THE EFFECTS OF PSYCHOLOGICAL SAFETY AND THE WORKPLACE FRIENDSHIP PREVALENCE ON JOB ENGAGEMENT: A RESEARCH ON NURSES

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 380 - 405, 31.08.2025

Itır Hasırcı

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1598222

Öz

The aim of this study is to examine the effects of psychological safety and workplace friendship on job engagement among nurses. The population of the study consists of approximately 290,000 nurses working in both public and private hospitals in Turkey. The sample comprises 511 nurses selected through an online survey. We used frequency analysis, reliability analysis, normality testing, exploratory factor analysis, correlation analysis, and regression analysis to analyze the collected data. The correlation analysis revealed a positive and significant relationship between psychological safety and workplace friendship, psychological safety and job engagement, and workplace friendship and job engagement. The regression analysis further indicated that psychological safety and workplace friendship have significant effects on job engagement. We observed that nurses in healthcare institutions with higher levels of workplace friendship exhibit greater job engagement. Based on these findings, the study provides recommendations in its conclusion to enhance both workplace friendship and job engagement in healthcare institutions.

Anahtar Kelimeler

Psychological Safety , Workplace Friendship , Job Engagement

PSİKOLOJİK GÜVENLİĞİN VE İŞYERİ ARKADAŞLIĞININ YAYGINLIĞININ İŞE BAĞLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: HEMŞİRELER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırmanın amacı hemşirelerde psikolojik güvenliğin ve işyeri arkadaşlığının işe bağlılık üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırmanın evrenini, Türkiye’de hem devlet hastanelerinde hem de özel hastanelerde çalışmakta olan yaklaşık 290.000 hemşire oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini çevrimiçi anket yoluyla seçilen 511 hemşire oluşturmaktadır. Elde edilen verilerle frekans analizi, güvenilirlik analizi, normallik testi, keşfedici faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizinin neticesinde psikolojik güvenlik ile işyeri arkadaşlığı arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki, psikolojik güvenlik ile işe bağlılık arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki, işyeri arkadaşlığı ile işe bağlılık arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırma kapsamında yapılan regresyon analizinin sonucuna göre psikolojik güvenliğin ve işyeri arkadaşlığının işe bağlılık üzerinde anlamlı etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. İşyeri arkadaşlığının yoğun olduğu sağlık kuruluşlarında hemşirelerin işlerine olan bağlılık seviyelerinin daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle araştırmanın sonuç bölümünde sağlık kuruluşlarında hem işyeri arkadaşlığını hem de işe bağlılığı arttıracak öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güvenlik , İşyeri Arkadaşlığı , İşe Bağlılık

Kaynakça

• Ahmad, N., Ullah, Z., AlDhaen, E., Han, H., & Scholz, M. (2022). A CSR perspective to foster employee creativity in the banking sector: The role of work engagement and psychological safety. Journal of Retailing and Consumer Services, 67, 102-118.
• Aksu, B. Ç. (2021). COVID 19 pandemisinin sağlık çalışanlarının iş güvencesizliği algiları, algılanan iş stresleri ve işten ayrilma niyetleri üzerindeki etkilerini incelemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(4), 747-776.
• Almaki Alparslan, A. M., Çiçek, H., & Soydemir, S. (2015). The antecedent strengthening personorganization fit: workplace friendship. Journal of Akdeniz University Faculty of Economics and Administrative Sciences, 15(32), 175-194.
• Andika, W., Daud, I., Azazi, A., Setiawan, H., & Fitriana, A. (2023). Nurses' demands and resources at work: workload, workplace friendship, positive affect, work engagement on performance. Enrichment: Journal of Management, 13(5), 3123-3135.
• Bahar, B. (2019). Sosyal öğrenme kuramı ve sosyal değişim kuramı perspektifinden etik liderlik. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 237-242.
• Bakan, İ., Okumuş, M. T., & Kutluk, M. R. (2020). İşyeri arkadaşlığı, mesleki tatmin, iş stresi ilişkisi: Bir alan araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 258-273.
• Basit, A. A. (2021). Trust in supervisor and job engagement: Mediating effects of psychological safety and felt obligation. In Leadership and Supervision, Routledge.
• Benligiray, S., & Sönmez, Y. D. D. H. (2011). Hemşirelerin mesleki bağlılıkları ile diğer bağlılık formları arasındaki ilişki: Örgüte bağlılık, işe bağlılık ve aileye bağlılık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(1), 28-40.
• Berman, E. M., West, J. P., & Richter, Jr, M. N. (2002). Workplace relations: Friendship patterns and consequences (according to managers). Public Administration Review, 62(2), 217-230.
• Bostancı, H., & Ekiyor, A. (2015). Çalışanlarin işe adanmasının örgüt içi girişimciliğe etkisinin incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1(1), 37-51.
• Bulutlar, F., & Öz, E. Ü. (2010). Kurumdan ayrılma niyetini etkileyen unsurlar: İşe bağlılık ve kurumla özdeşleşme. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 12(2), 75-88.
• Büyükyılmaz, O., & Biçer, C. (2018). İşyeri arkadaşlığının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde işe bağlılığın aracılık rolü. Social Sciences, 13(2), 28-41.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Chen, C. Y., Mao, H. Y., & Hsieh, A. T. (2012). Role ambiguity, employee gender, and workplace friendship. Psychological reports, 110(3), 719-730.
• Cho, G., Hwang, H., Sarstedt, M., & Ringle, C. M. (2020). Cutoff criteria for overall model fit indexes in generalized structured component analysis. Journal of Marketing Analytics, 8(4), 189-202.
• Cho, H., Steege, L. M., & Arsenault Knudsen, É. N. (2023). Psychological safety, communication openness, nurse job outcomes, and patient safety in hospital nurses. Research in Nursing & Health, 46(4), 445-453.
• Deng, H., Leung, K., Lam, C. K., & Huang, X. (2019). Slacking off in comfort: a dual-pathway model for psychological safety climate. Journal of Management, 45(3), 1114-1144.
• Dramanu, B. Y. (2020). Psychological safety and work engagement of senior high school teachers: Moderating role of psychological flexibility. European Journal of Educational Sciences, 7(3), 17-35.
• Edmondson, A. C., & Lei, Z. (2014). Psychological safety: The history, renaissance, and future of an interpersonal construct. Annu. Rev. Organ. Psychol. Organ. Behav., 1(1), 23-43.
• Erkutlu, H. V., Kayacan, M., & Özdemir, H. Ö. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik güvenlik ile üretkenlik karşıtı iş davranışları arasında bir çalışma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(3), 166-179.
• Filiz, M. (2024). The effect of psychological safety on healthcare workers’ perceptions of organisational justice. Marmara University Journal of Economic & Administrative Sciences, 46(1), 260-275.
• Ge, Y. (2020). Psychological safety, employee voice, and work engagement. Social Behavior and Personality: An International Journal, 48(3), 1-7.
• Golzad, H., Teimoory, A., Mousavi, S. J., Bayramova, A., & Edwards, D. J. (2023). Mental health causation in the construction industry: A systematic review employing a psychological safety climate model. Buildings, 13(10), 1-12.
• Gülova, A. A., Palamutçuoğlu, B. T., & Palamutçuoğlu, A. T. (2013). Duygusal emek ile işe bağlılık arasındaki ilişkide amir desteğinin rolü: Üniversitede öğrenci işleri personeline yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 41-74.
• Gültekin, Z. (2022). İşe bağlılık konusunda Türkiye’deki yazılmış lisansüstü tezlerin analizi. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 5(1), 68-88.
• Gündüz, O., & Dağdeviren, M. (2011). Bafra ilçesinde süt maliyetinin belirlenmesi ve üretimi etkileyen faktörlerin fonksiyonel analizi. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 21(2), 104-111.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem analiz. Seçkin Yayınları.
• Gürbüz, S. (2021). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi: Temel ilkeler ve uygulamalı analizler. Seçkin Yayınları.
• Hafer, J. C., & Martin, T. N. (2006). Job involvement or affective commitment: A sensitivity analysis study of apathetic employee mobility. Journal of Behavioral and Applied Management, 8(1), 2-19.
• Hanaysha, J. (2016). Improving employee productivity through work engagement: Evidence from higher education sector. Management Science Letters, 6(1), 61-70.
• Haskebabçı, F. H., & Aykan, E. (2024). Lider-üye etkileşiminin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde işe adanmışlığın aracılık rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 12(2), 117-138.
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T., & Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 1, 19-28.
• Horuz, İ., & Taşgit, Y. E. (2020). Çalışanların psikolojik güvenlik algısı ve politik taktik davranışları arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1513-1541.
• Huang, S. P. (2016). A study on the effects of emotional intelligence and workplace friendship on job satisfaction and performance of employees in micro-enterprises. Journal of Interdisciplinary Mathematics, 19(3), 567-583.
• Jung, H. S., Jung, Y. S., & Yoon, H. H. (2021). COVID-19: The effects of job insecurity on the job engagement and turnover intent of deluxe hotel employees and the moderating role of generational characteristics. International Journal of Hospitality Management, 92, 102703.
• Karadirek, G. (2023). Sosyal sorumluluk ve prososyal motivasyon ile işe bağlılık ve işkoliklik arasındaki ilişkide bir aracılık modeli. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 78-104.
• Karacaoğlu, K. (2005). Sağlık çalışanlarının işe bağlılığa ilişkin tutumları ve demografik nitelikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Nevşehir ilinde bir uygulama. Istanbul Management Journal, 52, 54-72.
• Kassandrinou, M., Lainidi, O., Mouratidis, C., & Montgomery, A. (2023). Employee silence, job burnout and job engagement among teachers: the mediational role of psychological safety. Health Psychology and Behavioral Medicine, 11(1), 1-17.
• Khairy, H. A., Liu, S., Sheikhelsouk, S., EI-Sherbeeny, A. M., Alsetoohy, O., & Al-Romeedy, B. S. (2023). The Effect of benevolent leadership on job engagement through psychological safety and workplace friendship prevalence in the tourism and hospitality industry. Sustainability, 15(17), 1-22.
• Kim, D., Kim, B. J., Lee, S. O., & Cho, Y. S. (2014). Best-fit distribution and log-normality for tsunami heights along coastal lines. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 28, 881-893.
• Kobanoğlu, M. S. (2023). Algılanan örgütsel desteğin duygusal bağlılık aracılığıyla iş tatminine etkisinde işyeri arkadaşlığının düzenleyici rolü. EKEV Akademi Dergisi, (93), 308-329.
• Koçak, D. (2020). Psikolojik güvenlik ve çalışan performansı ilişkisi: Algılanan örgütsel engelin aracı iş güvencesizliğinin düzenleyici etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 119-140.
• Kuruüzüm, A., Irmak, S., & Çetin, E. İ. (2010). İşe bağlılığı etkileyen faktörler: İmalat ve hizmet sektörlerinde karşılaştırmalı bir analiz. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 53(2010), 183-198.
• Kyambade, M., Namatovu, A., Mugambwa, J., Namuddu, R., & Namubiru, B. (2024). Socially Responsible Leadership and Job Engagement in University Context: Mediation of Psychological Safety. SEISENSE Journal of Management, 7(1), 51-66.
• Li, N., & Yan, J. (2009). The effects of trust climate on individual performance. Frontiers of Business Research in China, 3, 27-49.
• Lyu, X. (2016). Effect of organizational justice on work engagement with psychological safety as a mediator: Evidence from China. Social Behavior and Personality: an international journal, 44(8), 1359-1370.
• May, D. R., Gilson, R. L., & Harter, L. M. (2004). The psychological conditions of meaningfulness, safety and availability and the engagement of the human spirit at work. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1), 11-37.
• Methot, J. R., Lepine, J. A., Podsakoff, N. P., & Christian, J. S. (2016). Are workplace friendships a mixed blessing? Exploring tradeoffs of multiplex relationships and their associations with job performance. Personnel Psychology, 69(2), 311-355.
• Mitchell, V. F., Baba, V., & Epps, T. (1975). On the relationship between job involvement and central life interest. Relations Industrielles, 30(2), 166-180.
• Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
• Nergiz, H. G. (2015). Error management impact on psychological safety, organizational performance, and organizational learning in hotel management. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 221-237.
• Nielsen, I. K., Jex, S. M., & Adams, G. A. (2000). Development and validation of scores on a two-dimensional workplace friendship scale. Educational and Psychological Measurement, 60(4), 628-643.
• Oppert, M. L., Dollard, M. F., Murugavel, V. R., Reiter-Palmon, R., Reardon, A., Cropley, D. H., & O’Keeffe, V. (2022). A mixed-methods study of creative problem solving and psychosocial safety climate: preparing engineers for the future of work. Frontiers in Psychology, 12, 1-18.
• Örücü, E., Tokyay, M., & Hasırcı, I. (2022). İş motivasyonu-örgütsel bağlılık ilişkisi: Bir alan araştırması. Akademik Hassasiyetler, 9(18), 177-198.
• Öztürk, M., & Bilici, N. (2023). The mediating role of job engagement in the effect of workplace friendship on employee performance. Educational & Social Science Journal, 10, 310-327.
• Rabiul, M. K., Karatepe, O. M., Al Karim, R., & Panha, I. M. (2023). An investigation of the interrelationships of leadership styles, psychological safety, thriving at work, and work engagement in the hotel industry: A sequential mediation model. International Journal of Hospitality Management, 113, 1-18.
• Rangachari, P., & L. Woods, J. (2020). Preserving organizational resilience, patient safety, and staff retention during COVID-19 requires a holistic consideration of the psychological safety of healthcare workers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(12), 1-12.
• Schaubroeck, J., Lam, S. S., & Peng, A. C. (2011). Cognition-based and affect-based trust as mediators of leader behavior influences on team performance. Journal of Applied Psychology, 96(4), 863-871.
• Soyalın, M. (2021). Psikolojik güvenlik ve sanal kaytarma arasındaki ilişki: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 279-290.
• Suomi, K., Saraniemi, S., Vähätalo, M., Kallio, T. J., & Tevameri, T. (2021). Employee engagement and internal branding: two sides of the same coin?. Corporate Reputation Review, 24, 48-63.
• Şahinbaş, F., & Erigüç, G. (2019). Pozitif örgütsel davranış yaklaşımıyla işyeri arkadaşlığı ve işe adanma ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 1201-1225.
• Taniş, V., & Yanık, G. (2021). Koronafobinin karar verme tarzları ve işe bağlılık üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(3), 459-474.
• Tartuk, M., & Turan, İ. (2023). EBA uygulamalarını değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 359-377.
• Ugwu, F. O., Onyishi, E. I., Anozie, O. O., & Ugwu, L. E. (2022). Customer incivility and employee work engagement in the hospitality industry: roles of supervisor positive gossip and workplace friendship prevalence. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 5(3), 515-534.
• Ulukan, Y., Aksoy, Ş. K., & Çiçek, H. (2023). Vardiyalı çalışmanın işe bağlılık ve iş performansına etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(46), 187-206.
• Üçok, D. I. (2021). Göreve yönelik liderlik davranışları ve yaşam doyumunun işyeri arkadaşlığı üzerindeki etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(2), 35-52.
• Wright, P. H. (1984). Self-referent motivation and the intrinsic quality of friendship. Journal of Social and Personal Relationships, 1(1), 115-130.
• Wyandini, D. Z., Kokasih, H. E., & Faridah, I. (2023). Does workplace friendship contribute toward work engagement among employee of west Java’s industrial area?. Indonesian Psychological Research, 5(1), 1-8.
• Xiao, J., Mao, J. Y., Quan, J., & Qing, T. (2020). Relationally charged: How and when workplace friendship facilitates employee interpersonal citizenship. Frontiers in psychology, 11, 1-11.
• Xu, D., Zhang, N., Bu, X., & He, J. (2022). The effect of perceived organizational support on the work engagement of Chinese nurses during the COVID-19: the mediating role of psychological safety. Psychology, Health & Medicine, 27(2), 481-487.
• Yıldız, R. O., Baran E. & Ayaz I.S. (2017), The effect of organizational trust on work engagement: An application on logistics personnel. The International New Issues in Social Sciences, 5(5), 139-158.