Afrika’nın Değişen Jeopolitiğinde Türkiye’nin Rolü

Year 2021, Volume: 3 Issue: 2, 115 - 123, 31.12.2021

Oumar Yahya Goudja

https://doi.org/10.54132/akaf.1019345

Cited By: 1

Abstract

ÖZ: Türkiye dış politikasında önemli bir noktada bulunan Afrika’nın tarihsel süreç içerisinde jeopolitik açıdan yaşadığı değişimlerin geniş bir çerçeve içerisinde yeniden analiz edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda Türkiye ve Afrika’nın jeopolitik açıdan ortak çıkarlarının yeniden keşfedilmesi ve ileriye taşınması için yapılan hamlelerin ne tür sonuçlar doğuracağı üzerine durulmaktadır. Özellikle son yıllarda Libya ve Somali örnekleri incelendiğinde Türkiye dış politikasında Afrika’ya yönelik önemli adımlar atıldığı gözlemlenmektedir. Afrika’nın yerel hükümetleri ve konjonktürel değişimlerin yol açtığı gelişmelerle beraber Türkiye’nin jeopolitik konumu itibarıyla bu bölgeye yönelik açılımları bir taraftan risk olarak görülürken diğer taraftan da olumlu olarak kabul edilmektedir. Türkiye tarafından kıtaya yönelik geliştirilen dış politikaların mevcut güç dengesini bozduğuna ve özellikle Batılı ülkelerin bu bölgelerdeki etkinliğini tehdit ettiğine ilişkin çeşitli görüşler hakimdir. Bu çalışmada, Türkiye’nin özellikle son yıllarda Afrika’nın değişen jeopolitiğinde nasıl bir rol üstlendiği ve uluslararası sistemde bu rolünü hangi adımlarla kabul ettirmeye çalıştığı gibi konular incelenmiştir. Afrika kıtasında tarih boyunca süregelen sömürgecilik faaliyetleri nedeniyle bir istikrar sağlanamamıştır. Bu da kıtaya yönelik üretilen dış politikaların da istikrarlı olamayacağı anlamını taşımaktadır. Özellikle son yıllarda Afrika halkları, geçmişte Batılı devletler tarafından uygulanan sömürgeclilik faaliyetlerini öne sürerek günümümüzde devam eden bağlılıklarını koparma girişimlerinde bulunmaktadır. Ancak bu ticaret, askeri, ekonomik ve diğer pek çok alanda seyreden bu ilişkilerin kopması ya da zayıflaması durumunda Türkiye’nin bu boşluğu doldurabileceği yönünde görüşler hakimdir.Bu nedenle Türkiye’nin Afrika’ya yönelik üstlenmek istediği bu etkin rolünü sağlamlaştırmak adına Osmanlı söylemini geliştirdiği anlaşılmaktadır. Basın ve medyada Türkiye’nin pek çok kurumunun bu söylem üzerinden kıtaya yönelik tarihsel bağlarını yeniden canlandırma eğiliminde olduğu ve bu konuda uluslararası basın kuruluşlarını da sürece dahil ettiği gözlemlenmektedir.

Keywords

Türk dış politikası, Afrika jeopolitiği, Libya-Türkiye, Türkiye’nin rolü, Somali-Türkiye

References

• Referans 1 ARSLAN, Kahraman, ‘’Türkiye’nin Yeni Pazar Arayışları İçinde Afrika Ülkelerinin Yeri ve Önemi’’, Verimlilik Dergisi, (2), Nisan 2018, s.134-136
• Referans 2 BİNGÖL, Oktay, ‘’Somali’de Barış ve Kalkınma Sürecinde Türkiye’nin Rolü’’, Gazi Akademik Bakış,7(13), Kış 2013, s. 99-101.
• Referans 3 DOMAZETİ, Riad, “Çok Denklemli Libya Sorunu ve Türkiye”, İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER), 19.12.2019, s. 2-10.
• Referans 4 EROL, Mehmet Seyfettin -Oktay Bingöl, ‘’Birinci Dünya Savaşı’nın Afrika’ya ve Sömürgeciliğe Etkileri’’, Gazi Akademik Bakış, 7(14), Yaz 2014, s. 175-182.
• Referans 5 HAZAR, Numan, Türkiye Afrika’da: Eylem Planının Uygulanması ve Değerlendirme On Beş Yıl Sonra, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM), s. 4-12.
• Referans 6 İSTİKBAL, Deniz, Afrika’da İşbirliği ve Rekabet Türkiye ve Çin, SETA Vakfı, İstanbul 2020, s.11-21.
• Referans 7 KİREMİTÇİ, Mustafa Sencer, Soğuk Savaş Sonrası Afrika Kıtasına Yönelik Dış Yardımlar ABD, Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkiye Örnekleri, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Ankara Mart 2013, (Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanlık Tezi), s. 22-26.
• Referans 8 KURT, Veysel, ‘’27 Kasım Anlaşmasından Berlin Konferansı’na Libya’da Yeni Denklem’’, SETA Yayınları, (306), Ocak 2020, s. 4-13.
• Referans 9 OĞURLU, Ebru, ‘’Türk Dış Politikası’nda Afrika Açılımı’’, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(5), Ekim 2017, s.9-15.
• Referans 10 ÖZKAN, Mehmet, ‘’Doğu Afrika Jeopolitiği ve Türkiye’nin Somali Politikası’’, SETA Yayınları, (40), 2014, s.10-13
• Referans 11 ÖZKAN, Mehmet, ‘’Türkiye’nin Afrika’da Artan Rolü: Pratik Çabalar ve Söylem Arayışları’’, Ortadoğu Analiz, 4(46), Ekim 2012, s. 22-26.
• Referans 12 ÖZKAN, Selim Hilmi, ‘’XVIII. Başlarında Kuzey Afrika’’Avrasya Etüdleri, (40), 2011, s. 110-115
• Referans 13 ŞENGÜL, Barış, 21. Yüzyılda Afrika ve Türkiye-Afrika İlişkileri (2005-2015), T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Ekim 2015, (Yüksek Lisans Tezi), s. 83-92
• Referans 14 TEPECİKLİOĞLU, Elem Eyrice, ‘’Afrika Kıtasının Dünya Politikasında Artan Önemi ve Türkiye-Afrika İlişkileri’’, Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, 1(2), Bahar 2012, s. 71-80
• Referans 15 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Doğu Akdeniz Denkleminde Stratejik Adım: Türkiye-Libya Mutabakatı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları, İstanbul 2020, s. 30-41.
• Referans 16 YÜKSEL, Mehmet Ali, ‘’Afrika Jeopolitiği ve ABD’nin Afrika Politikası’’, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(2), Kış 2016, s. 1389-1408.