Family Policies in the Context of Welfare State Typologies: A Comparative Analysis of Turkey’s Position

Year 2025, Volume: 27 Issue: Aile Özel Sayısı, 300 - 314, 19.10.2025

Eray Karagöz

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1716055

Abstract

This study examines the position of states within different welfare regime typologies by analyzing structural indicators such as parental leave policies, public expenditures on family support (e.g., childcare, cash transfers), and maternal employment rates. The study builds on the classical welfare regime literature and adopts the welfare state strategy classification proposed by Misra, Budig, and Moller (2006) as its main theoretical framework. Thirteen OECD countries, including three representative countries for each strategy type, along with Turkey, are categorized under four main welfare strategies Country-level data were drawn from the OECD Family Database and analyzed based on five structural indicators: duration of paid maternity leave, total paid parental leave, public family expenditure as a percentage of GDP, and maternal employment rates.
The findings reveal that countries such as Sweden, Norway, and Denmark, which follow the “earner–carer” model, offer a more inclusive policy framework grounded in gender equality. In contrast, conservative and liberal regimes tend to rely on fragmented or market-based solutions. Turkey, with its low level of public support and family-centered policy orientation, represents a hybrid model that struggles to reconcile women's dual burden of paid labor and caregiving responsibilities.
The study concludes with short/long term policy recommendations aimed at supporting Turkey’s transition toward a more equitable and gender-sensitive welfare architecture.

Keywords

welfare regime typologies , family policy , women , parental leave , Turkey , gender equality , childcare

Refah Devleti Tipolojileri Bağlamında Aile Politikaları: Türkiye’nin Karşılaştırmalı Konumu

Abstract

Bu çalışma, devletlerin ebeveyn izni uygulamaları, aileye yönelik kamu harcamaları (çocuk bakımı, nakdi yardımlar vb.) ve anne istihdam oranları gibi yapısal göstergeler üzerinden, farklı refah devleti tipolojileri içindeki konumlarını incelemektedir. Klasik refah rejimlerine dair literatürün tartışıldığı çalışmada, temel kuramsal çerçeve olarak Misra, Budig ve Moller (2006) tarafından önerilen refah devleti stratejisi sınıflaması benimsenmiştir. Her biri bir strateji tipini temsil eden üçer OECD ülkesi ile Türkiye dahil olmak üzere toplam 13 ülke, dört temel refah rejimi altında gruplandırılmıştır. Bu ülkelere ait veriler, OECD Family Database temel alınarak analiz edilmiş; başlıca göstergeler olarak ücretli doğum izni süresi, ebeveyn izni süresi, aile harcamalarının GSYİH içindeki oranı ve anne istihdam oranı ele alınmıştır.
Elde edilen bulgular, İsveç, Norveç ve Danimarka gibi “çift kazanç sağlayıcı/çift bakıcı” modelini benimseyen ülkelerin, toplumsal cinsiyet eşitliğini önceleyen, daha kapsayıcı bir politika mimarisi sunduğunu; muhafazakâr ve liberal rejimlerin ise daha çok parçalı veya piyasa temelli çözümlerle sınırlı kaldığını göstermektedir. Türkiye ise düşük düzeyli kamusal destek ve aile temelli politika yapısıyla, kadınların ücretli emek ve bakım yükü arasında denge kurmasını zorlaştıran melez bir model sergilemektedir.
Çalışma, Türkiye’nin daha adil ve cinsiyet eşitliğine duyarlı bir refah mimarisi geliştirmesine katkı sunabilecek kısa ve uzun vadeli politika önerileriyle sonlandırılmaktadır.

Keywords

refah devleti tipolojileri , aile politikası , kadın istihdamı , ebeveyn izni , Türkiye , toplumsal cinsiyet eşitliği , çocuk bakımı

Ethical Statement

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine riayet edildiğini yazar(lar) beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk makale yazarlarına aittir. Araştırma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir projeden türetilmemiş ve herhangi kurumdan destek alınmamıştır.

Thanks

Destekleri için Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, editör kuruluna ve değerlendirmeleri ile araştırmaya katkıda bulunan hakemlere teşekkür ederiz.

References

• Akgeyik, T. (2009). Küreselleşme ve Refah Devletleri Üzerindeki Etkileri: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Kamu-İş, 10(4), 1-28.
• Aras, O. K., ve Kum, S. K. (2021). Kültür-refah devleti ilişkisi bağlamında Türkiye. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(29), 2329-2349.
• Balseven, H. (2017). Refah Devleti ve Gelir Dağılımı: Karşılaştırmalı Bir Analiz. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 87-107.
• Berkay, F. (2013). 1980-2010 Döneminde Sosyal Refah Devleti Çerçevesinde Türkiye'de Sosyal Güvenlik Harcamalarının Gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(9), 1-20.
• Biter, G. (2021). Sosyal Devletin Dönüşümü Sonrasında Türkiye'de Eğitime Yönelik Yapılan Sosyal Sorumluluk Projelerine İlişkin Bir Araştırma [Doktora Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Budig, M. J., ve England, P. (2001). The wage penalty for motherhood. American Sociological Review, 66(2), 204–225. https://doi.org/10.2307/2657415
• Çadırcı, Ç. (2022). Refah Devleti Tarihi ve Türkiye'de Refah Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Covid 19 Dönemi. International Academic Social Resources Journal, 7(34), 138-145.
• Çelik, A. (2005). Refah Devletinde Kriz ve Yeniden Yapılanma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 301-320.,
• Çevik, M., ve Parlak, Z. (2024). Neo-Liberal Küreselleşmenin Refah Devletinde Etkili Olan Faktörler: Değişen İdeolojik Koşul, Politik Mantık ve Sosyal Boyut. Sosyal Güvenlik Dergisi, 14(1), 53-68. https://doi.org/10.32331/sgd.1554715
• Erdoğdu, S. (2015). Türkiye’de Sosyal Politikanın Dönüşümü: Kadınlar, Aile ve Bireysel Emeklilik Sistemi. Çalışma ve Toplum, 46(3), 11-40.
• Esping-Andersen, G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Princeton University Press.
• Ferrera, M. (1996). The "Southern" Model of Welfare in Social Europe. Journal of European Social Policy, 6 (1), 17-37
• Fraser, N. (1994). After the family wage: Gender equity and the welfare state. Political Theory, 22(4), 591–618.
• Gornick, J. C., ve Meyers, M. K. (2003). Families that work: Policies for reconciling parenthood and employment. Russell Sage Foundation.
• Gümüş, İ. (2018). Tarihsel Perspektifte Refah Devleti: Doğuş, Yükseliş ve Yeniden Yapılanma Süreci. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(1), 33-66.
• Kılıç, F. (2019). Neoliberal Dönüşüm ve Refah Devleti: Sağlık Alanında Bir Değerlendirme. International Journal of Society Researches, 13(19), 569-586.
• Küçükoba, E. (2022). Refah Devleti Bağlamında Sosyal Politika, Sosyal Hizmetin Tarihi Gelişimi ve Türkiye. Toplumsal Politika Dergisi, 3(2), 164-176.
• Leitner, S. (2003). Varieties of familialism: The caring function of the family in comparative perspective. European Societies, 5(4), 353–375. https://doi.org/10.1080/1461669032000127642
• Lewis, J. (1998). Gender, social care and welfare state restructuring. Ashgate.
• Misra, J., Budig, M. J., ve Moller, S. (2006). Reconciliation policies and the effects of motherhood on employment, earnings, and poverty. LIS Working Paper Series, No. 429. Luxembourg Income Study (LIS), Luxembourg.
• OECD. (2023). PF1.1: Public spending on family benefits. OECD Family Database. https://www.oecd.org/social/family/database.htm
• OECD. (2024). SOCX: Social Expenditure Database. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SOCX_AGG
• Orloff, A. S. (1993). Gender and the social rights of citizenship: The comparative analysis of gender relations and welfare states. American Sociological Review, 58(3), 303–328.
• Özkır, M. C. (2022). Refah Devleti Anlayışının Gelişimi, Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Bir İçerik Araştırması: AB ve OECD Üzerinden Bir İnceleme. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 5(2), 24-37.
• Rakıcı, C., ve Yılmaz, T. Z. (2011). Refah Devleti Kavramı ve Türkiye'de Refah Devleti Uygulamaları. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48(559), 5-16.
• Süleymanoğlu, R. (2016). Keynesçi Refah Devleti'nin Gelişimi, Dönüşümü ve Sosyal Hizmet Bağlamında Değerlendirilmesi. Çekmece İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 271-301.
• Sümer, S. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Aile Politikaları ve Refah Rejimi: Türkiye’de ve Avrupa’da Güncel Gelişmeler. Mülkiye Dergisi, 41(2), 43-77.
• Szikra, D., ve Öktem, K. G. (2023). An illiberal welfare state emerging? Welfare efforts and trajectories under democratic backsliding in Hungary and Turkey. Journal of European Social Policy, 33(2), 201-215.
• Şahin, E., ve Gülcan, E. (2023). Refah Devletinin Dönemsel Ayrışması ve Neoliberal Yaklaşımın Refah Devleti Politikalarına Yansıması. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 57-68.
• Taşcı, F. (2013). Refah Devleti Modelleri İçinde Türkiye'nin Pozisyonu: "Yaşlı Algısı" Üzerinden Değerlendirmeler. İnsan ve Toplum, 3(5), 5-35.
• Toprak, D. (2015). Uygulamada Ortaya Çıkan Farklı Refah Devleti Modelleri Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 151-175.
• Yenimahalleli Yaşar, G. (2011). Türkiye'de Sosyal Güvenliğin Neoliberal Dönüşümü. Mülkiye Dergisi, 35(272), 163-194.