Öz
Osmanlı’da 1908 öncesi
çok sayıda grev gerçekleşmiş olsa da bunların çok azı başarı ile
sonuçlanmıştır. Kavala tütün işçileri için bir başarı hikâyesi olan 1905 grevi,
Tütün Amelesi Saadet Cemiyeti tarafından organize edilmiş olup, Osmanlı’da bir
sendika öncülüğünde gerçekleştirilen ilk grevdir. Bu Cemiyet Osmanlı grevler
tarihinin en büyük grevi olan 1905 Kavala grevinde çok yüksek bir işçi kitlesi
ile grev organize etmiş ve tamamıyla başarıya ulaşmıştır. Yalnızca sendikalar grev hakkının
kullanılmasını organize edip, kolaylaştırmaz; Kavala örneğinde olduğu gibi,
grevler de bir dayanışma bilinci oluşturup işçi örgütlenmesini destekler. Bir
diğer ifadeyle sendika hakkı grev hakkını, grevler de sendika hakkını büyütür
ve geliştirir. Bu nedenledir ki bu haklar mündemiçtir. Kavala grevini döneminin
diğer grevlerinden ayırıp tam anlamıyla başarıya ulaşmasını ve geniş kitlelere
hitap edebilmesini sağlayan, bu grevin örgütlü bir yapı içerisinde
gerçekleşmesidir. Grev hakkının önkoşulu sendika, sendika hakkının içeriğini
anlamlı hale getiren de grev hakkıdır. Kavala grevi bu hipotezi destekleyen
dikkat çekici bir örnek olması bakımından seçilmiştir. Çalışma tarihi bir
örnekten yola çıksa da, amacı tarihi bilgi vermek değil, çalışma hayatına dair
iki hakkın bütünlüğünü örneklendirmektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ağralı, S. (1967). Günümüze Kadar Belgelerle Türk Sendikacılığı. İstanbul: Son Telgraf Matbaası.
- Başbuğ, A. (2012). Toplu İş İlişkileri ve Hukuk. Ankara: Şeker-İş Yayını.
- Carr, E. H. (1987). Tarih Nedir?. 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Çelik, B. (1999). Türkiye’de İşçi Hareketlerinin Tarihsel Gelişimi (1800-1870). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Çelik, N. vd. (2018). İş Hukuku Dersleri. 31. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Dığıroğlu, F. (2014). Selanik Ekonomisinde Unutulmuş Bir Alan: Tütün Üretimi, Ticareti ve Reji (1883-1912).Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies. XLIII. Ss.227-272.
- Erişçi, L. (1997). Türkiye’de İşçi Sınıfının Tarihi (Özet Olarak). Ankara: Kebikeç Yayınları.
- Esener, T. (1972). İş Hukuku Cilt 3 Sendika Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası.
- Gülmez, M. (1985). Tanzimat’tan Sonra İşçi Örgütlenmesi ve Çalışma Koşulları (1839-1919). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 3, İstanbul, ss.792-802.
- Gülmez, M. (1991). Türkiye’de Çalışma İlişkileri (1936 Öncesi). 2. Bası, Ankara: Türkiye Orta Doğu ve Amme İdaresi Enstitüsü.
- Gülmez, M. (2008). Sendika Hakkı, Toplu Sözleşme ve Grevi de İçeren Toplu Eylem Haklarını Kapsar mı?. Çalışma ve Toplum Dergisi. 3. ss.137-169.
- Güzel, Ş. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e İşçi Hareketi ve Grevler. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 3, İstanbul. ss.803-827.
- Güzel, Ş. (1993). İlk Grev. Tarih ve Toplum. Sayı 119, Cilt 20, Kasım. ss.40-41.
- Karakışla, Y. S. (1998a). Osmanlı İmparatorluğu’nda 1908 Grevleri. Toplum ve Bilim. Sayı 78, Güz. ss.187-209.
- Karakışla, Y. S. (1998b). Osmanlı Sanayi İşçisi Sınıfının Doğuşu, 1839-1923. Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950. İstanbul. ss.27-54.
- Kırpık, C. (2004). Osmanlı Devleti’nde İşçiler ve İşçi Hareketleri (1876-1914). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi. Koç, Y. (2003). Türkiye’de İşçi Sınıfı ve Sendikacılık Hareketi Tarihi. 2. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Mahiroğulları, A. (2015). Osmanlı Döneminde Kurulan İki İşçi Cemiyeti (Tütün Amelesi Saadet Cemiyeti, İzmir Elbise Amelesi Cemiyeti). Çalışma ve Toplum Dergisi. Sayı 46. ss.11-24.
- Makal, A. (1997). Osmanlı İmparatorluğu’nda Çalışma İlişkileri: 1850: 1920. Ankara: İmge Kitabevi.
- Nacar, C. (2010). Tobacco Workers In The Late Ottoman Empire: Fragmentation, Conflict and Collective Struggle. Yayımlanmamış Doktora Tezi, USA: Binghamton University.
- Nacar, C. (2014). Labor Activism And The State In The Ottoman Tobacco Industry. Int. J. Middle East Stud. 46. ss.533–551.
- Narmanlıoğlu, Ü. (1990). Grev. Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi.
- Ökçün, A.G. (1982). Ta'til-İ Eşgal Kanunu, 1909 Belgeler – Yorumlar. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
- Quataert, D. (1998). Selanik’teki İşçiler, 1850-1912. Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950. İstanbul. ss.97-153.
- Sencer, O. (1969). Türkiye’de İşçi Sınıfı. İstanbul: Habora Kitabevi.
- Siyasal ve Toplumsal Olaylar Kronolojisi. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 6, İstanbul. ss.1454-1472.
- Sülker, K. (1998). Dünyada ve Türkiye’de İşçi Sınıfının Doğuşu. İstanbul: Memet Yayınları.
- Türkdoğan, O. (1981). 19. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda İşçi Sınıfının Doğuşu. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. Yıl 2, Cilt 2, Sayı 11, Nisan. ss.5-22.
- Tütüncü, G. (2015). İngiltere ve Türkiye’de Erken Dönem Sendikacılık Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Tarih Okulu Dergisi (TOD). Eylül, Yıl 8, Sayı XXIII. ss.493-539.
- Vardağlı, T. (2009). 1908’e Giden Yolda İşçi Hareketleri: Selanik Vilâyeti Tütün İşçileri. 2008’den 1908’e Bakmak. İstanbul. ss.33-45. Yazgan, T. (1982). Türkiye’de Sendikal Hareketler (Kısa Tarihçe). Türk Dünyası Araştırmaları. Ekim. ss.5-104.
- Yazıcı, E. (2004). Osmanlı’dan Günümüze Türk İşçi Hareketi. Ankara: İlke Emek Yayınları.
- Yıldırım, K. (2017). Osmanlı’da İşçiler (1870-1922) Çalışma Hayatı, Örgütler, Grevler. 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
- www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 10.11.2018).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tüm Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 6 Sayı: 12 |
Kaynak Göster
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.