharing. Miriam Butt & Tracy Holloway King (ed) Proceedings of the LFG08 Conference, (s. 198 – 213). Stanford CA: CSLI Publications.
• Kabak, B. (2007). Turkish suspended affixation. Linguistics, 45(2), 311 – 347.
• Kornfilt, J. (1996). On some copular clitics in Turkish. ZAS Papers in Linguistics, 6, 96 - 114.
• Kornfilt, J. (2012). Revisiting “suspended affixation” and other coordinate mysteries. Laura Bruge, Anna Cardinaletti, Giuliana Giusti, Nicola Munaro & Poletto Cecilia (ed) Functional heads: The cartography of syntactic structures (s. 181 – 196). Oxford: Oxford University Press.
• Lewis, G. (1967). Turkish grammar. Oxford: Oxford University Press.
• Orgun, C. O. (1995). Flat vs branching morphological structures: The case of suspended affixation. Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society 21. (s. 252 – 261)
• Ross, J. R. (1967). Constraints on variables in syntax. Cambridge, MA: MIT dissertation.
• Winter, Y. & Scha, R. (2015). Plurals. S. Lappin & C. Fox (ed) The Handbook of Contemporary Semantic Theory. Wiley Online Library.