TASAVVUF DÜŞÜNCESİNDE SEYR U SÜLÛK ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2017, Issue: 2, 199 - 216, 30.11.2017

Büşra Coşanay

Abstract

Tasavvuf, kaynağını Kur’ân-ı Kerîm ve Hz. Peygamber (s.a.v.)’den alan

ve her dönem etkisini gösteren bir düşünce sistemidir. Tasavvuf düşüncesinin

temelini oluşturan Hakk’a ulaşma fikri, her mutasavvıfın başka yollarla fakat

hemen hemen aynı hâllerle deneyimlemeye ve anlatmaya çalıştığı bir düşünce

olmuştur. Bu düşünce tasavvufta farklı ekollerin ve sistemlerin ortaya çıkmasına

sebep olmuştur. Özellikle etkisi, büyük kitlelere ulaşmış ve hâlâ devam eden

Yesevilik, Mevlevilik ve vahdet-i vücûd anlayışı gibi sistemlere bakıldığında

bu yola giren kişinin izleyeceği yol üzerinde bir uzlaşının olduğu görülmüştür.

Sûfinin çıktığı bu yol için manevi yolculuk mânâsına gelen seyr u sülük kavramı

kullanılmıştır. Bu çalışmada, seyr u sülûkun mertebeleri ve bu mertebelerde

yaşanan hâllere dikkat çekilerek sûfinin bu yolda yapması gerekenler ve tutumlarının

neler olması gerektiği, seyr u sülûkta ne gibi durumlarla karşılaşacağı

sorularına cevap aranmaya çalışılmıştır. Ardından konu, tasavvuf düşüncesinin

felsefi temeli kabul edilen Platoncu düşünceden bir alegoriyle karşılaştırılarak

tartışılmaya çalışıldı.

Keywords

Tasavvuf, Seyr u Sülûk, Seyrin Mertebeleri, Mürşid- i Kâmil.

A RESEARCH ON SEYR U SULÛK IN THINKING OF SUFISM

Abstract

The source of Sufism is the Qur’an and Hz. the Prophet (s.a.v.) is a system

of thought and a system of thought that is influential in every period. The goal

of reaching God, the basis of Sufism, is a situation in which every Sufi is experiencing

and trying to describe it in almost the same way. This has led to the

emergence of different ecoles and systems in the thought of Sufism. Especially

when looked the influence has reached massive masses and the still ongoing

systems are examined, a compromise can be reached on the path of the person

entering this path. Seyr-u sülûk has been used instead of the concept of voyage

which comes to the meaning of spiritual journey. We have tried to search the

answers of the questions such as how are the living conditions in these ranks,

what should be done and what attitudes of Sufi should be done in this way and

what kind of situations are encountered. Finally we tried to discuss and understand

the subject by comparing it with a philosophical allegory.

Keywords

Sufism, Seyr u Sülûk, Navigational Stag, Mursid-i Kamil

References

• AFÎFÎ, Ebu’l-alâ (1996), et-Tasavvuf: Sevretün Rûhiyye fi’l-İslâm (Tasavvuf: İslâm’da Manevi Hayat), (Çev. Ekrem Demirli ve Abdullah Kartal), İstanbul, İz Yayıncılık.
• ALTINTAŞ, Hayrani (1986), Tasavvuf Tarihi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• ARABÎ, Muhyiddin İbn (2017), Risale-i Lübb-ül Lü’b ve Sırr-üs Sırrı, (Çev. Necdet Ardıç), İstanbul: Ehil Yayınları.
• ATEŞ, Süleyman (Tarihsiz), İslâm Tasavvufu, Ankara: Anka Yayınları.
• CANDAN, Akın (1996), Seyr-u Sülûk Üstüne Notlar, İstanbul: Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları.
• CEBECİOĞLU, Ethem (2004), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara: Anka Yayınları.
• DAĞISTANÎ, Ömer Ziyauddin (1992), Tasavvuf ve Tarikatlarla ilgili Fetvalar, (Çev. İrfan Gündüz ve Yakup Çiçek), İstanbul: Seha Neşriyat.
• FAHRİ, Macit (2008), İslâm Felsefesi ve Tasavvufuna Kısa Bir Giriş, (Çev. Şahin Filiz), İstanbul: İnsan Yayınları.
• FİLİZ, Şahin (2014), İslâm Felsefesinde Mistik Bilginin Yeri, İstanbul: Say Yayınları.
• GAZÂLÎ, Ebû Hâmid Muhammed (1989), El-Munkızu Min-Ad-Dalâl (Delaletten Çıkış Yolu), (Çev. Hilmi Güngör), İstanbul: MEB Yayınları.
• GAZÂLÎ, Ebû Hâmid Muhammed (2017), Mişkâtü’l-Envâr (Nur Metafiziği), (Çev. Asım Cüneyd Köksal), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• HALVETÎ, Pir Muhammed Bahaeddin Erzincanî (1992), Makâmatü’l-Ârifin ve Maârifü’s-sâlikin, (Haz. Necdet Okumuş), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• İKBÂL, Muhammed (2005), Esrar ve Rumuz, (Çev. Ali N. Tarlan), İstanbul: Sûfi Kitap.
• İKBÂL, Muhammed (2014), Benliğin Sırları, (Çev. Beste Yılmazoğlu), İstanbul: Araf Yayınları.
• KILIÇ, Mahmut Erol (2014), Tasavvufa Giriş, İstanbul: Sûfi Kitap.
• KUR’ÂN-I KERÎM, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• KUŞEYRÎ (1978), Risale-i Kuşeyrî (Tasavvufun İlkeleri) I, (Çev. Tahsin Yazıcı), İstanbul: Kervan Kitapçılık.
• MEVLÂNÂ, Celâleddin-i Rûmî (2010), Mesnevi-î Şerif (C: I, V), (Çev. Süleyman M. Nahifi), İstanbul: Timaş Yayınları.
• MISRÎ, Niyaz-i Muhammed (1971), Mavâidu’l İrfan (İrfan Sofraları), (Çev. Süleyman Ateş), Ankara: Emel Matbaası.
• MUTÇALI, Serdar (2012), Arapça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Dağarcık Yayınları.
• ÖNGÖREN, Reşat (2011), Diyanet İslâm Ansiklopedisi “Tasavvuf” (C: 40), İstanbul: TDV Yayınları.
• PLATON (2013), Devlet, (Çev. Cenk Saraçoğlu ve Veysel Atayman) İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
• RÛMÎ, Eşrefoğlu Abdullah (1977), Müzekkin-Nüfus, İstanbul: Salâh Bilici Kitabevi Yayınları: 38.
• SARI, Mevlüt (1982), El-Mevârid (Arapça-Türkçe Lügat), İstanbul: İpek Yayınları.
• SCHİMMEL, Annemarie (2001), İslâm’ın Mistik Boyutları, (Çev. Ergun Kocabıyık), İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• SERHENDÎ, İmam-ı Rabbânî Ahmed-i Fârûkî (2008), Mektûbât Tercemesi, (Çev. Hüseyin Hilmi Işık), İstanbul: Hakîkat Kitabevi.
• SUNAR, Cavit (2003), Tasavvuf Felsefesi veya Gerçek Felsefe, İstanbul: Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları.
• SÜHREVERDÎ, Şihâbüddîn (2012), İşrak Felsefesi (Hikmetü’l-İşrâk), (Çev. Tahir Uluç), İstanbul: İz Yayıncılık.
• TOPÇU, Nurettin (1995), İsyan Ahlâkı, (Çev. Mustafa Kök ve Musa Doğan), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ULUDAĞ, Süleyman (2010), Diyanet İslâm Ansiklopedisi “Sülûk” (C: 38), İstanbul: TDV Yayınları.
• YAKIT, İsmail (2013), Türk İslâm Düşüncesi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• YESEVÎ, Hoca Ahmed (2003), Divan-ı Hikmet, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları