Tracing Privacy in the Family: A Sociological Analysis of an Intergenerational Transformation

Year 2025, Volume: 27 Issue: Aile Özel Sayısı, 1 - 21, 19.10.2025

Semanur Gürbüz Tepeler , Mustafa Macit

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1721294

Abstract

This study aims to examine the transformation of the concept of family privacy across generations. Based on the theoretical gap and need identified in the existing literature, the main problem of this study is to examine what the perceptions of family privacy are across different generations and how family privacy has been transformed in the intergenerational context. The study seeks to explore the socio-cultural differences in family privacy between generations and to understand the underlying social, cultural, religious, economic, technological, and other contextual factors driving this differentiation.
A qualitative case study method and an embedded multiple case design were employed in this research. In this context, in-depth interviews were conducted with 14 mother-daughter pairs, and the data were analyzed using thematic analysis.
The findings reveal that family privacy is not a fixed structure across generations; rather, it is continuously reconstructed in response to social, cultural, and technological transformations. In the mothers’ generation, privacy tends to be shaped by silence, control, and obedience, whereas among the younger generation, a more open, communication-based, and individual-centered understanding of privacy is prominent.
Nonetheless, the study also shows that privacy continues to function as a regulatory element in family relationships and that certain normative boundaries persist across generations. By addressing both continuity and transformation, the research evaluates changes in family relationships from a multidimensional perspective. In this regard, the study contributes to the literature and aims to offer new perspectives for a deeper understanding of the interaction between family, gender, and the concept of privacy.

Keywords

Transformation of privacy , family privacy , intergenerational transformation , gender roles.

Ailede Mahremiyetin İzini Sürmek: Kuşaklararası Bir Dönüşümün Sosyolojik Analizi

Abstract

Bu çalışma, aile mahremiyeti olgusunun kuşaklararası düzlemde geçirdiği dönüşümü incelemeyi amaçlamaktadır. Mevcut literatürdeki teorik boşluk ve ihtiyaçtan hareketle, çalışmanın temel problemi, farklı kuşakların aile mahremiyeti algılarının ne olduğu ve aile mahremiyetinin kuşaklararası düzlemde nasıl dönüştüğüdür. Çalışma, aile mahremiyetinin kuşaklar arası sosyo-kültürel farklılıklarını ve bu farklılaşmanın ardında yatan toplumsal, kültürel, dini, ekonomik, teknolojik vb motifleri ve koşulları anlamayı hedeflemektedir. Bu araştırmada nitel durum çalışması yöntemi ve iç içe geçmiş çoklu durum deseni kullanılmıştır. Bu kapsamda 14 anne-kız çiftiyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş; elde edilen veriler tematik analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, aile mahremiyetinin kuşaklar boyunca sabit bir yapı olmadığını; toplumsal, kültürel ve teknolojik dönüşümlerle birlikte sürekli olarak yeniden inşa edildiğini ortaya koymaktadır. Anneler kuşağında mahremiyetin daha çok sessizlik, denetim ve itaat çerçevesinde şekillendiği; genç kuşakta ise daha açık, iletişime dayalı ve birey merkezli bir anlayışın öne çıktığı görülmektedir. Bununla birlikte çalışma, mahremiyetin aile içi ilişkilerde düzenleyici bir unsur olarak işlevselliğini koruduğunu ve bazı normatif sınırların kuşaklar arasında devamlılık gösterdiğini ortaya koyarken; bu süreklilik ve dönüşüm boyutlarını bir arada ele alarak, aile ilişkilerindeki değişimi çok boyutlu bir perspektiften değerlendirmektedir. Araştırma, bu yönüyle literatüre katkı sağlaması; aile, toplumsal cinsiyet ve mahremiyet kavramlarının etkileşimini daha derinlemesine anlamaya yönelik yeni perspektifler geliştirmesi açısından önem taşımaktadır.

Keywords

Mahremiyetin dönüşümü , aile mahremiyeti , kuşak sosyolojisi , toplumsal cinsiyet rolleri.

Ethical Statement

Bu çalışma Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Prof. Dr. Mustafa MACİT danışmanlığında devam etmekte olan ‘Mahremiyetin Dönüşümü: Kuşaklararası Karşılaştırmalı Bir Çalışma” başlıklı doktora tezi esas alınarak hazırlanmıştır.

References

• Akın, M. H. (2022). Ailede mahremiyet. Ş. Albayrak (Ed.), Tüm yönleriyle mahremiyet içinde (ss. 389-405). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Altunsu Sönmez, Ö. (2014). Bireyin siyasal sosyalizasyonunda ailenin rolü. M. Aydın (Ed.), Aile sosyolojisi yazıları içinde (ss. 119-139). İstanbul: Açılım Kitap.
• Bates, A. P. (1964). Privacy—A useful concept? Social Forces, 42(4), 429-434.
• Bengtson, V., Elder, G., & Putney, N. (2012). The lifecourse perspective on generations. J. Katz, S. M. Peace, S. Peace, & S. Spurr (Ed.), in Adult lives: A life course perspective. Chicago: University of Chicago Press.
• Buckley, T., & Gottlieb, A. (1988). Blood magic: The anthropology of menstruation. Berkeley: University of California Press.
• Canatan, K. (2018). Aile kavramının tanımı. K. Canatan & E. Yıldırım (Ed.), Aile Sosyolojisi (7. baskı) içinde (s. 53-64). İstanbul: Açılım Yayınları.
• Canatan, K., & Avşar, S. A. (2019). Anne-baba ve ergen çocukların mahremiyet algısındaki farklılıkların sosyal medya üzerinden okunması. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 93-125.
• Çaha, Ö. (1998). İdeolojik kamusalın sivil kamusala dönüşümü. Doğu Batı, 5(2), 1998-1999.
• Dereli, M. D. (2022). Mahremiyetin dönüşümünün dinî hayata etkisi. Ş. Albayrak (Ed.), Tüm yönleriyle mahremiyet içinde (ss. 189-213). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Direk, Z. (2018). Cinsel farkın inşası: Felsefi bir problem olarak cinsiyet. İstanbul: Metis Yayınları.
• Fahey, T. (1995). Privacy and the family: Conceptual and empirical reflections. Sociology, 29(4), 687-702.
• Foucault, M. (2017). Doğruyu söylemek (6. bs; K. Eksen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Giddens, A. (2018). Mahremiyetin dönüşümü (4. bs; İ. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Göle, N. (2016). Modern mahrem (13. bs). İstanbul: Metis.
• Göle, N. (2017). Seküler ve dinsel: Aşınan sınırlar (E. Ünal, Çev.). İstanbul: Metis.
• Güloğlu, M. F. (2022). Baba otoritesi bir aile sosyolojisi denemesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Han, B.-C. (2017). Psikopolitika: Neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri (Ş. Alpagut, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Hartley, J. (1995). Case studies in organizational research. in C. Cassell & G. Symon (Ed.), Qualitative Methods in Organizational Research: A Practical Guide (ss. 208-229). London: Sage.
• Kaplan, C. (2019). Türkiye’de mahremiyetin dönüşümünün aileye etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kocatepe, B., & Bilgi, S. (2018). Toplumsal bir inşa olarak babalık: Annelerin yaşam öykülerinde baba imgesi. Fe Dergi, 10(2), 42-59. Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi. Türk Psikoljik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-89.
• Macit, M. (2014). Türkiye’de toplumsal değişim ve aile “Tahta çanaklar” öyküsü üzerinden bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 13-24.
• Mannheim, K., & Kecskemeti, P. (1952). The Problem of Generations. in Essays on the Sociology of Knowledge. Routledge.
• Mercan, Z., & Şahin, F. T. (2017). Babalık rolü ve babalık rolü algısı. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-10.
• Nacak, İ. (2019). Kuşak sosyolojisi: Kavramsal ve metodolojik temeller. Sosyoloji Divanı, 13, 9-27.
• Özçetin, H. (2024). Ahlakı giyinmek: Türkiye’de cinsel ahlak üzerine bir deneme (S. Coşar, Çev.). İstanbul: Metis.
• Öztan, G. G. (2011). Türkiye’de çocukluğun politik inşası. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (2. bs; M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Prost, A. (2021). Özel hayatın sınırları ve alanları. G. Duby & P. Aries (Ed.), Özel hayatın tarihi: birinci dünya savaşından günümüze içinde. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Suman, D. (2017). Feminizm, İslam ve kamusal alan. N. Göle (Ed.), İslamın yeni kamusal yüzleri İslam ve kamusal alan üzerine bir atölye çalışması içinde (3. bs, s. 264). İstanbul: Metis.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemleri (11. bs). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, E. (2018). Toplumsal değişme sürecinde aile. K. Canatan & E. Yıldırım (Ed.), Aile sosyolojisi içinde (7. bs). İstanbul: Açılım.
• Yılmaz, M. (2022). Mahremiyetin değişiminin aileye etkisi. Ş. Albayrak (Ed.), Tüm yönleriyle mahremiyet içinde (ss. 433-455). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları (3. bs; İ. Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi.