KAMU POLİTİKASI ANALİZİNDE REFERANS ÇERÇEVELERİ VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ: “YERLİ VE MİLLİ” YENİ TÜRKİYE’DE YÜKSELEN MİLLİ SAVUNMA SANAYİİ POLİTİKALARI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 23, 523 - 559, 31.12.2023

Fethi Ufuk Özışık

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1351462

Öz

Bu çalışmada kamu politikaları analizindeki referans çerçeveleri yaklaşımı çerçevesinde Türkiye’de Yerli ve Milli Yeni Türkiye anlatısı ve Milli Savunma Sanayii alanındaki söylem ve politikaların bu anlatı içerisindeki konumu ve önemi açıklanmaya çalışılacaktır. Referans çerçeveleri yaklaşımında global referans çerçevesi ve ilgili sektör arasındaki uyumlaşmanın anlatılmasında bu iki seviye arasında bulunan ve her ikisi arasındaki koordinasyonu ve bütünleşmeyi sağlayan medyatörler önemli bir yere sahiptir. Bu doğrultuda özellikle Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan ve BAYKAR-Selçuk Bayraktar’ın medyatörlük işlevine odaklanılacaktır. Yerli ve Milli Yeni Türkiye anlatısı, AK Parti ve onu destekleyen toplumsal kesimler için aynı zamanda Eski Türkiye olarak tarif edilen zihniyet ve aktörleri ile olan hegemonya mücadelesinde kullanılan önemli bir araç olma özelliği taşımaktadır. Çalışmada bu hegemonya mücadelesine de odaklanılacaktır. Milli Savunma Sanayii alanındaki gelişmelerin analizi de bu hegemonya mücadelesi içerisinde açıklanacaktır. Bununla birlikte tüm bu söylem ve icraatlar, tarihsel bir perspektif dâhilinde ele alınacaktır. Bu bağlamda kurumsal ve stratejik arka plana yer verilecek, konunun dış politika, ekonomi ve teknoloji alanına dair politikalar ile olan ilişkisinin ortaya konması ile de sunumda bir bütünsellik sağlanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hegemonya, Kamu Politikası, Milli Savunma Sanayii, Referans Çerçevesi Yaklaşımı, Yeni Türkiye

REFERENTIEL APPROACH IN PUBLIC POLICY ANALYSIS AND A TURKISH CASE: THE RISE OF THE DEFENSE INDUSTRY THROUGH NEW TURKEY (NATIVE AND NATIONAL) NARRATIVE

Öz

Within the framework of the référentiel approach in public policy analysis, the main objective of this work would be to set up an analysis concerning the emergence of the New Turkey (“native” and “national”) narrative and the relationship of the National Defense Industry policies with the latter. With regard to the référentiel approach, the role of médiateurs who seek to constitute coordination and integration between the global level and the sectoral level is important. In this perspective, the role of President R.T. Erdoğan and the sectoral activities of the Baykar company and its CEO Selçuk Bayraktar will be explained and described. The New Turkey (native and national) narrative also presents itself as a discursive and strategic tool for AK Party and its supporters in their hegemonic struggle with the defenders and the supporters of the Old Turkey. The evolution and development of the National Defense Industry will be explained in the context of this hegemonic struggle. In addition, attention will also be paid to the historical perspective while looking at the institutional and strategical developments that have marked the evolution of the National Defense Industry. In this context, the explanation of the relations between the National Defense Industry and foreign policy as well as economic and technological policies will strengthen the analytical approach of this work.

Anahtar Kelimeler

Hegemony, National Defense Industry, New Turkey, Public Policy, Référentiel in Public Policy Analysis

Kaynakça

• AK Parti. (2018). Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve genel seçimler seçim beyannamesi. 18 Ağustos 2023 tarihinde https://www.akparti.org.tr/media/318779/24-haziran-2018-cumhurbaskanligi-secimleri-ve-genel-secimler-secim-beyannamesi-sayfalar.pdf adresinden edinilmiştir.
• Ak Partı Onikişubat İlçe Başkanlığı (2019, 30 Nisan). Cumhurbaşkanımız Erdoğan, IDEF’19 14. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nda konuştu. Erişim. 18.08.2023 https://akpartionikisubat.org/article.php?i=28
• Altıok, M. (2007). Neoliberal yapısal uyum sürecinde son evre: AKP hükümeti. Toplum ve Demokrasi, 1(1), 57-72.
• Ataay, F. (2015). Neoliberal reformlar, devletin yeniden yapılandırılması ve kamu hizmetlerinde dönüşüm. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (30) 20-39.
• Bayraktar, U. (2013). Özgün bir siyasal bilim ekolü geliştirmek adına bir ilham kaynağı olarak fransız kamu politikası analizi yazını. M. Yıldız, M. Z. Sobacı (Ed.). Kamu politikası içinde (s.114-128). Adres Yayınları.
• Bedirhanoğlu, P. (2009). Türkiye’de neo-liberal otoriter devletin AKP’li yüzü. İ. Üzgel, B. Duru (Ed.). AKP kitabı: Bir dönüşümün bilançosu içinde (s. 39-64). Phoenix Yayınevi.
• Bora, T. (2017). Muhafazakâr yerlilik söylemi. T. Bora, M. Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de siyasi düşünce Cilt:5 Muhafazakârlık içinde (s. 445-465). İletişim Yayınları.
• Cengiz, F. Ç. (2018). The politics of development of Turkey’s indigenous and national (yerli ve milli) defense industry. L. Bilici., R. Pehlivanlı , D. Zorlutuna (Ed.). Innovation and global issues with multidisciplinary perspectives içinde (s. 99-112). Peter Lang GmbH.
• CNN Türk. (2018, 16 Eylül). Selçuk Bayraktar, Türkiye'nin milli teknoloji hamlesini anlattı. https://www.youtube.com/watch?v=I4gXhOElHiE&t=3272s
• Davutoğlu, A. (2001). Stratejik derinlik Türkiye’nin uluslararası konumu (107. Basım). İstanbul: Küre Yayınları
• Eissenstat, H. (2017, 12 Nisan). Erdoğan as autocrat: A very Turkish tragedy (Report). POMED. 18 Ağustos 2023 tarihinde https://pomed.org/publication/report-erdogan-as-autocrat-a-very-turkish-tragedy/ adresinden edinilmiştir.
• Ekonomim. (2023, 24 Eylül). Türkiye silah satışını en çok artıran ikinci ülke. https://www.ekonomim.com/sektorler/savunma-sanayi/turkiye-silah-satisini-en-cok-artiran-ikinci-ulke-haberi-709184
• Eksilmez, İ. (2020). Bir referans çerçevesi olarak “yerli ve milli” ve Milli Savunma Sanayii sektörüne yansımaları [yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Esen, B & Gümüşçü, Ş. (2016). Rising competitive authoritarianism in Turkey. Third World Quarterly, 37(9), 1581-1606, https://doi.org/10.1080/01436597.2015.1135732
• Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks of Antonio Gramsci: Ed. and Transl. By Quintin Hoare and Geoffrey Nowell Smith. G. Nowell-Smith, & Q. Hoare (Eds.). International Publishers.
• Habertürk. (2022, 30 Ağustos). BAYKAR Teknoloji lideri Selçuk Bayraktar'dan Habertürk TV'e açıklamalar. https://www.haberturk.com/baykar-teknoloji-lideri-selcuk-bayraktar-dan-haberturk-tv-e-aciklamalar-3516202-ekonomi
• Hassenteufel, P. (2021). Sociologie politique de l’action publique. 3ème Edition. Armand Colin.
• İpek, İ. (2021). Türkiye’de siyasetin kutuplaşması ve karizmatik otorite. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 17(1), 65-80
• Jobert, B. & Muller, P. (1987). L’Etat en action, politiques publiques et corporatismes. Presses Universitaires de France.
• Milliyet. (2009, 19 Mayıs). İsrail’le Heron krizi. https://www.milliyet.com.tr/dunya/israil-le-heron-krizi-1096446
• Muller, P. (2013). Les politiques publiques. Presses Universitaires de France. 10ème Edition.
• Muller, P. (2000). L’analyse cognitive des politiques publiques. Vers une sociologie d’action publique. Revue Française de Sciences Politiques, 50(2), 235-254
• Özaydın, M. H. ve Albayrakoğlu, E.P. (2021). Türkiye’de değişen güvenlik algıları ve dönüşen savunma sanayi. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 12(1), 18-37
• Özbudun, E. (2015). Turkey’s judiciary and the drift toward competitive authoritarianism. The International Spectator, 50(2), 42-55, https://doi.org/10.1080/03932729.2015.1020651
• Özışık, F. U. (2021). The new Turkey narrative and the hegemonic struggle of justice and development party and Erdoğan: A gramscian perspective (2002-2019). Liberal Düşünce Dergisi, Yıl:26 Sayı:102 215-240 https://doi.org/10.36484/liberal.894173
• Özışık, F. U. (2012). L’européanisation de la politique de développement régional en Turquie [doktora tezi]. Université Aix-Marseille, Institut d’Etudes politiques d’Aix-en-Provence.
• Pınar, L. (2018). Türkiye’nin savunma sanayii alanındaki gelişiminin Türk dış politikasına olan etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 7(4), 2356-2369.
• SASAD. (2017). Savunma ve havacılık performans raporu. 19 Ağustos 2023 tarihinde https://www.sasad.org.tr/storage/reports/bPIYjWH9pM8Wz6jSUA9Sqb9IFhkuYRGf9RML0Nuk.pdf adresinden edinilmiştir.
• SASAD. (2022). Savunma ve havacılık performans raporu. 27 Eylül 2023 tarihinde https://www.sasad.org.tr/storage/reports/GWW934fpmW0pAlVdQjrluSwPvXaGRblGP7UEcNw5.pdf adresinden edinilmiştir.
• Savunma Sanayii Müsteşarlığı. (t.y.). 2012-2016 Stratejik plan. 19 Ağustos 2023 tarihinde http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/61/Savunma+Sanayi+Baskanligi adresinden edinilmiştir.
• Savunma Sanayii Müsteşarlığı. (t.y.) 2017-2021 Stratejik plan. 19 Ağustos 2023 tarihinde http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/61/Savunma+Sanayi+Baskanligi adresinden edinilmiştir.
• Seren, M. (2020). The rise of the Turkish defense industry in the AK Party era: Causes, context and strategic implications. Kılıç B. Kanat, B. Duran (Ed.). AK Party years in Turkey domestic and foreign policy içinde (s. 363-395). Seta Publications.
• Seren, M. (2018, 14 Mayıs). Osmanlı’dan günümüze savunma sanayii. 26 Ağustos 2023 tarihinde https://m5dergi.com/kapak/osmanlidan-gunumuze-savunma-sanayii/ adresinden edinilmiştir.
• Seren, M. (2021). Politics, industry and academia: Examining dynamics of Turkish defense industry’s great leap forward in the post- 2002 Era. Bilig, 96, 93-119. https://doi.org/10.12995/bilig.9604
• Somer, M. (2016). Understanding Turkey’s democratic breakdown: old vs. new and indigenous vs. global authoritarianism. Southeast European and Black Sea Studies, 16(4), 481-503.
• Surel, Y. (2006). Approche cognitive. Bussaguet, Jacquot, Ravinet (Ed.), Dictionnaire des politiques publiques. Paris Sciences Po içinde (s. 90-97).
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (1995). Yedinci beş yıllık kalkınma planı (1996-2000). Ankara.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). Uzun vadeli strateji ve sekizinci beş yıllık kalkınma planı (2001-2005). Ankara.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (2006). Dokuzuncu kalkınma planı (2007-2013). Ankara.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı (2020, 12 Kasım). Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘ASELSAN Yeni Sistem Tanıtımları ve Tesis Açılışları Töreni’ne katıldı. 19 Ağustos tarihinde https://www.iletisim.gov.tr/turkce/yerel_basin/detay/cumhurbaskani-erdogan-aselsan-yeni-sistem-tanitimlari-ve-tesis-acilislari-torenine-katildi adresinden edinilmiştir.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı (2023, 9 Ocak). Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yeni Nesil Fırtına Obüsleri Teslimat Töreni"nde konuştu. 18 Ağustos 2023 tarihinde https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-yeni-nesil-firtina-obusleri-teslimat-toreninde-konustu adresinden edinilmiştir.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı. (2019). 2019-2023 Stratejik plan. 19 Ağustos 2023 tarihinde https://www.ssb.gov.tr/Images/Uploads/MyContents/V_20191213172155589241.pdf adresinden edinilmiştir.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023). 19 Ağustos 2023 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf adresinden edinilmiştir.
• T.C. Kalkınma bakanlığı. (2013). Onuncu kalkınma planı (2014-2018). Ankara.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2019). 2023 sanayi ve teknoloji stratejisi. 19 Ağustos 2023 tarihinde https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/SanayiStratejiBelgesi2023 adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2020, 13 Kasım). Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘ASELSAN Yeni Sistem Tanıtımları ve Tesis Açılışları Töreni’ne katıldı. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/yerel_basin/detay/cumhurbaskani- erdogan-aselsan-yeni-sistem-tanitimlari-ve-tesis-acilislari-torenine-katildi
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2023, 9 Ocak). Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yeni Nesil Fırtına Obüsleri Teslimat Töreni"nde konuştu. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-yeni-nesil-firtina-obusleri-teslimat-toreninde-konustu
• Ulusal Kanal (2023, 30 Mayıs.) AK Parti'den onuncu yıl nutku videosu [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Frh2AurOL1Q&ab_channel=UlusalKanal
• Yeşiltaş, M. (2023, 22 Nisan). Türkiye ekseni ve güçlendirilmiş stratejik özerklik. 19 Ağustos 2023 tarihinde https://www.setav.org/turkiye-ekseni-ve-guclendirilmis-stratejik-ozerklik/ adresinden edinilmiştir
• Yıldırım, D. (2009). AKP ve neo-liberal popülizm. AKP kitabı: Bir dönüşümün bilançosu içinde (s. 66-107). Phoenix Yayınevi.
• Yıldırım, Y. (2012). İletişimsel eylem kuramı ışığında siyasal iletişim ve AK Parti örneği. Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 7(1), 195-226.