Musavver Meşher Mecmuası Üzerine Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 1641 - 1666, 23.11.2025

Zübeyde Şenderin

https://doi.org/10.34083/akaded.1708938

Abstract

Musavver Meşher, İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra yayımlanmış kısa süreli bir mecmuadır ve Rumi 24 Eylül 1324 - 6 Teşrinievvel 1324 [Miladi 7-19 Ekim 1908] tarihleri arasında yayımlanmıştır. Millî Kütüphane’de üç sayısı bulunan Musavver Meşher’in 6 Teşrinievvel 1324 tarihli son sayısında, bir sonraki sayıda yayımlanacak yazıların ilan edildiği görülse de başka bir sayıya rastlanamamıştır. Mecmuada yayımlanan farklı türlerdeki pek çok metinde Sultan İkinci Abdülhamid dönemi eleştirilmekte ve Meşrutî yönetimden duyulan ümit dile getirilmektedir.
Mecmuada yayımlanan metinler arasında şiirin baskın olduğu göze çarpmakta; şiir dışında roman, hikâye, makale, mensure, tiyatro gibi farklı türlerde yazıların yer aldığı görülmektedir.
Mecmuanın üç sayısında da imtiyaz sahibi ve müdür olarak Ahmet Suphi, başmuharrir ünvanıyla da İbnüllâmi Mahmut Ekrem adıyla karşılaşılmaktadır. Mecmuanın yazar ve şair kadrosu içinde İbnüllâmi Mahmut Ekrem imzası dışında Tahsin Nahit, Celâl Sahir [Erozan], Tevfik Nevzat gibi nispeten tanınan isimler dışında Mustafa Kemal, İsak Ferera, Avram Naum, Tırnovalı Osman Nuri, Vassaf Kadri, Ahmet Settar gibi isimler de bulunmaktadır.
Makalede Musavver Meşher mecmuası şekil ve muhteva bakımından incelenmiş, ayrıca yayımlanan yazı ve şiirlerin dökümü verilmiştir. Bu çalışma ile süreli yayınlar üzerine yapılan bütün çalışmalar gibi hem devrin siyasi, toplumsal ve edebî atmosferi hakkında bir izlenim edinilmesi hem de edebî sahada adı bilinen ya da bilinmeyen sanatçıların külliyatına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Keywords

İkinci Meşrutiyet dönemi, , Musavver Meşher, , mecmua, , muhteva, , edebi tür , inceleme

A Review on The Musavver Meşher Magazine

Abstract

Musavver Meşher was a short-lived magazine published after the declaration of the Second Constitutional Monarchy. This magazine was published between September 24, 1324, and October 6, 1324, in the Rumi calendar [October 7-19, 1908]. Although the last issue of Musavver Meşher, dated October 6, 1324, which has three issues in the National Library, announced the articles to be published in the next issue, no other issue has been found. Many of the various texts published in the magazine criticize the reign of Sultan Abdulhamid II and express hope for a constitutional government.
Among the texts published in the journal, it is noticeable that poetry predominates; in addition to poetry, there are writings in different genres such as novel, story, articles, prose poetry and theater.
In all three issues of the journal, the name Ahmet Suphi is encountered as the publisher and director and the name İbnüllâmi Mahmut Ekrem as the chief editor. In addition to relatively well-known names such as Tahsin Nahit, Celâl Sahir; Tevfik Nevzat, Mustafa Kemal, İsak Ferera, Avram Naum, Tırnovalı Osman Nuri, Vassaf Kadri are encountered among the writers and poets of the journal.
In this article, Musavver Meşher is analyzed in terms of form and content, and a list of the articles and poems published is given. This study, like all studies on periodicals, aims to provide an impression of the political, social and literary atmosphere of the period and to contribute to the corpus of many artists whose names are known or unknown in the literary field.

Keywords

Second Constitutional Monarchy period , , Musavver Meşher, , magazine, , content, , literary genre, , review

References

• Ahmet Settâr. (1324). Bu da bir nev-şükûfte şi’r-i vatan. Musavver Meşher. S. 3, s. 25.
• Akbaş, M. (2022). Moralızade Vassaf Kadri’nin biyografisine katkılar. Akademik dil ve edebiyat mecmuasi. 6 (2), s. 1015-1032. https://orcid.org/0000-0003-3635-3361
• Ahmed, V. S. (2018). Nüvvâb Medresesi’nin Bulgaristan Türkleri’nin kimliğinin korunmasındaki yeri. Balkanlarda Türk kültürü: Bulgaristan örneği uluslararası sempozyumu, Bildiriler Kitabı. s. 54-63.
• Akyüz, K. (1986). Celâl Sahir Erozan. Batı tesirinde Türk şiiri antolojisi (1860-1923). İnkılap Kitabevi, s. 432-435.
• Akyüz, K. (1986). Tahsin Nahit. Batı tesirinde Türk şiiri antolojisi (1860-1923). İnkılap Kitabevi, s. 627.
• Çetin, N. (2007). II. Meşrutiyet döneminde basın hayatı. II. Meşrutiyet dönemi Türk edebiyatı. Akçağ Yayımları, s. 57-59.
• E(lif) Cevdetî. (1324). Dileğim. Musavver Meşher. S. 1, s. 1-2.
• Ferera, İ. (1324). Ahrâr-ı ümmete Hitâb. Musavver Meşher. S. 2, s. 13-16.
• Gazel, A. A., Ortak, Ş. (2006). İkinci Meşrutiyet’ten 1927 yılına kadar yayın imtiyazı alan gazete ve mecmualar (1908-1927). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C. 7, S. 1., s. 223-256.
• İbnüllâmi Mahmut Ekrem. (1324). Beyaz fesler. Musavver Meşher. S. 3, s. 25.
• İbnüllâmi Mahmut Ekrem. (1324). Eski yazılarım. Musavver Meşher. S. 1, s. 3-4.
• İmzasız (1324). Bir ifâde-Kâriîn-i muhteremeye. Musavver Meşher. S. 1, s. 1.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Tevfik Nevzat. Son asır Türk şairleri. C.4., Dergâh Yayımları, s. 1930-1932.
• Lavis, E. (1324). 1815’den itibâren Avrupa’da inkılâbât ve teceddüdât-ı siyâsiyye. (Çev. Mahmut Celâl). Musavver Meşher. S. 3, s. 34.
• Mahmut Celâl. (1324). Saragon sarayının keşfi. Musavver Meşher. S. 2, s. 19-20.
• Naum, A. (1324). Kınar Nanım’a. Musavver Meşher. S. 2, s. 20-22.
• Okay, O. (1993). Celâl Sahir. İslâm ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayımları, s. 245-246.
• Osman Nuri. (1324). İlm-i terbiyeden terbiye-i cinsiyye. Musavver Meşher. S. 2, s. 17-19.
• Osman Nuri. (1324). İlm-i terbiyeden terbiye-i cinsiyye. Musavver Meşher. S. 3, s. 29-31.
• Özdemir, M. (2008). Moralızâde Vassaf Kadri hayatı-sanatı, eserleri. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Özgül, K. (Haz.) (2000). Arayışlar devri Türk şiiri antolojisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayımları.
• Parlatır, İ. (1992). Ali Ekrem Bolayır. İslâm ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayımları. 6. C., s. 275-276.
• Perinçek, Ş. (2007). Atatürk şair miydi?. Belleten. C. 55. S. 2, s. 175-191.
• Vassaf Kadri. (1324). Süngü darbesi-1- Kırmızı mektuplar. Musavver Meşher. S. 2, s. 22-24.
• Yamak, S. (2008). Meşrutiyet’in bayramı: “10 Temmuz îd-i millîsi”. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Mecmuası. No: 38, s. 323-342.
• Yeter Şahin, G. B. (2023). İsak Ferera’nın Âşina Sesler’inde vatan kavramı ve vatanseverlik. Asya Studies. 7 (25), 1198 128. DOI: https://doi.org/10.31455/asya.1331229
• Zekeriya Mazlum. (1324). Fikr-i ittihât. Musavver Meşher. S. 3, s. 32-33.
• Elektronik Kaynaklar URL-1: Atlı, F. (2020). İsak Ferera. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferera-isak (Erişim Tarihi: 27.04.2025).
• URL-2: Periodicals of Hakkı Tarık Us Collection. http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu/list2.html#m (Erişim Tarihi: 15.04.2025)
• URL-3: https://tr.wikipedia.org/wiki/Dur-%C5%9Earrukin (Erişim Tarihi: 18.05.2025)
• URL-4:https://en-m-wikipedia org.translate.goog/wiki/Rediscovery_of_Sargon_II?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=wa (Erişim Tarihi: 21.05.2025)