Research Article
BibTex RIS Cite

Çorum İli, Dodurga İlçesi Ağzında Geçen Bazı Kelimeler ve Bu Kelimelerin Dîvān-ü Lügāti’t Türk, Kutadgu Bilig ve Azerbaycan Türkçesindeki Varlığı Üzerine

Year 2020, , 1891 - 1899, 11.12.2020
https://doi.org/10.18506/anemon.803187

Abstract

Çalışmamız “Çorum İli, Dodurga İlçesi Ağzında Geçen Bazı Kelimeler ve Bu Kelimelerin Dîvān-ü Lügāti’t Türk, Kutadgu Bilig ve Azerbaycan Türkçesindeki Varlığı Üzerine” dir. Dodurga ilçesi ağzında geçen eski ve günümüzde pek de yaygın olmayan fakat çağdaş Türk lehçelerinden Azerbaycan Türkçesinde aktif olarak kullanılan bu kelimeleri incelemeye ve karşılaştırmaya çalıştık. Bu kelimelerin tarihsel süreç içerisinde nasıl kullanıldığını, bunların Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olan Divān-ü Lügāti’t Türk’te ve Türkçenin önemli dil yadigârlarından olan Kutadgu Bilig’deki yerini tespit etmeğe çalıştık. Türkçenin hem de, Türk dili araştırmalarının ana kaynaklarından olan bu iki eser, bu araştırmamızda bize yol göstermiştir. Bu kelimelerin her iki eserdeki yerini varlıklarını, karşılıklarını ve semantik olarak benzerliklerini inceledik. Çalışma için esas olarak alınan iki temel kaynak bizlere oldukça yararlı olmuştur.

References

  • Arat, Reşit Rahmeti (1959), Kutadgu Bilig II Tercüme, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Arat, Reşit Rahmeti (1979) (neşre hazırlayanlar: Kemal Arslan. O.F. Sertkaya, N. Yüce), Kutadgu Bilig III İndeks, İstanbul: TKAE. Yayımları.
  • Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig I Metin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Atalay, Besim (1985), Dîvān-ü Lügāti’t Türk Tercümesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Gösterir, İbrahim (2009), Örnekli-Tanıklı Çorum Ağzı Sözlüğü, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını.
  • Gülsevin, Gürer (2006), Kutadgu Bilig Türkçesinden Anadolu Ağızlarına, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S. 2006/1, S. 109-121
  • Günşen, Ahmet (2000), Kırşehir ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metin-Sözlük), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Kaçalin, Mustafa S. (2019), Kutadğu Bilig Metin, İstanbul: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
  • Üşenmez, Emek (2014), Eski Anadolu Türkçesinde Arkaik (Eski) Öğeler, İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınevi.
  • Yoksul, Can (2013), Çorum Yöresi Sözlü Kültürü, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları.

Some Words in the Dialect of Dodurga District of Çorum Province and On the Existence of These Words in Dîvān-ü Lügāti Türk, Kutadgu Bilig and Azerbaijan

Year 2020, , 1891 - 1899, 11.12.2020
https://doi.org/10.18506/anemon.803187

Abstract

Our study is "On Some Words in Çorum Province, Dodurga District and Their Presence in Dîvān-ü Lügāti Türk, Kutadgu Bilig and Azerbaijan Turkish". We tried to examine and compare these words that are used actively in Azerbaijani Turkish, which are old and not so common today, but one of the contemporary Turkish dialects in the dialect of Dodurga district. We tried to determine how these words were used in the historical process and their place in Divān-ü Lügāti, the first known dictionary of Turkish, and in Kutadgu Bilig, one of the important language heirlooms of Turkish. These two works, which are the main sources of Turkish as well as Turkish language research, guided us in this research. We examined the places, equivalents, and semantic similarities of these words in both works. Two main sources taken as a basis for the study have been very useful to us.

References

  • Arat, Reşit Rahmeti (1959), Kutadgu Bilig II Tercüme, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Arat, Reşit Rahmeti (1979) (neşre hazırlayanlar: Kemal Arslan. O.F. Sertkaya, N. Yüce), Kutadgu Bilig III İndeks, İstanbul: TKAE. Yayımları.
  • Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig I Metin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Atalay, Besim (1985), Dîvān-ü Lügāti’t Türk Tercümesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Gösterir, İbrahim (2009), Örnekli-Tanıklı Çorum Ağzı Sözlüğü, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını.
  • Gülsevin, Gürer (2006), Kutadgu Bilig Türkçesinden Anadolu Ağızlarına, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S. 2006/1, S. 109-121
  • Günşen, Ahmet (2000), Kırşehir ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metin-Sözlük), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Kaçalin, Mustafa S. (2019), Kutadğu Bilig Metin, İstanbul: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
  • Üşenmez, Emek (2014), Eski Anadolu Türkçesinde Arkaik (Eski) Öğeler, İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınevi.
  • Yoksul, Can (2013), Çorum Yöresi Sözlü Kültürü, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları.
There are 10 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research Article
Authors

Sevinç Ahundova 0000-0001-9540-1517

Mustafa Töremiş This is me 0000-0002-8560-1168

Publication Date December 11, 2020
Acceptance Date October 28, 2020
Published in Issue Year 2020

Cite

APA Ahundova, S., & Töremiş, M. (2020). Çorum İli, Dodurga İlçesi Ağzında Geçen Bazı Kelimeler ve Bu Kelimelerin Dîvān-ü Lügāti’t Türk, Kutadgu Bilig ve Azerbaycan Türkçesindeki Varlığı Üzerine. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1891-1899. https://doi.org/10.18506/anemon.803187

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.