Fen Bilimleri Dersine Yönelik Girişimcilik Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması*

Year 2021, Volume: 23 Issue: 4, 1349 - 1365, 29.12.2021

Can Yolagiden Oktay Bektas

https://doi.org/10.32709/akusosbil.903893

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik girişimciliklerini belirleyen bir ölçek geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda çalışma nicel araştırma yönteminin tarama deseninde gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda 49 maddeden oluşan ve ölçeğin her maddesi beşli Likert tipinde cevaplar içeren fen bilimleri dersine yönelik girişimcilik ölçek formu oluşturulmuştur. Oluşturulan bu maddeler 2019-2020 eğitim öğretim yılında Mersin ili Toroslar ilçesinde öğrenim gören ve basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 651 beşinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Elde edilen veriler üzerinden geçerlik güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin kapsam geçerliği için uzman görüşleri doğrultusunda madde havuzu oluşturulmuştur. Yapı geçerliği için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yürütülmüştür. Ölçeğin yapı geçerliği sonucunda ortaya üç faktör çıkmış ve bu faktörler “Öz düzenleme” “İnovasyon” ve “Öz Yeterlilik” olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı “Öz düzenleme” alt boyutu için .71, “İnovasyon” alt boyutu için .85 ve “Öz Yeterlik” alt boyutu için .75 olarak bulunmuştur. Ölçeğin tümünde ise Cronbach Alfa sonucu .89 olarak bulunmuştur. Cronbach alfa güvenirlik katsayısına bakılarak mevcut ölçeğin oldukça güvenilir olduğu kabul edilmiştir. Sonuç olarak yapılan analizler ve değerlendirmeler sonucunda ölçeğin, ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik girişimciliklerini belirlemeye ilişkin alan yazına katkı sağlayabilecek, 3 boyuttan oluşan, 24 maddelik geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Fen bilimleri, girişimcilik ölçeği, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik

Development of Entrepreneurship Scale for Science Lesson: A Validity and Reliability Study

Abstract

The aim of this research is to develop a scale for determining the entrepreneurship skills of middle school fifth-grade students. For this purpose, this study was carried out in the survey of the quantitative research method. Data was obtained from the 5-point Likert type scale with 49 items. These created items were applied to a total of 651 fifth grade students and selected by simple random sampling method studying in the Toroslar district of Mersın in term of the 2019-2020 academic year. Validity and reliability analyzes were carried out on the data obtained. For the content validity of the scale, an item pool was created in line with expert opinions. Exploratory and confirmatory factor analyzes were conducted for construct validity. The three factors that resulted in the construct validity of the scale were named as “Self-regulation”, “Innovation”, and “Self-Efficacy”. The Cronbach Alpha reliability coefficient of the scale was found as .71, for the “Self-regulation” sub-dimension, .85 for the "Innovation" sub-dimension and .75 for the "Self-Efficacy" sub-dimension. Cronbach’s Alpha coefficients were calculated- for total scale .89. As a result of the analyses and evaluations performed, a valid and reliable is to develop a scale for determining the entrepreneurship skills of middle school students of 24 items was developed.  

Keywords

Science education, entrepreneurship scale, scale development, validity, reliability

References

• Achor, E. E., & Wilfred-Bonse, K. (2013). The need to integrate entrepreneurship education into science education teachers’ curriculum in Nigeria. Journal of Science and Vocational Education (JSVE), 7, 111-123.
• Adeyemo, S. A. (2009). Understanding and acquisition of entrepreneurial skills: A pedagogical re-orientation for classroom teacher in science education. Journal of Turkish Science Education, 6(3), 57-65.
• Alpar, R. (2011). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anagün, Ş. S. ve Atalay, N. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının girişimcilik becerisine ilişkin yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 298-313. doi: https://doi.org/10.21764/efd.57979
• Aydın, E. ve Öner, G. (2016). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 497-515.
• Bakırcı, H. ve Öçsoy, K. (2017). Fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin girişimcilik bağlamından incelenmesi. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 7(2), 256-276. doi: http://dx.doi.org/10.17984/adyuebd.322438
• Bartulović, P., & Novosel, D. (2014). Entrepreneurial competencies in elementary schools. Obrazovanje za poduzetništvo-E4E: znanstveno stručni časopis o obrazovanju za poduzetništvo, 4(1), 83-87.
• Bilge, H., & Bal, V. (2012). Entrepreneurship aptitude: an empirical study on undergraduate and vocational high school students in Celal Bayar University. Journal of Social Sciences Institute, 2(16), 131-148.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çakır, A. (2014). Faktör analizi (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Çalışkan, E. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal girişimcilik özellikleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(2), 93-114.
• Çelik, H., Bacanak, A., & Çakır, E. (2015). Development of science laboratory entrepreneurship scale. Journal of Turkish Science Education, 12(3), 65-78.
• Çepni, S. ve Deveci, İ. (2014). Fen bilimleri öğretmen eğitiminde girişimcilik. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11(2), 161-188.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Deniz, M. E., Tıraş, Z. ve Aydoğan, D. (2009). Akademik erteleme ve denetim odağının duygusal zekâ açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 607-632.
• Deveci, İ. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin bilgi ve uygulama boyutu açısından girişimcilik kavramı hakkındaki algıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 263-288.
• Deveci, İ. (2018). Science-Based entrepreneurship scale for middle school students: A validity and reliability study. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 2(1), 1-15.
• Deveci, İ. ve Çepni, S. (2014). Öğretmen adaylarına yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 12(2), 92-112.
• Deveci, İ., & Seikkula-Lein, J. (2016). Finnish science teacher educators' opinions about the ımplementation process related to entrepreneurship education. Electronic Journal of Science Education, 20(4), 1-20.
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi. 14(1), 209-230.
• Eroğlu, S., Deveci, H. ve Gürdoğan-Bayır, Ö. (2020). Ortaokul öğrencilerine yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1204-1224. doi: https://doi.org/10.30703/cije.696086
• Eskici, G. Y. ve Özsevgeç, T. (2020). Fen eğitimi anabilim dalındaki akademisyenlerin girişimcilik eğilimlerinin belirlenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 3(2), 80-97.
• European Commission, (2011). Entrepreneurship education: enabling teachers as a critical success factor. A report on teacher education and training to prepare teachers for the challenge of entrepreneurship education. Final Report, Entrepreneurship Unit, Bruxelles.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. (2006). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill, New York.
• Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zekâ. İstanbul: Varlık Yayıncılık.
• Gömleksiz, M. ve Erkan, S. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hameed, I., Khan, M. B., Shahab, A., Hameed, I., & Qadeer, F. (2016). Science, technology and innovation through entrepreneurship education in the United Arab Emirates (UAE). Sustainability, 8(12), 1280.
• Hancıoğlu, Y. ve Tekin, E. (2018). Genç girişimci adaylarının girişimcilik eğilimlerinin değerlendirilmesi: Uygulamalı girişimcilik kampüsü üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 213-246.
• Hassi, A. (2016). Effectiveness of early entrepreneurship education at the primary school level: Evidence from a field research in Morocco. Citizenship, Social and Economics Education. 15(2), 83-103.
• İnaltekin, T. ve Kirman-Bilgin, A. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının uygulamalı girişimcilik eğitiminden yansımalar: iş planlarının incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(3), 196-212. doi: https://doi.org/10.26466/opus.602171
• İnaltekin, T., Samancı, B. ve Kirman-Bilgin, A. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının girişimcilik becerisine yönelik mesleki bilgilerinin tespit edilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1025-1054.
• İşcan, Ö. F. ve Kaygın, E. (2011). Potansiyel girişimciler olarak üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 3(2), 275-286.
• Jones, R. W. (2020). The ımpact entrepreneurial education has on the efficacy of teachers in k-12 schools: an empirical study of middle school teachers in Pennsylvania (Doctoral dissertation). Point Park University.
• Kannampuzha, M. J., & Hockerts, K. (2019). Organizational social entrepreneurship: Scale development and validation. Social Enterprise Journal, 15 (3), 290-319.
• Karademir, E., Balbağ, M. Z., ve Çemrek, F. (2018). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 177-200.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Koh, H. C. (1996). Testing hypotheses of entrepreneurial characteristics a study of Hong Kong mba students. Journal of Managerial Psychology. 11(3), 12-25.
• Konaklı, T. ve Göğüş, N. (2013). Aday öğretmenlerin sosyal girişimcilik özellikleri ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2). 373-391.
• Köstekçi, E. (2016). Öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile yansıtıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Köybaşı, F. (2016). Okul yöneticilerinin girişimcilik, öz-yeterlik ve örgütsel bağlılık algılarının analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Köybaşı, F. ve Dönmez, B. (2017). Okul yöneticisi girişimcilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 235-247.
• Kraus, S., Niemand, T., Halberstadt, J., Shaw, E., & Syrjä, P. (2017). Social entrepreneurship orientation: development of a measurement scale. International Journal of Entrepreneurial Behavior ve Research, 23(6), 977-997.
• Kuvan, H. (2007). Türk girişimcilerinin yaşam ve çalışma değerleri: Malatyalı girişimciler üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Maya, İ. ve Yılmaz, A. (2018). Karşılaştırmalı eğitim bağlamında bazı AB ülkeleri ile Türkiye’nin girişimcilik eğitimi uygulamaları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(1), 25-41.
• MEB. (2005). İlköğretim kurumları öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Moberg, K. (2014). Two approaches to entrepreneurship education: The different effects of education for and through entrepreneurship at the lower secondary level. The International Journal of Management Education, 12(3), 512-528.
• Ocak, G. ve Didin, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinde girişimcilik becerisi değerlendirme ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Social Science Research, 7(1),118.
• Ortaakarsu, F. ve Can, Ş. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen tabanlı girişimcilik eğilimlerinin araştırılması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(3), 361-369.
• Öztürk, E., Önder, A. N. ve Güven-Yıldırım, E. (2019). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının girişimcilik özelliklerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Individual Differences in Education, 1(2), 89-107.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Rina, L., Murtini, W., & Indriayu, M. (2019). Entrepreneurship education: Is it important for middle school students? Dinamika Pendidikan, 14(1), 47-59.
• Satar, M. S. ve Natasha, S. (2019). Individual social entrepreneurship orientation: Towards development of a measurement scale. Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, 13(1), 49-72.
• Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62(3), 763-770.
• Seçer, İ. (2017). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Selanik-Ay, T. ve Acar, Ş. (2016). Sınıf öğretmenlerinin girişimcilik becerisi kazandırmaya yönelik görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 15(58), 960-976.
• Sontay, G., Yetim, H., Karamustafaoğlu, S., & Karamustafaoğlu, O. (2019). Developing an entrepreneurship scale for 5th grade students. International Journal of Educational Methodology, 5(2), 203-220.
• Şeşen, H. ve Basım, N. (2012). Demografik faktörler ve kişiliğin girişimcilik niyetine etkisi: Spor bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 12, 21-28.
• Tabachnick, G., & Fidell, S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). Pearson Prentice Hall.
• Tokat, A. O. (2007). Öz yeterlilik algısının performans ve girişimciliğe etkisi: Uygulamalı bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kara Harp Okulu, Ankara.
• Uygun, M., Mete, S. ve Güner, E. (2012). Genç girişimci adayların girişimcilik eğilimi ve girişimcilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 145-156.
• Vurgun, F. ve Bektaş, O. (2019). Altıncı sınıf öğrencilerinin fene yönelik girişimciliklerinin belirlenmesi. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(2), 60-78.
• Yalçın-İncik, E. ve Uzun, N. B. (2017). Bireysel girişimcilik algı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 14(39), 471-485.
• Yurtseven, R. (2020). İlkokulda girişimcilik eğitimi: Amaç, içerik ve öğretim süreci. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 135-153.
• Yurtseven, R. ve Ergün, M. (2018). İlkokul öğrencilerinin girişimcilik becerilerinin geliştirilmesine yönelik öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 7(1), 118-140.
• Zhang, M. (2014). Study on enterprise education system for undergraduates in universities. Higher Education Studies, 4(6), 58-61.