The Wedding Ceremony and Folk Songs of Üzümlük (Parês) Village

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 518 - 542, 20.03.2025

Netice Toprak , Rezan Karakaş

https://doi.org/10.34083/akaded.1623587

Abstract

Throughout human history, the institution of the family has been regarded as the fundamental unit of society, earning respect and requiring significant material and moral efforts to establish through marriage. Wedding ceremonies have served as the most prominent indicator of family formation. Although weddings have evolved over time, they have continued to exist while preserving numerous cultural elements.The primary objective of this study is to comprehensively document the pre-wedding, wedding, and post-wedding traditions, customs, practices, and songs that are at risk of fading into oblivion in the village of Üzümlük (Parês), located in the Eruh district of Siirt within the Southeastern Anatolia Region, between the years 1940 and 1980. The selection of this village as the research site is based on its historical significance as one of the most populous and well-known settlements in the region, its continuous habitation, and its rich cultural heritage.During the research process, interviews were conducted with individuals who were either born and raised in the region or had resided there for a certain period. A total of 33 informants-27 women and 6 men-participated in the study. However, due to the lack of consent from some participants, personal information was included only for 10 individuals. The interviews revealed that while some traditional wedding customs and practices have diminished, they are still observed to some extent today. This study holds significance as it records the marriage-related transitional practices of a village with a deep-rooted and rich folklore tradition, ensuring their preservation for future generations.

Keywords

Üzümlük Village/Parês, wedding traditions, marrige, folk song.

Üzümlük (Parês) Köyü Düğün Töreni ve Türküleri

Abstract

İnsanlık tarihi boyunca aile kurumu; toplumun temel yapı taşı olarak kabul edilmiş, saygı görmüş ve evliliğin gerçekleşmesi için maddi ve manevi birçok çaba sarf edilmiştir. Ailenin kuruluşunun en büyük göstergesi olarak da düğün törenleri düzenlenmiştir. Günümüze kadar evrilerek de olsa varlığını devam ettiren düğün, içerisinde pek çok kültürel unsuru barındırmıştır. Bu çalışmada temel amaç Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Siirt’in Eruh ilçesine bağlı Üzümlük (Parês) köyünün 1940- 1980 yılları arası düğün geleneklerinde bulunan düğün öncesi, düğün sırası ve sonrasında yapılan unutulmaya yüz tutmuş örfleri, adetleri, uygulamaları ve seslendirilen ezgileri bütün ayrıntılarıyla ortaya koymaktır. Köyün dönemi itibariyle bölgenin en kalabalık, en bilinen köylerinden biri olması, köyün hiçbir zaman terk edilmemiş ve zengin bir geleneğe sahip olması çalışma sahası olarak belirlenmesindeki temel etkenlerdir. Araştırma süresince yörede doğup büyümüş veya bir dönem yörede ikamet etmiş olan bireylerle görüşülmüştür. Çalışma kapsamında 27’si kadın, 6’sı erkek olmak üzere toplam 33 kaynak kişiyle görüşme yapılmıştır. Kaynak kişilerin rızasının bulunmaması nedeniyle yalnızca 10 kişinin bilgilerine yer verilmiştir. Görüşmeler sonucunda düğünlerle ilgili bazı örf, adet ve uygulamanın eskisi kadar olmasa da günümüzde hala devam ettiği gözlemlenmiştir. Yapılan bu çalışma; derlenen bilgiler ışığında, köklü ve zengin bir folklor potansiyeline sahip köyün “evlenme” geçiş dönemi uygulamaları kayıt altına alınmış olması yönünden önemlidir.

Keywords

Üzümlük Köyü/Parês, Düğün Gelenekleri, Evlenme, Türküler.

References

• Akalın, H.Ş. (Ed.) (2011). Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları.)
• Boratav, P.N. (2003). 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Ögel, B. (1982). “Türklerde Kalıng ve Başlık”. II. Milletlerarası TFKB (Türk Folklor Kongresi Bildirileri). Cilt: IV. Ankara.
• Erdentuğ, N. (1977). Sosyal âdet ve gelenekler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erol Çalışkan, Ş. S. (2019). Bartın’da Düğün Geleneklerinin Dünü ve Bugünü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8 (1), 413-445.
• Gürsoy Naskali, E. & Koç, A. (2007).Kültür Tarihimizde Çeyiz, İstanbul: Picus Yayınları.
• Kabay, İ. (2007). Düğün Gelenekleri Bağlamında Damat Etrafında Şekillenen Uygulamalar Üzerine Bir Değerlendirme: Bandırma Örneği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 15 (39), 779-796.
• Kalafat, Y. (2009). İslâmiyet ve Türk halk inançları. Ankara: Berikan Yayınları.
• Karakaş, R. (2013). Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Düğün Geleneği Olarak “ Ağaç Süsleme”. Karadeniz (Black Sea), 5(18), 109-122.
• Örnek, S.V. (1977). Türk Halkbilimi. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tardu, Tahir (1996). Siirt Baykan İlçesi Folkloru. Dicle Üniversitesi. Eğitim Fakültesi. Türk Dili ve Edebiyatı anabilim Dalı. Mezuniyet Tezi, Diyarbakır.
• Taşpınar, İ. (2006). Siirt İli ve Çevresi Yaygın Halk İnanışları, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
• Tezcan, M. (2000). Türk ailesi antropolojisi. Ankara: İmge Kitapevi.
• Ünal, A. (1998), Yahudilikte, Hristiyanlıkta ve İslam’da Evlilik. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.