KONSER GELENEĞİNDE YENİ BOYUT: DİJİTAL KONSERLERDE MEKÂN VE SEYİRCİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 14, 298 - 315, 24.06.2021

Özge Cesur

Öz

Profesyonel anlamda konser geleneğinin ortaya çıkışı 18. yüzyıla dayanmaktadır. Yüzyıllar içerisinde bu gelenek, gerçekleşen toplumsal dönüşümlerle birlikte çeşitli karakteristik değişimler yaşar. Konser süreleri, performans ölçütleri, izlerkitle profili ve konser mekânları, yaşanan değişimlerin gözlemlenebileceği önemli odak noktalarıdır. Aynı zamanda gelenek içerisinde ortaya çıkan Gençlik Konserleri, Yılbaşı Konserleri, Yardım Konserleri gibi farklı amaçlara hizmet eden türlerden de söz etmek mümkündür. Dijital konserler ise canlı müzik yayınının temel niteliklerini bünyesinde barındıran ve günümüzde sıkça karşılaştığımız yeni bir türdür. Bu konser türüyle birlikte yüzyıllardır süregelen gelenek köklü bir değişime uğramış, alışılmış ya da şimdiye kadar pek rastlanmayan mekânlar gündeme gelmiş, bir konserin vazgeçilmez ögesi olan seyirci ise konserleri bilgisayar, tablet ya da telefon gibi aracılar yoluyla izlemeye başlamıştır. Koronavirüs pandemisi ise bu konser türüne farklı bir boyut kazandırmıştır. İsteğe bağlı olarak gerçekleştirilen dijital konserler, pandeminin gündelik hayata etkisiyle birlikte neredeyse zorunlu bir hâl almış ve belki de en yoğun gündemini bu süreç içerisinde yaşamıştır. Bu çalışmada ise dijital konserler, değişimin gözlemlenebileceği önemli noktalar olması nedeniyle mekân ve seyirci bağlamında ele alınmıştır. Bu nedenle öncelikli olarak konser kavramı, geleneğin tarihsel geçmişi ve teknolojik yeniliklerin konserlere etkisi üzerinde kısaca durulmuştur. Daha sonra ise dijital konser olgusu tanımlanmaya çalışılmış ve pandemi sürecinin bu konser türü üzerindeki etkilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Konser, Mekân, Seyirci

Kaynakça

• Altunay, A. (2013). Sanatın Ortamında Video (1. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Attali, J. (2017). Gürültüden Müziğe (Çev: G. G. Türkmen). (3. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Auslander, P. (2008). Liveness: Performance in a Mediatized Culture (2. Baskı). New York: Routledge.
• Bauman, Z. (2017). Küreselleşme (Çev: A. Yılmaz). (7. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar (Çev: A. Cemal). (4. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bennett, A. (2013). Kültür ve Gündelik Hayat (Çev: N. Tokdoğan, B. Şenel ve U. Y. Kara). (1. Baskı). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Cambridge Dictionary (2020). Concert. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce-t%C3%BCrk%C3%A7e/concert (Erişim Tarihi: 08.08.2020).
• Çelikcan, P. (1996). Müziği Seyretmek: Popüler Müzik-Medya ilişkileri Açısından Müzik Videosu ve Müzik Televizyonu (1. Baskı). Ankara: Yansıma Yayınları.
• Finkelstein, S. (1986). Müzik Neyi Anlatır (Çev: M. H. Spatar). (1. Baskı). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Hess, R. (2016). Fransızca Dördüncü Baskıya Önsöz: Henri Lefebvre ve Mekân Düşüncesi. Mekânın Üretimi (Çev: I. Ergüden) (4. Baskı) içinde (ss. 9-19). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Holmes, T. (2008). Electronic and Experimental Music-Technology, Music and Culture (3. Baskı). New York: Routledge.
• Jones, S. (2005). MTV: The Medium was the Message. Critical Studies in Media Communication, 22 (1), 83-88.
• Kutluk, F. (1997). Müziğin Tarihsel Evrimi (1. Baskı). İstanbul: Çiviyazıları.
• Lefebvre, H. (2016). Mekânın Üretimi (Çev: I. Ergüden). (4. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Metin, B. (2006). Mekân-Müzik İlişkisi ve İzmir’deki Türkü Barlar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Morley, D. ve Robins, K. (2011). Kimlik Mekânları: Küresel Medya, Elektronik Ortamlar ve Kültürel Sınırlar (Çev: E. Zeybekoğlu). (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Özpınar, C. (2016). Sunuş. Mekânın Üretimi (Çev: I. Ergüden) (4. Baskı) içinde (ss. 7-8). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ranciére, J. (2015). Özgürleşen Seyirci (Çev: E. B. Şaman). (3. Baskı). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Shiner, L. (2018). Sanatın İcadı: Bir Kültür Tarihi (Çev: İ. Türkmen). (5. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shubhit, S. (2013). 10 Websites to Watch Concerts Online. https://www.epikmusicvideos.com/blog/44-watch-live-concerts-online-free.html (Erişim Tarihi: 07.04.2021).
• Stöber, B. (2011). New Media and Music Products "Any Place and Any Time": The Digital Concert Hall in a Media Geographical Perspective. Frederiksberg: Copenhagen Business School.
• Williams, R. (2003). Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim (Çev: A. U. Türkbağ). (1. Baskı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.