KADRİ ŞENDİL’İN “DİYATONİK İZDÜŞÜMLER” ESERİNİN KEMAN TEKNİĞİ AÇISINDAN İNCELENMESİ VE ESERİN DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: SAYI 22, 163 - 188, 30.06.2025

Sonat Coskuner

Öz

Keman eğitimi sistematik, metodik ve kapsamlı çalışmalar bütünüdür. Kemanın tarih içindeki evrimi boyunca, virtüöz besteciler keman tekniğinin gelişimine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Keman tekniğini oluşturan temel ve gelişmiş sağ ve sol el tekniklerini metotlar, etütler ve eserler aracılığıyla göstermişler ve bu şekilde keman icrasını büyük ölçüde etkilemiş ve geliştirmişlerdir. Yüksek düzeyde icra teknikleri sunan bestecilerin yanı sıra, O. Rieding, F. Seitz, F. Küchler gibi bazı besteciler, eğitim odaklı olarak belirli hedeflere yönelik eserler yazmışlardır. Bu besteciler, detache, legato, pozisyon değiştirme ve çift ses gibi teknikleri içeren eserler yazarak yayı eşit şekilde 2, 4 ve 8'e bölmeyi amaçlamışlardır. Bela Bartok gibi bazı besteciler ise aynı hedeflere odaklanmanın yanı sıra yerel unsurları kullanarak öğrencilerin çalgıya bilinen melodi ve ritimlerle başlamalarını teşvik etmişlerdir. Türk keman edebiyatını incelediğimizde, orta ve ileri düzeyde eserlerin varlığını görmekteyiz; ancak başlangıç seviyesi için yazılmış eserlerin neredeyse yok denecek kadar az olduğu görülmektedir. Bu eksiklikten doğan ihtiyacı gidermek amacıyla, Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında araştırmacı tarafından başlangıç seviyesi eserler sipariş edilmiştir. Bu araştırmada, keman eğitiminin ilk yıllarında hedeflenen sağ ve sol el davranışlarını içeren Kadri Şendil’'in "Diyatonik İzdüşümler" adlı eserinin teknik açıdan incelenmesi ve seviyesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Betimsel bir çalışma olan bu araştırmada, keman eğitimcilerine yöneltilen açık uçlu sorular sorulmuş ve verilen cevaplar içerik analizi yoluyla çözümlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonunda, Şendil’in eserinde sağ el teknikerinden legato, staccato, pizzicato ile sol el tekniklerinden vibrato ve pozisyon geçiş kullanıldığı; 2,3 ve 4 bağlı yay çeşitlemelerinin kullanıldığı ve eserin keman eğitiminin 3. ve 4. yılında çaldırılmaya/öğretilmeye uygun olduğu sonuçları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Keman , keman eğitimi , Türk bestecileri , Türk keman eseri

Kaynakça

• Auer, L. (2019). Violin Playing as I teach It. New York: Dover Publication
• Afacan, Ş. ve Çilden, Ş. (2017). Güzel sanatlar lisesi müzik bölümü keman öğrencilerinin temel yay tekniklerine ilişkin kazanımlarının incelenmesi. Researcher: Social Science Studies. 5 (10). S. 370-382.
• Cerreto, S. (1601). Della practica musica vocale et strumentale. Napoli.
• Galamian, I. (2013). Priciples of violin playin & teaching. Dover publications, Mineola, New York. Kurtaslan, Z. (2009). Türk keman okulunun oluşum süreci ve önemli temsilcileri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 26. S.409-429.
• Nadal, P, J. (2022). the development of slurs in violin bowing durung the Italian seicento: printing and rhetoric. Yayımlanmamış Doktora Tezi. The City University of New York.
• Öztürk, Ö., D. (2012). 20. yüzyıl Rus keman ekolünde pedagojik yaklaşımlar ve sağ el teknikleri ile ilgili uygulamalar. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taş, S. (2023). The opinions of fine arts high school violin and viola teachers on vibrato ınstruction. ınternational journal of education, technology and science. 3 (3). 772-785. temel yay tekniklerine ilişkin kazanımlarının incelenmesi. Researcher: Social Science Studies. 5 (10). S. 370-382
• Uçan, A. (1980). Çevreden evrene keman eğitimi üzerine. Çağdaş eğitim dergisi. 47. S.19-27
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Zhao, Y., Wang, C., Fezekas, G., Benetos, E., Sandler, M. (2021). violinist identification based on vibrato. 29th Eouropean Signal Processing Conference (EUSIPCO), Dublin, Ireland. 381-385, doi: 10.23919/EUSIPCO54536.2021.9616197