THE EFFECT OF EXİSTENTİAL ART THERAPY PROGRAM ON INDİVİDUALS' LİFE SATİSFACTİON AND PSYCHOLOGİCAL FLEXİBİLİTY LEVELS

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 169 - 188, 31.08.2025

Volkan Demir

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1599330

Öz

The The aim of this study is to test the effectiveness of Existential Art Therapy Programme on individuals' life satisfaction and psychological flexibility levels. In the study, experimental design with pretest-posttest application was used. In the study, two groups were formed as experimental and control groups. Existential Art Therapy Programme was applied to the experimental group. The therapy programme was applied to two different groups and the effectiveness of the programme was evaluated by comparing the data obtained from the group to which the programme was applied with the data of the control group. No treatment was applied to the control group. The second group, the control group, was not subjected to any treatment. The study sample consisted of first and second year students studying in sociology, psychology and child development departments. There were 25 participants in the experimental group and 28 participants in the control group. In the study, the participants were administered the Satisfaction with Life Scale and Psychological Flexibility Scale before the sessions started and at the end of the eight-week sessions. In data analysis, Mann-Whitney U test was used for correlated measurements and Wilcoxon Signed Ranks test was used for uncorrelated measurements. The results of the study showed that the programme was effective on the life satisfaction of the individuals in the experimental group, but not on their psychological flexibility levels. There was no significant change in the measurements of the individuals in the control group. It was observed that there was a significant difference between the psychological flexibility post-test levels of the individuals in the experimental group and the control group, but there was no significant difference in terms of life satisfaction post-test scores.

Anahtar Kelimeler

Existentialist approach , Art therapy , Existential Art Therapy , Life satisfaction , Psychological flexibility

VAROLUŞÇU SANAT TERAPİ PROGRAMININ BİREYLERİN YAŞAM DOYUMU VE PSİKOLOJİK ESNEKLİK DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı Varoluşçu Sanat Terapi Programının bireylerin yaşam doyumu ve psikolojik esneklik düzeylerine etkililiğini sınamaktır. Araştırmada, öntest-sontest uygulama düzeninde deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmada deney ve kontrol grupları olmak üzere iki grup oluşturulmuştur. Deney grubuna Varoluşçu Sanat Terapisi Programı uygulanmıştır. Terapi programı iki farklı gruba uygulanmış ve programın uygulandığı gruptan elde edilen veriler kontrol grubunun verileri ile kıyaslanarak programın etkinliği değerlendirilmiştir. Kontrol grubuna ise hiçbir işlem yapılmamıştır. İkinci grup olan kontrol grubu herhangi bir işleme tabi tutulmamıştır. Sosyoloji, psikoloji ve çocuk gelişimi bölümlerinde eğitime devam eden birinci ve ikinci sınıf öğrencileri çalışma örneklemini oluşturmaktadır. Deney grubunda 25, kontrol grubunda ise 28 katılımcı yer almıştır. Çalışmada katılımcılara oturumlar başlamadan önce ve sekiz hafta boyunca devam eden oturumlar tamamlandığında Yaşam Doyumu Ölçeği ve Psikolojik Esneklik Ölçeği uygulanmıştır. Veri analizinde bağlantılı ölçümler için Mann-Whitney U testi, bağlantısız ölçümler için Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularından elde edilen sonuçlar, uygulanan programın deney grubundaki bireylerin yaşam doyumu üzerinde etkili olduğunu, ancak psikolojik esneklik düzeyleri üzerinde etkili olmadığını göstermiştir. Kontrol grubunda yer alan bireylerin ölçümlerinde anlamlı bir değişim görülmemiştir. Deney grubu ile kontrol grubundaki bireylerin psikolojik esneklik son-test düzeyleri arasında anlamlı bir farkın olduğu, yaşam doyumu son-test puanları açısından ise anlamlı bir farkın olmadığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Varoluşçu yaklaşım , Sanat terapisi , Varoluşçu sanat terapisi , Yaşam doyumu , Psikolojik esneklik

Kaynakça

• Adar, K., & Akoğlu, B. (2023). Yetişkinlerde sanatla terapi teknikleri ile yapılan grup uygulamasının ruhsal belirtiler, psikolojik iyi oluş ve bilişsel esneklik üzerine etkisi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(68), 3558-3568. http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.72072
• Aktepe, M. (2016). Bipolar bozukluk hastalarında psikolojik esneklik [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği.
• Ateş, B. & Sağar, ME (2022). Öğretmen adaylarında psikolojik esneklik, öz-yeterlik ve iletişim becerilerinin yaşam doyumunu yordayıcı rolü. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 11(1), 219-227. https://doi.org/10.30703/cije.1007362
• Bar-Sela, G., Atid, L., Danos, S., Gabay, N., & Epelbaum, R. (2007). Art therapy improved depression and influenced fatigue levels in cancer patients on chemotherapy. Psychooncology, 16, 980-984. https://doi.org/10.1002/pon.1175
• Bugental, J. F., & Kleiner, R. I. (1993). Existential psychotherapies. In Comprehensive handbook of psychotherapy integration. Springer, Boston, MA.
• Case, C., & Dalley, T. (2014). The handbook of art therapy. Routledge.
• Castellá Sarriera, J., Bedin, L., Tiago Calza, D. A., & Casas, F. (2015). Relationship between social support, life satisfaction and subjective well-being in Brazilian adolescents. Universitas Psychologica, 14(2), 459-474. https://doi.org/10.11144/Javeriana.upsy14-2.rbss 
• Chen, S. X., Cheung, F. M., Bond, M. H., & Leung, J. P. (2006). Going beyond self‐esteem to predict life satisfaction: The Chinese case. Asian Journal of Social Psychology, 9(1), 24-35. https://doi.org/10.1111/j.1467-839X.2006.00182.x
• Collie, K., Bottorff, J. L., & Long, B. C. (2006). A narrative view of art therapy and art making by women with breast cancer. Journal of Health Psychology, 11(5), 761-775. https://doi.org/10.1177/1359105306066632
• Çetinkaya, F., Asiret, G. D., Direk, F., & Özkanli, N. N. (2019). The effect of ceramic painting on the life satisfaction and cognitive status of older adults residing in a nursing home. Topics in Geriatric Rehabilitation, 35(2), 108-112.
• Çınar, M. N. (2019). Sanat uygulamalarına dayalı psiko-eğitim programının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263229
• Demir, V. (2017). Dışavurumcu sanat terapisinin psikolojik belirtiler ile bilişsel işlevlere etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7, 575-598. https://doi.org/10.26466/opus.337250
• Demir, V. (2022). Sanat Terapisi: Temel Psikoloji Kuramları ile Dışavurumcu Sanatın Bütünleştirilmesi. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Deniz, M. E., Arslan, C., Özyeşil, Z., & İzmirli, M. (2012). Öz-anlayış, yaşam doyumu, negatif ve pozitif duygu: Türk ve diğer ülke üniversite öğrencileri arasında bir karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 428-446.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Buletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological bulletin, 125(2), 276. https://doi:10.1037/0033-2909.125.2.276
• Dilawari, K., & Tripathi, N. (2014). Art therapy: A creative and expressive process. Indian Journal of Positive Psychology, 5(1), 81.
• Duran-Oğuz, N. (2006). Wellness among turkish university students: investigating the construct and testing the effectiveness of an art-based wellness program [Unpublished doctoral dissertation]. Middle East Technical University.
• Feder, E., & Feder, B. (1981). The expressive arts therapies. Prentice Hall.
• Filiz, Ş. (2016). Sanat terapisinin felsefi boyutları. MJH VI/I, 169, 183. DOI: 10.13114/MJH.2016119297
• Flanagan, J. C. (1978). A research approach to improving our quality of life. American psychologist, 33(2), 138. https://doi.org/10.1037/0003-066X.33.2.138
• Fledderus, M., Bohlmeijer, E. T., Smit, F., & Westerhof, G. J. (2010). Mental health promotion as a new goal in public mental health care: A randomized controlled trial of an intervention enhancing psychological flexibility. American journal of public health, 100(12), 2372-2372. https://doi:10.2105/ay.2010.196196
• Francis, A. W., Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2016). The development and validation of the comprehensive assessment of acceptance and commitment therapy processes (CompACT). Journal of Contextual Behavioral Science, 5(3), 134-145. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2016.05.003
• Frankl, V. E. (1953). Logos and existence in psychotherapy. American Journal of Psychotherapy, 7(1), 8-15.
• Funch, B. S. (2021). Art, emotion, and existential well-being. Journal of Theoretical and Philosophical Psychology, 41(1), 5. https://doi.org/10.1037/teo0000151
• Gayathri, N., & Karthikeyan, P. (2016). The role of self-efficacy and social support in improving life satisfaction: The mediating role of work–family enrichment. Zeitschrift für Psychologie, 224(1), 25. https://doi.org/10.1027/2151-2604/a000235
• Harris, R. (2016). Kabul ve kararlılık terapisi: ACT’i kolay öğrenmek – İlkeler ve ötesi için hızlı bir başlangıç (H. T. Karatepe & K. F. Yavuz, Çev. Ed.). Litera Yayıncılık.
• Ilgar, M. Z., & Ilgar, S. C. (2019). Varoluşçu psikolojik danışma ve psikoterapi: Teori ve pratiği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 193-220.
• Karakuş, S., & Akbay, S. E. (2020). Psikolojik esneklik ölçeği: Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 32-43. https://doi.org/0.17860/mersinefd.665406
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler. Nobel Yayınevi.
• Karataş, E., & Güler, Ç. Y. (2020). Grup sanat terapisi programının ergenlerin mutluluk düzeyleri, duyguları ifade etme eğilimi ve duygu düzenleme güçlüğüne etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3328-3359. https://doi.org/10.26466/opus.644988
• Kaya, A. (2014). Dışavurumcu sanat terapinin üniversite öğrencilerinde akış durumu ve psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
• Kim, E. H., & Chang, S. H. (2022). The effects of mindfulness based art therapy on clinical nurses' job stress, self-efficacy, satisfaction with life, and life satisfaction expectancy. The Journal of the Korea Contents Association, 22(1), 493-504. https://doi.org/10.5392/JKCA.2022.22.01.493
• Klein, R. H., Bernard, H. S., & Singer, D. L. (1992). Handbook of contemporary group psychotherapy: Contributions from object relations, self psychology, and social systems theories. International Universities Press, Inc.
• Lantz, J. & Harper, K. (1991). Using poetry in logotherapy. The Arts in Psychotherapy, 18(4), 342-345.
• Lucas, J. J., & Moore, K. A. (2020). Psychological flexibility: positive implications for mental health and life satisfaction. Health promotion international, 35(2), 312-320. https://doi.org/10.1093/heapro/daz036
• Malchiodi, C. A. (2003). Expressive arts therapy and multimodal approaches. Handbook of art therapy, 106, 119.
• Malchiodi, C. A. (2005). Expressive therapies: History, theory, and practice. Expressive Therapies, 1-15.
• Meyer DeMott, M. A., Jakobsen, M., Wentzel‐Larsen, T., & Heir, T. (2017). A controlled early group intervention study for unaccompanied minors: Can Expressive Arts alleviate symptoms of trauma and enhance life satisfaction?. Scandinavian Journal of Psychology, 58(6), 510-518. https://doi.org/10.1111/sjop.12395
• Moon, B. L. (2009). Existential art therapy: The canvas mirror. Charles C Thomas Publisher.
• Nainis, N., Paice, J. A., Ratner, J., Wirth, J. H., Lai, J., & Shott, S. (2006). Relieving symptoms in cancer: innovative use of art therapy. Journal of pain and symptom management, 31(2), 162-169. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2005.07.006
• Osgood, N. J., Meyers, B. S., & Orchowsky, S. (1990). The impact of creative dance and movement training on the life satisfaction of older adults: An exploratory study. Journal of Applied Gerontology, 9(3), 255-265. https://doi.org/10.1177/073346489000900302
• Öğünç, N. E., & Eren, N. (2012). Borderline kişilik bozukluğu gösteren hastalarda psikodinamik grup psikoterapi sürecinin nesne ilişkileri üzerine etkileri. J Psychiatric Nurs, 3, 30-7.
• Özer, M., & Karabulut, Ö.Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72- 74.
• Puig, A., Lee, S. M., Goodwin, L., & Sherrard, P. A. (2006). The efficacy of creative arts therapies to enhance emotional expression, spirituality, and psychological well-being of newly diagnosed Stage I and Stage II breast cancer patients: A preliminary study. The Arts in Psychotherapy, 33(3), 218-228. https://doi.org/10.1016/j.aip.2006.02.004
• Schneider, K. J., & Krug, O. T. (2010). Existential-humanistic therapy. American Psychological Association.
• Sharf, R. S. (2014). Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları: kavramlar ve örnek olaylar. Nobel Yayın Dağıtım.
• Shostak, B., DiMaria, A., Salant, E., Schoebel, N., Bush, J., Minar, V., & Pollakoff, L. (1985). “Art therapy in the schools” a position paper of the american art therapy association. Art Therapy, 2(1), 19-21. https://doi.org/10.1080/07421656.1985.10758776
• Story, M. L. (2007). Existential art therapy. Canadian Art Therapy Association Journal, 20(2), 22-34. https://doi.org/10.1080/08322473.2007.11434771
• Theorell, T., Konarski, K., Westerlund, H., Burell, A. M., Engström, R., Lagercrantz, A. M., Teszary, J., & Thulin, K. (1998). Treatment of patients with chronic somatic symptoms by means of art psychotherapy: A process description. Psychotherapy and Psychosomatics, 67(1), 50-56. https://doi.org/10.1159/000012259
• Tümlü, G. Ü., & Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 205-213.
• Ümmet, D., & Yalın, H. S. (2020). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi oluşu artırmaya yönelik bir psiko-eğitim programının etkililiğinin sınanması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 575-587.
• Van Deurzen, E., & Arnold Baker, C. (2017). İnsan meselelerine varoluşçu bakışlar: Terapi uygulama el kitabı. Aletheia Kitap.
• Waterman, A. S. (1993). “Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment”, Journal of Personality and Social Psychology, (64), 678-691. https://doi.org/10.1037/0022-3514.64.4.678
• Yalom, I. D., & Leszcz, M. (2005). The theory and practice of group psychotherapy (5th ed.). Basic Books.
• Yıldırım, M., & Belen, H. (2018). Fear of happiness predicts subjective and psychological well-being above the Behavioral Inhibition System (BIS) and Behavioral Activation System (BAS) model of personality. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 2(1), 92-111.