TÜRK EĞİTİM YÖNETİMİNDE KADININ ADI YOK

Year 2021, Volume: 2 Issue: 1, 15 - 25, 30.05.2021

Aygül Ocak

Abstract

Cinsiyet eşitsizliğinin çok daha az olduğu gelişmiş ülkelerde bile kadınların yöneticilik pozisyonlarında erkekler kadar yer almadığı/alamadığı görülüyor. Yönetimin cinsiyetinin olmaması gerekirken uygulamada, yönetim kademelerinde erkekler açık ara önde yer alıyor. Yasal hiçbir engel bulunmamasına rağmen Milli Eğitim Bakanlığında (MEB) da kadınların yönetim kademelerinde çok az temsil edilmesi, çalışmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Araştırma derleme şeklinde hazırlanmış, konu ile ilgili literatür incelenmiştir. Eğitim yönetiminde kadınların yer alma süreci ve sürece öncülük etmiş kadınlardan bahsedilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı yönetim kademelerinde görev yapan kadın sayıları araştırılmış, yönetim kademelerinde temsil edilememesinin nedenleri ve bu nedenlerin etkilerine yer verilmiştir. Araştırma sürecinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği; cam tavan sendromu, kraliçe arı sendromu ve kadının kadına uyguladığı mobbing olarak ifade edilen pembe taciz kavramları ile karşılaşılmıştır. Araştırma ile kadınların yönetici olabilmelerinin tüm engellere rağmen mümkün olabileceği sonucuna ulaşılmışsa da bu konuda çok da talepkâr olmadıkları tespit edilmiştir. Yasal düzenlemelerle güvence altına alınan kadın haklarının uygulamada eksik kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

kadın müdürler, kadın yönetici, eğitim yönetimi, cinsiyet eşitsizliği, cam tavan sendromu, kralice arı sendromu, pembe taciz

WOMEN HAVE NO NAME IN TURKISH EDUCATIONAL ADMINISTRATION ABSTRACT

Abstract

Even in developed countries where gender inequality is much less, it is observed that women do not / cannot take up managerial positions as much as men. While the gender of the administration should not exist, in practice, men are far ahead in management positions. Although there are no legal obstacles, the fact that women are underrepresented at the administrative levels in the Ministry of National Education was the starting point of the study. The research was prepared as a review and the literature on the subject was examined. The process of involving women in educational administration and the women who pioneered the process were mentioned. The number of women working in the administrative levels of the Ministry of National Education was investigated, the reasons for not being represented at the administrative levels and the effects of these reasons were included. During the research process, concepts of gender inequality, glass ceiling syndrome, queen bee syndrome and pink harassment expressed as mobbing applied by women to women were encountered. Although it is concluded with the research that it is possible for women to become managers despite all obstacles; it has been found that they are not very demanding in this regard. It was concluded that women's rights, which are guaranteed by legal regulations, are incomplete in practice.

Keywords

female manager, education management, gender eniquality, pink syndrome, glass ceiling syndrome

References

• Ağıroğlu-Bakır, A., Uğurlu, C. T., Köybaşı, F. & Özyazıcı, K. (2017). Kadın okul yöneticileri üzerine nitel bir araştırma. Curr Res Educ, 3(1), 1-14.
• Akkaş, İ. (2019). Cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları çerçevesinde ortaya çıkan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı. Ekev Akademi Dergisi ICOAEF Özel Sayısı, (23) 97-118. https://doi.org/10.17753/Ekev1038
• Akman, G. & Akman, Y. (2016). Kraliçe arı sendromu bağlamında kadın öğretmenlerin kadın yöneticilere ilişkin görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 748-763. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i3.5000195251
• Aydın, İ. (2009). Türk eğitim yönetiminde öncü kadınlar. Pegem Akademi Yayınları.
• Baykal, E. (2018). Sosyal kimlik teorisi perspektifiyle kraliçe arı sendromu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16). 159-176.
• Çamurcuoğlu, G. (2019). Pembe taciz: Kadının kadına uyguladığı mobbing [Öz]. Uluslararası Kadın ve Hukuk Sempozyumunda sunulan bildiri. Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.http://www.kadinvehukuksempozyumu.com/bildiriozeti/G%C3%BClden%20%C3%87amurcuo%C4%9Flu.pdf
• DİB, (t.y.). Ailenin korunması ve kadına yönelik şiddetin önlenmesinde din görevlilerinin katkısının sağlanması https://webdosyasp.diyanet.gov.tr/muftuluk/UserFiles/corum/Ilceler/sungurlu/UserFiles/Files/4.Kitap_1b021b0f-86a2-4679-9261-6646d17b4b99.pdf
• Ece, S. (2020). Emekçi kadınlar ve cam tavan sendromu. Gazi Kitabevi.
• Ekşi, A.İ. (2018). Eğitim yönetiminde çağdaş yaklaşımlar eğitim sektöründeki kadın yöneticilerin yaşadıkları sorunlar ve çözüm yolları. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Eroğlu, F. & İrdem, Ş. (2016). Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve yönetim kademelerindeki yansımaları. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 3(2), 11-35. 10.5505/pibyd.2016.70288
• İmamoğlu, D. (2016). Cam tavan sendromu ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Kadın çalışanlar üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Arel Üniversitesi, İstanbul.
• İnel, M., Garayev, V., & Bakay, A. (2014). Kurum yapısının cam tavana etkisi: Türkiye’nin Ege bölgesi kurumları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1), 1-14.
• İpçi̇oğlu, İ., Eği̇lmez, Ö. & Şen, H. (2018). Cam tavan sendromu: İnsan kaynakları yöneticileri bağlamında bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 686-709. https://doi.org/10.20875/makusobed.460894
• İzmir, G. & Fazlıoğlu, A. (2010). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları, 6(17) Nisan 2011. http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_rapor_no_6.pdf
• Karaoğlu, Z. (2020). Okullarda kadın yöneticilerin yönetim sürecinde karşılaştığı sorunlar (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Kızıldağ, D. (2018). Yönetimde kadın sorunsalı. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 14(1-2). http://yad.baskent.edu.tr/tr/index.html
• Kirişçi, G. & Can, N. (2020). Eğitim ve okul yöneticilerinin cam tavan sendromuna ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 618-636 https://doi.org/10.31592/aeusbed.736762
• Koçer, H. (1972). Türkiye'de kadın eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 5(1), 81-124. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000335
• KSGM (2018). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı (2018-2023). Ankara-2018. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/6315/kad%C4%B1n%C4%B1n-gue%C3%A7lenmesi-strajesi-belgesi-ve-eylem-plan%C4%B1-2018-2023.pdf
• Kurnaz, Ş. (1997). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). İstanbul: MEB Yayınları, No: 2422. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/792_1.pdf
• MEB (2010). 18. Milli Eğitim Şurası kararları. http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_18_sura.pdf
• MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı (t.y.). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2019-2020. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf
• Meriçelli, F. ( 2017). Kadınların okul yöneticisi olmasının önündeki engeller (Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Oluk, F. (2019). Denizli’de kadına yönelik şiddet konusunda evli çiftlerle niteliksel bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• O’Neil, M.L., Şişmanoğlu-Şimşek, Ş. & Koçer, S. (2017). Toplumsal cinsiyete duyarlı bir yazım rehberi. Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi. Erişim adresi: file:///C:/Windows/system32/config/systemprofile/Desktop/toplumsal-cinsiyete-duyarli-yazim-rehberi-tr.pdf
• Tanrısevdi, F., Yengin Sarpkaya, P. & Sarpkaya, R. (2015). Eğitim örgütlerinde kadın yöneticilerin karşılaştıkları cam tavan sendromu (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın. http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/handle/11607/3034
• TBMM (2020). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Kurumlarda görev yapan kadın yönetici sayısı. 27/3 dönemi-yılı ve 7/21364 esas numaralı yazılı soru önergesine ilişkin bilgi. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/yazili_sozlu_soru_sd.sorgu_baslangic
• Tolay, E. (2020). Kadın astların perspektifinden kadın yöneticiler: hiyerarşik ilişkiler bağlamında nitel bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2276-2296.
• Turhan-Kasapoğlu, M. (2013). Kamu görevlileri bakımından işyerinde psikolojik taciz (mobbing) ve hukuki korunma yolları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi (105).
• Tüzel-İşeri̇, E. & Çalık, T. (2019). Kadın okul yöneticilerinin karşılaştıkları kurumsal kariyer engelleri ve bunları aşmaya yönelik çözüm yolları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1470-1503. https://doi.org/10.15869/itobiad.559985
• Üner, S. (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği. https://www.ilkadim.bel.tr/yerel-esitlik/9.pdf
• WEF (2020).Global gender gap report 2020. http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf
• Wirth, L. (2001). Breaking through the glass ceiling: Women in management. Genova: International Labor Office. https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/2001/101B09_102_engl.pdf
• Yıldırım, İ., Ergut, Ö., & Camkıran, C. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi 1(2), (37-46). https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.10