FAKE CONTENT ON SOCIAL MEDIA PLATFORMS ABOUT THE ISRAELI-PALESTINIAN WAR IN THE SHADOW OF DISINFORMATION

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 358 - 379, 31.08.2025

Gabriela Oana Olaru

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1617034

Öz

This research focuses on false information that emerged during the Israeli-Palestinian war. The study aims to understand the extent of disinformation and the spreading effect of false information circulating on social media platforms within a year. The research is expected to contribute to the field and serve as a guiding source. The research was designed as a case study, and the descriptive content analysis method was used. The research sample was determined by searching for "Palestine" on the verification platform Teyit.org. The fake content included in the research covers the data circulating on social media between October 7, 2023, and October 18, 2024. In line with the examined content, 134 fake content was detected on social media platforms. It was determined that most of these contents were produced using photographs and video images and that most fake content was shared on the X platform. It was also observed that these contents included some individuals and countries. Increasing digital media literacy training in the fight against disinformation, developing effective filtering techniques and verification on social media platforms.

Anahtar Kelimeler

Disinformation , Fact-checking , Social media , New media , Israeli-Palestinian war

DEZENFORMASYONUN GÖLGESİNDE İSRAİL-FİLİSTİN SAVAŞININ SOSYAL MEDYA PLATFORMLARINDAKİ SAHTE İÇERİKLERİ

Öz

Bu araştırma, İsrail-Filistin savaşı bağlamında ortaya çıkan yanlış bilgilere odaklanmaktadır. Araştırma, bir yıl içerisinde sosyal medya platformlarında dolaşıma giren yanlış bilgilerin sebep olduğu dezenformasyonun boyutlarını ve yayılım etkisini anlamayı hedeflemektedir. Bu yönüyle, araştırmanın alana katkı sağlaması ve yol gösterici bir kaynak niteliği taşıması beklenmektedir. Araştırma, durum çalışması olarak tasarlanmış ve betimsel içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Teyit.org adlı doğrulama platformunda “Filistin” kelimesi aranarak belirlenmiştir. Araştırmaya dahil edilen sahte içerikler, 7 Ekim 2023-18 Ekim 2024 tarihleri arasında sosyal medyada dolaşıma giren verileri kapsamaktadır. İncelenen içerikler doğrultusunda, sosyal medya platformlarında toplamda 134 adet sahte içerik tespit edilmiştir. Bu içeriklerin büyük çoğunluğunun fotoğraf ve video görüntüleri kullanılarak üretildiği ve en çok sahte içeriğin X platformu üzerinden paylaşıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, bu içeriklerin bazı kişi ve ülkeleri de kapsadığı görülmüştür. Dezenformasyonla mücadelede dijital medya okuryazarlığı eğitimlerinin artırılması, sosyal medya platformlarının etkin filtreleme teknikleri geliştirmesi ve doğrulama faaliyetleri gerçekleştiren kuruluşların desteklenmesi gibi hususların etkili olacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon , Teyit , Sosyal medya , Yeni medya , İsrail-Filistin savaşı

Etik Beyan

Araştırma kapsamında kullanılan veri seti anonim ve kamuya açıktır. Araştırma, saha çalışması içermediği için etik kurul onayı gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Aïmeur, E., Amri, S., & Brassard, G. (2023). Fake news, disinformation and misinformation in social media: a review. Social Network Analysis and Mining, 13(1), 30. https://doi.org/10.1007/s13278-023-01028-5
• Akmeşe, B., & Taşcıoğlu, R. (2024). Dijital propagandanın yeni bir versiyonu: Ukrayna-Rusya Savaşı örneğinde deepfake dokümanlar üzerine bir analiz. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (66), 116-139. https://doi.org/10.47998/ikad.1339733
• Akyüz, S. S., & Özkan, M. (2022). Kriz dönemlerinde enformasyon süreçleri: Ukrayna-Rusya savaşında dolaşıma giren sahte haberlerin analizi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 66-82. https://doi.org/10.46442/intjcss.1213993
• Akyüz, S. S., Kazaz, M., ve Gülnar, B. (2021). İletişim fakültesi öğrencilerinin sahte/yalan haberlerle ilgili görüşlerine yönelik betimleyici bir çalışma. Selçuk İletişim, 14(1), 216-239. https://doi.org/10.18094/josc.778359
• Chen, X., Sun, M., Wu, D. and Song, X. Y. (2019). Information-sharing behavior on WeChat moments: the role of anonymity, familiarity, and intrinsic motivation. Frontiers in Psychology, 10, 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02540
• Çömlekçi, M. F. (2019). Sosyal medyada dezenformasyon ve haber doğrulama platformlarının pratikleri. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7, 1549-1563.
• Demuyakor, J., & Opata, E. M. (2022). Fake news on social media: predicting which media format influences fake news most on facebook. Journal of Intelligent Communication, 2(1), 19-29. https://doi.org/10.54963/jic.v2i1.56
• Eren, B. (2015). Twitter ve siyasal iletişim. S. Ersöz Karakulakoğlu ve Ö. Uğurlu (Ed.), İletişim çalışmalarında dijital yaklaşımlar: Twı̇tter içinde (s. 17-32). Ankara: Heretik Basın Yayın.
• Eshet-Alkali Y. & Amichai-Hamburger Y. (2004). Experiments in digital literacy. Cyber Psychology & Behavior, 7(4): 421–429. https://doi.org/10.1089/cpb.2004.7.42
• Göksu, O. (2021). Algı yönetimi: geleneksel medya, siyasal iletişim ve dijital medya üçgeni üzerine. O. Göksu. (Ed). Algı Yönetimi içinde (s. 11-36). Konya: Literatürk Yayıncılık.
• Gözübüyükoğlu, U. (2019). Web sayfası tasarımında kullanıcı arayüzünün kullanılabilirliğinde görsel tasarımın önemi ve Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi web sayfası tasarım örneği. [Yüksek Lisans Tezi], Atatürk Üniversitesi.
• İrvan, S. (2022). Yanlış bilgiyle doğru mücadele: doğrulama platformları nasıl işlemeli? NewsLabTurkey adresinden 26 Ekim 2024 tarihinde https://www.newslabturkey.org/2022/11/07/yanlis-bilgiyle-dogru-mucadele-dogrulama-platformlari-nasil-islemeli/ erişilmiştir.
• Karaman, E. D. (2023). Youtube’u bir yavaş gazetecilik mekânı olarak aracılayan gazeteciler: Fatih Altaylı örneği. Euroasia Journal Of Social Sciences & Humanities, 10(35), 24-30. https://orcid.org/0000-0003-2070-8113
• Kılınç, O. ve Arıcı, A. (2020). Sosyal ağlarda büyük veri: teknoloji markaları üzerine bir araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 58, 201-240. https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2020-0082
• Kırık, A. M., & Yılmaz, B. T. (2018). Türkiye’de sosyal medya okuryazarlığı’nın gerekliliği üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 79(6), 118-142.
• Kleinheksel, A. J., Rockich-Winston, N., Tawfik, H., & Wyatt, T. R. (2020). Demystifying content analysis. American Journal of Pharmaceutical Education, 84(1), 7113. https://doi.org/10.5688/ajpe7113
• Koçyiğit, A. (2024). Afet ve kriz dönemlerinde bireylerin sosyal medya kullanım pratikleri ve infobezite: Kahramanmaraş depremi örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 62-87. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1406261
• Köçeri, K. (2023). Yapay zekânın siyasi, etik ve toplumsal açıdan dezenformasyon tehdidi. İletişim ve Diplomasi, (11), 247-266. https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1358267
• Mandić, J., & Klarić, D. (2023). Case study of the Russian disinformation campaign during the war in Ukraine–propaganda narratives, goals, and impacts. National Security and the Future, 24(2), 97-140. https://doi.org/10.37458/nstf.24.2.5
• Markariani, L., & Toradze, M. (2023). Manipulative mechanisms and reasons behind sharing fake news during Russo-Ukrainian War: A three-fold study. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (65), 33-60. https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2023-1390604
• Mendoza, M., Poblete, B., & Castillo, C. (2010, July). Twitter under crisis: Can we trust what we RT? In Proceedings of the first workshop on social media analytics (pp. 71-79).
• Olkun, E. O. (2022). Dijitalleşmenin haber üzerindeki olumsuz etkileri: sosyal medyada yalan/sahte haber sorunu. O. Silsüpür (Ed). Dijital iletişim fırsatlar ve tehditler içinde (ss.151-166). Eğitim Yayınevi.
• Pala, S., & Bilen, M. K. Dijital çağda habere karşı aktif bir direniş: haber yorgunluğu ve haberden kaçınma. İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 180-193. https://doi.org/10.5281/zenodo.10985755
• Sánchez del Vas, R., & Tuñón Navarro, J. (2024). Disinformation on the COVID-19 pandemic and the Russia-Ukraine War: Two sides of the same coin?. Humanities and Social Sciences Communications, 11(1). https://doi.org/10.1057/s41599-024-03355-0
• Sayımer, İ. (2008). Sanal ortamda halkla ilişkiler. Beta Yayınları.
• Segado-Boj, F., Diaz-Campo, J. and Redondo, R. Q. (2019). Influence of the “News Finds Me” perception on news sharing and news consumption on social media. Communication Today, 10(2), 90-104.
• Sığırcı, T. (2024). Sosyal medyada yer alan Rusya ve Ukrayna savaşı haberlerinde dezenformasyon: twitter örneği. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 9(75), 4481-4492.
• Spurgin, K. M., & Wildemuth, B. M. (2017). Content analysis. B. M. Wildemuth (Ed.), Applications of social research methods to applications to question in information and library science içinde (s. 307-317). Libraries Unlimited.
• Uzun, B. (2024). Sosyal medyada dezenformasyon: Gazze savaşına ilişkin haberlerin Teyit.org üzerinden incelenmesi. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 10(5), 755-765.
• Van Dijk, J., (2005). The deepening divide. Inequity in the information society. London: Sage Publications.
• Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359(6380), 1146-1151.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2021). Sosyal medyada gösteriş olgusu ve kutsalın tüketimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 125-143.
• Teyit.org. (2024, 12). Metodoloji. teyit.org adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde https://teyit.org/metodoloji erişilmiştir.
• Turğal, L., & Küçükerdoğan, B. B. (2023). Bir dezenformasyon aracı olarak yapay zekâ: Bing arama motoru örneğinde iklim değişikliği konulu haber fotoğraflarının incelenmesi. İletişim ve Diplomasi, (11), 57-82. https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1376404
• Zhang, Y., & Wildemuth, B. M. (2017). Qualitative analysis of content. B. M. Wildemuth (Ed.), Applications of social research methods to applications to question in information and library science içinde (s. 318-329). Libraries Unlimited.
• Westerlund M. (2019). The Emergence of Deepfake Technology: A Review.Technology Innovation Management Review, 9(11), 39-52.