Tebriknâme is a genre of Ottoman Turkish literature which had been written between the 15th and 20th centuries. Most of them were written in the form of prose or poems which are eulogy, stanza etc. And they are mostly record in divans. They were presented to family members, friends, statesmen, religious figures, and anyone of high esteem to honor or congratulate them on a whole host of special occasions. These could include weddings, circumcisions, promotions, ceremonies, coronations, recovery of health, victories, safe returns from afar, construction, purchases, renovations, new years, and much more such occasions. Alongside their cousins the sıhhatnâme, kudûmiye and cülûsiye, tebriknâmes attract scholars because they bridge classical Ottoman literature and Ottoman social life, as well as served as important historical material.
In this study, we have examined a 39 couplets tebriknâme by an Ottoman court reporter namely Alî Sedîd (d. 1199/1785?). He composed it in honor of the anniversary of Halîl Hamîd Pasha’s (d. 1199/1785) first full year as a vezir. First, we have provided a general overview of the genre of tebriknâmes, as well as briefly talk about the mecmua/journal/compilation it was copied. Next, we highlighted Sedid’s life and work, then analyzed the text itself at length in terms of form and content. At the end, we have transliterated the text into the Latin Turkish script, and included an adjacent copy of the original copy.
Akraba, dost, devlet büyükleri, dinî şahsiyetler ve saygın kişilere doğum, sünnet, evlilik, terfi, dinî törenler, cülûs, sıhhat bulma, zafer, kudûm, yeni bir yapı inşa etme, satın alma, var olan bir yapının onarılması, yeni yıl gibi vesilelerle sunulan manzum veya mensur eser olarak tanımlanan tebriknâme; XV. yüzyıldan XX. yüzyıla kadar pek çok divanda kendine yer bulmuş edebî bir türdür. Başta kaside ve kıt‘a olmak üzere farklı nazım şekilleriyle kaleme alınan tebriknâmeler, klasik Türk edebiyatının sosyal hayat ile ilişkisini ortaya koyması bakımından önem arz etmektedir. Toplum hayatında yer eden önemli hadiseleri tebrik etmek maksadıyla kaleme alındıkları için benzer konularda yazılan sıhhatnâme, kudûmiye ve cülûsiye gibi türlerle de iç içedir. Tebriknâmelerin aynı zamanda tarih manzumeleriyle de sıkı bir ilişkisi vardır.
Bu çalışmada, mîrî kâtipliği görevinde bulunmuş olan Alî Sedîd’in (ö. 1199/1785?) Tebriknâme’si konu edilmektedir. 39 beyitten müteşekkil Tebriknâme, Halîl Hamîd Paşa’nın (ö. 1199/1785) yeni yılını tebrik amacıyla yazılmıştır. Çalışmada öncelikle tebriknâmeler hakkında bilgi verilmiş, ardından manzumenin tespit edildiği mecmuanın tavsifi yapılmıştır. Sedîd’in hayatı ve edebî kişiliğine değinildikten sonra Tebriknâme’nin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulmuş; son olarak söz konusu manzumenin transkripsiyonlu metni ve tıpkıbasımına yer verilmiştir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Classical Turkish Literature of Ottoman Field |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 30, 2024 |
Submission Date | October 29, 2024 |
Acceptance Date | December 12, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 8 Issue: 3 |
This work is licensed under Attribution-NonCommercial 4.0 International