The Role of Journals in Critical Text Publication Based on an Ode by Sünbül-zâde Vehbî

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 1740 - 1775, 30.08.2023

Zehra Öztürk

https://doi.org/10.34083/akaded.1326866

Öz

Poetry magazines may have included the poems of divan poets found in their divans as well as the poems that were not found. The poems in the divans can be found in the journals in the same way as the couplets can be found in the journals in the missing, excess or displaced form. In this study, as an example, it will be shown that one of the divan poets, Sünbül-zâde Vehbî (d.1809), in his divan, has two eulogies even though his couplets have changed places, and that although the number of couplets is the same, some couplets that exist in the divan are not in the journals, but other couplets were written in their place. First of all, two poetry journals (Süleymaniye Manuscript Library Esad Efendi 3508; Süleymaniye Manuscript Library İzmirli İsmail Hakkı 3664) in which the ode in question is located will be introduced and their characteristics will be specified and compared with each other. Then, the similarities and differences between Sünbül-zâde Vehbi's eulogy to the chief of the time, Âtıf-zâde Ömer Vahîd Efendi (d.1783) and the eulogy in the aforementioned journals will be shown. In the last part of the study, the critical publication of the eulogy will be made and its translation into prose in today's Turkish will be given. Accordingly, it will be explained through examples that the poems of divan poets can show certain changes in journals.

Anahtar Kelimeler

Divan, Madjmua, Sünbülzade Vehbî, Âtıfzade Ömer Vahîd Efendi, qasidah

Sünbül-zâde Vehbî’nin Bir Kasidesinden Hareketle Tenkitli Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü

Öz

Şiir mecmuaları divan şairlerinin divanlarında bulunan şiirlerini ihtiva ettikleri gibi bulunmayan şiirlerini de içerebilirler. Divanlardaki şiirler aynı şekilde mecmualarda yer alabildikleri gibi beyitleri eksik, fazla veya yer değiştirmiş halde de mecmualarda bulunabilir. Bu çalışmada buna örnek olarak divan şairlerinden Sünbül-zâde Vehbî’nin (ö.1809) divanında yer alan bir kasidesinin iki şiir mecmuasında bulunduğu halde beyitlerinin yer değiştirmiş oldukları, beyit sayıları aynı olduğu halde divanda var olan bazı beyitlerin mecmualarda olmayıp yerlerine başka beyitlerin yazılmış oldukları gösterilecektir. Öncelikle söz konusu kasidenin bulunduğu iki şiir mecmuası (Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Esad Efendi 3508; Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi İzmirli İsmail Hakkı 3664) tanıtılacak ve özellikleri belirtilip birbiriyle mukayese edilecektir. Daha sonra Sünbül-zâde Vehbî’nin zamanın reisülküttabı Âtıf-zâde Ömer Vahîd Efendi (ö.1783)’ye yazdığı kaside ile mezkûr mecmualardaki kasidesi karşılaştırılarak aralarındaki benzerlik ve farklılıklar gösterilecektir. Çalışmanın son kısmında ise kasidenin tenkitli neşri yapılarak günümüz Türkçesiyle nesre çevrilmiş hali verilecektir. Buna göre divan şairlerinin şiirlerinin mecmualarda birtakım değişikler gösterebildikleri örnekler üzerinden açıklanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Divan, Şiir mecmuaları, Sünbülzade Vehbî

Kaynakça

• Ahıshalı, R. (2007). “Reisülküttâb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. C. 34, s. 546-549 .
• Akün, Ö. F. (1979). Sünbül-zâde Vehbî. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, C.2, s. 241.
• Akün, Ö. F. (2013). Divan edebiyatı. İSAM Yayınları.
• Aydemir, Y. (2001). “Şiir mecmuaları ve metin teşkilinde mecmuaların rolü”, Bilig – 19 / Güz’ 2001, s.147-156.
• Balgamış, A. (1991). “Atıf Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. C. 4, s. 59 – 60.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Dikici, R. (2005). “Türkiye kütüphanelerinde yazma ve matbu eserleri olan kahramanmaraşlı âlim, edip ve şairler”, I. Kahramanmaraş Sempozyumu 6-8 Mayıs2004, İstanbul, s.41.
• Gürbüz, M. (2016). “Cönkler ve mecmualar üzerinden osmanlı toplumunun şiir ve şair tercihlerine bir bakış denemesi”, Journal of Turkish Studies, C. 45, s. 95-104.
• Hançerlioğlu, O. (1967). Felsefe sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Karaçelik, S. (1971). Urfi-i Şirazi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap-Fars Filolojisi (Yayımlanmamış)Mezuniyet Yazılı Çalışması.
• Köksal, M. Fatih (2012). “Şiir mecmualarının önemi ve mecmuaların sistematik tasnifi projesi (MESTAP). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yayınları, s. 83-101.
• Kur’an-ı Kerim Meâli (2012). Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Kurul. (1986). “Münif Mustafa Efendi”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Dergâh Yayınları. c. VI, s. 472.
• Macit, M. (1997). Nedîm Divânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mecmua, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Esad Efendi 3508.
• Mecmua, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi İzmirli İsmail Hakkı 3664.
• Mehmed Süreyya (1996), Sicill-i Osmanî, (Haz. Ali Aktan –A.Yuvalı –M. Hülâgû), Sebil Yayınevi, İstanbul, c. III, s. 700.
• Onay, A. T. (2007). Açıklamalı divan şiiri sözlüğü eski Türk edebiyatında mazmunlar ve izahı. (Haz. Cemal Kurnaz) Birleşik Yayınevi.
• Öztürk , Z. (2013). “Süleymaniye kütüphanesi Esad Efendi koleksiyonunda yer alan bir mecmuada Sünbül-zâde Vehbî’nin Âtıf-zâde’ye yazdığı kasidenin tahlili”, Uluslararası Osmanlı Döneminde Maraş Sempozyumu 4-6 Ekim 2012, Kahramanmaraş.
• Surûrî (1255). Divan. Kahire: Bulak.
• Sünbül-zâde Vehbî. Dîvân-ı Sünbül-zâde Vehbî. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Esad Efendi 2713.
• Sünbül-zâde Vehbî. Dîvân-ı Sünbül-zâde Vehbî. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Nafiz Paşa 951.
• Sünbül-zâde Vehbî (1253). Dîvân-ı Vehbî. Kahire: Bulak. Sünbül-zâde Vehbî (2011a). Dîvân. (Haz. Ahmet Yenikale) Ukde.
• Sünbül-zâde Vehbî (2011b). Nasihatnâme-i Vehbî çeviri yazı – Günümüz Türkçesi – Sözlük – Tıpkıbasım, Haz. Lütfi Alıcı. Ukde.
• Yeğin, A. – Badıllı, A.– Hekimoğlu İ. – Çalım, İ. (1999). Osmanlıca –Türkçe ansiklopedik büyük lugat. TÜRDAV.